W połowie lipca br. Sejm uchwalił ustawę o rewitalizacji rzeki Odry. Nowe przepisy zobowiązują kopalnie do przeprowadzenia niezbędnych inwestycji ograniczających zrzut zasolonej wody.
Ustawa, która została uchwalona 13 lipca br. (235 posłów było za, a 218 przeciw), zakłada m.in. przeprowadzenie całego szeregu inwestycji. Mają one być związane z działaniami przeciwpowodziowymi, przeciwsuszowymi oraz oczyszczaniem ścieków. W dokumencie jest mowa o konieczności budowy, rozbudowy bądź modernizacji 123 oczyszczalni ścieków oraz realizacji 259 zadań związanych z modernizacją lub budową nowej sieci kanalizacyjnej. Inwestycje te mają być finansowane z programów unijnych i krajowych, a ich realizację mają ułatwić nowe przepisy – chodzi o przyspieszenie wydawania decyzji i zmniejszenie obciążeń administracyjnych oraz skrócenie terminów oczekiwania na decyzje. Oprócz tego przy realizacji tych inwestycji będzie można również stosować przepisy specustawy przeciwpowodziowej, która skraca terminy na uzyskanie m.in. pozwolenia na budowę.
Nowa służba
Ustawa zakłada także powołanie nowej służby – Inspekcji Wodnej. Inspektorzy będą mogli m.in. czopować nielegalne przepusty, prowadzić kontrolę oraz zawieszać stosowanie pozwoleń wodnoprawnych. Wyższe będą też kary nakładane na podmioty łamiące przepisy. Obecnie grzywna za wykroczenia związane z łamaniem przepisów wodnych wynosi 500 zł, ale ma wzrosnąć do wysokości 1-7,5 tys. zł. Oprócz tego ustawa przewiduje wprowadzenie kar administracyjnych za zaniedbania dotyczące gospodarki wodnej, które zagrażają życiu lub zdrowiu ludzi i bezpieczeństwu środowiska. Ich wysokość ma wynieść od 5 tys. do 1 mln zł.
Dla spółek węglowych i kopalń najistotniejszy jest zapis, który zobowiązuje zakłady przemysłowe (w tym również kopalnie) do przeprowadzenia niezbędnych inwestycji ograniczających zrzut zasolonej wody.
Jak wskazują przedstawiciele Jastrzębskiej Spółki Węglowej, taki wymóg wpisuje się w realizowane od lat przez spółkę działania. Obecnie w każdej kopalni wody dołowe są odpompowywane do osadników na powierzchni – tam podlegają procesowi mechanicznego czyszczenia. Ze względu na wysokie zasolenie kluczowym zagadnieniem jest takie prowadzenie gospodarki wodami dołowymi, aby zapobiegać degradacji środowiska. Częściowo wody dołowe wykorzystywane są do celów technologicznych kopalń, m.in. do uzupełniania obiegów technologicznych w Zakładach Przeróbki Mechanicznej Węgla oraz do wytwarzania mieszanin doszczelniających stosowanych na dole kopalń.
Kolektor i zakład odsalania
Pozostała część wód dołowych jest zagospodarowana na dwa sposoby: poprzez kontrolowane odprowadzanie do rzeki Odry za pomocą kolektora „Olza” oraz odsalanie wód dołowych w Zakładzie Odsalania Dębieńsko. Funkcjonowanie kolektora „Olza” (złożonego systemu retencyjno-dozującego) polega na ograniczeniu ilości odprowadzanych wód w okresie niskich przepływów, a nawet całkowitym zatrzymaniu odprowadzania i wykorzystaniu w tym czasie pojemności retencyjnej zbiorników działających w systemie. Odprowadzanie wód zgromadzonych w retencji następuje dopiero po opadach i w warunkach odpowiednio dużego przepływu rzeki Odry.
Wyjątkiem jest kopalnia Knurów-Szczygłowice, ale tutaj spółka już przygotowuje inwestycję, która ma umożliwić retencjonowanie i dozowanie wód dołowych w zależności od stanu Odry.
– Trwają wstępne prace projektowe dotyczące budowy na terenie kopalni osadników retencyjnych, które pozwolą w krytycznych momentach czasowo ograniczyć zrzuty – poinformował Tomasz Siemieniec, rzecznik JSW. Jak wskazał, realizacja samej inwestycji może zająć około dwóch lat.
Przedstawiciele Polskiej Grupy Górniczej nie chcieli komentować nowych przepisów. Warto jednak przypomnieć, że w celu ochrony Odry i Wisły PGG od wielu lat odprowadza wody dołowe z wykorzystaniem systemów hydrotechnicznych „Olza” i „Mała Wisła”. Obejmują one 80 proc. ładunku chlorków i siarczanów odprowadzanych przez wszystkie kopalnie spółki.
Wstrzymywanie zrzutów
Jak wyliczają przedstawiciele PGG, w ostatnich latach utworzono system retencyjny pozwalający kopalni Sośnica, w przypadku ogłoszenia alertu o złym stanie wód rzeki Odry, na pełną retencję wód dołowych przez okres ok. 22 dni; retencję ruchową w kopalni ROW Ruch Rydułtowy pozwalającą na pełną retencję w okresie 3 dni; jednorazową retencję w zrobach i chodnikach wodnych w kopalni Bielszowice pozwalającą na częściowe wstrzymanie zrzutu wód przez okres od 5 do 10 dni; retencję w osadnikach powierzchniowych w kopalni Staszic-Wujek, która pozwala na wstrzymanie zrzutu wód przez okres od 3 do 5 dni.
„Z myślą o dalszych inwestycjach zlecono Głównemu Instytutowi Górnictwa w Katowicach opracowanie optymalnego kierunku zagospodarowania wód kopalnianych w celu zredukowania antropogenicznej presji na środowisko dla każdego zakładu górniczego wchodzącego w struktury PGG. Spółka prowadzi także rozmowy z dostawcami rozwiązań przemysłowych w zakresie oczyszczania i uzdatniania wód oraz w zakresie ograniczenia ich zasolenia” – wskazują przedstawiciele spółki.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
