Węgiel w naszym kraju kojarzy się, co zresztą naturalne, z Górnym Śląskiem. Myślimy głównie o tym czarnym, kamiennym, wydobywanym pod ziemią. Często jednak zapominamy o brunatnym, produkowanym w Turowie czy Bełchatowie. Przy tym wszystkim zapominamy na to zagadnienie spojrzeć z trochę szerszej perspektywy.
Jak wynika z monografii pt. „Wybrane aspekty transformacji regionów węglowych w Europie”, która powstała w ramach projektu TRACER (Transition in Coal Intensive Regions), obecnie jeszcze w 41 regionach 12 państw Unii Europejskiej wydobywa się węgiel. Szacuje się, że branża skupiona wokół tego paliwa daje zatrudnienie ok. 185 tys. osób oraz kolejne miejsca pracy w firmach z otoczenia przemysłu wydobywczego. Monografia została wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.
Projekt TRACER wspiera transformację regionów węglowych w całej Europie w regiony o gospodarce niskoemisyjnej, skupiając się na kilku najbardziej uzależnionych od węgla. Są to Jugoiztoczen (Bułgaria), Czechy Północno-Zachodnie (Republika Czeska), Łużyckie Zagłębie Węgla Brunatnego/Region Gospodarczy Łużyce (Niemcy), Macedonia Zachodnia (Grecja), Górny Śląsk (Polska), Zachodni Region/Dolina Jiu (Rumunia), Kolubara (Serbia), Donieck (Ukraina) oraz Walia (Wielka Brytania). Jak łatwo można dostrzec, nie wszystkie z tych państw są członkami UE.
Aby wyjść nieco poza nasze podwórko, przedstawiamy te wybrane rejony, które pod lupę wzięli naukowcy pod kierownictwem prof. Marcina Pietrzykowskiego. Na pierwszy ogień wzięliśmy Jugoiztoczen znajdujący się w południowo-wschodniej części Bułgarii. Składają się na niego cztery okręgi: Burgas, Sliwen, Yambol i Stara Zagora. To tu znajduje się największy w kraju kompleks górniczy, czyli Maritsa East, w którym wydobywa się węgiel brunatny. Jego roczna produkcja wynosi 28 mln t. Rejon ten zajmuje 19 664 km kw., co stanowi ok. 18 proc. terytorium Bułgarii. Historia i rozwój kompleksu Maritsa East są ściśle związane z dwoma miastami – Radnevo i Galabovo. Górnictwo jest istotnym filarem gospodarki tej części kraju, szczególnie okręgu Stara Zagora.
Jak możemy przeczytać w monografii, Maritsa East o powierzchni produkcyjnej prawie 240 km kw. to największe pole węgla brunatnego w Bułgarii, rozciągające się na terytoriach gmin: Radnevo, Galabovo, Nova Zagora i Simeonovgrad, odpowiednio w okręgach: Stara Zagora, Chaskowo i Sliwen.
Pokłady węgla brunatnego leżą na stosunkowo niewielkich głębokościach – od 6-10 m do 110-120 m pod powierzchnią ziemi. Wydobywany surowiec ma średnią zawartość popiołu (36 proc.) i wartość opałową na poziomie 1560 kcal/kg. Rezerwy przemysłowe węgla brunatnego w zagłębiu Maritsa East wynoszą 1200 Mt. Przy wydajności 30 Mt/rok maksymalny czas eksploatacji kopalni to 2057 r.
Koncesja na produkcję należy do Mini Maritsa Iztok EAD, która jest jednoosobową spółką akcyjną, w 100 proc. należącą do państwa. Firma prowadzi trzy kopalnie odkrywkowe. Najstarsza z nich to Troyanovo-1. Jej budowę rozpoczęto w 1952 r. Od czasu oddania do użytku do 31 lipca 2012 r. kopalnia wydobyła 363,5 mln t węgla, przy czym usunięto 1051,7 mln m sześc. nadkładu. Kolejny zakład to kopalnia Troyanovo-North. Od południa graniczy ona z Troyanovo-1. Budowa zakładu rozpoczęła się w 1960 r., a wydobycie wystartowało cztery lata później. Od czasu oddania do użytku do 31 lipca 2012 r. wydobyto 343,7 mln t węgla i zdjęto 1582,5 mln m sześc. nadkładu. Ostatnia z kopalń to Troyanovo-3. Jej budowę rozpoczęto w 1964 r., a wydobycie ruszyło w 1969 r.
Od tego czasu wyprodukowano tu 292,5 mln t węgla i usunięto 1535,6 mln m sześc. nadkładu (MMI).
Wspomniane zakłady działają zgodnie z zatwierdzonym i sprawdzonym schematem technologicznym, z wydobyciem 28 Mt węgla brunatnego. Kopalnie zasilają trzy elektrownie: Maritsa East 2 TPP EAD, ContourGlobal Maritsa East 3 TPP i AES Galabovo TPP oraz fabrykę Brikel EAD produkującą brykiety wraz z wytwarzaniem energii elektrycznej i wody grzewczej dla sieci ciepłowniczej.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
