Senat jednogłośnie przyjął w piątek z poprawkami ustawę o osłonach dla energetyków i górników węgla brunatnego. Najistotniejsze poprawki dotyczą możliwości wnioskowania o osłony jeszcze przed notyfikacją programu osłonowego przez Komisję Europejską oraz zapewnienia ZUS-owi środków na obsługę procesu udzielania osłon.
Za przyjęciem ustawy z poprawkami głosowało w piątek 97 senatorów, nikt nie był przeciw. Teraz ustawa trafi do Sejmu.
Akceptację Senatu (49 głosów za, 46 przeciw, 2 wstrzymujące) uzyskała m.in. poprawka złożona przez senatorów Koalicji Obywatelskiej jako wniosek mniejszości. Zakłada ona umożliwienie osobom uprawnionym do osłon wnioskowanie o nie jeszcze przed stosowną notyfikacją Komisji Europejskiej, z zawieszeniem uruchomienia świadczeń do momentu notyfikacji. Wcześniej podobną poprawkę odrzucił Sejm oraz senacka Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności; przeciwny jej przyjęciu był też resort aktywów państwowych.
Inne przyjęte w piątek przez Senat poprawki, rekomendowane przez senacką Komisję Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, m.in. zapewniają Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych dodatkowe środki na obsługę świadczeń osłonowych w wysokości 0,1 proc. kwoty budżetowej dotacji na te świadczenia. Poprawki te były uzgodnione z ZUS-em i resortem finansów. Senat przyjął również kilka drobniejszych poprawek natury legislacyjnej i redakcyjnej.
Ustawa, uchwalona przez Sejm 13 lipca, wciela w życie postanowienia zawartej w grudniu ub. roku Umowy społecznej, poprzedzającej przygotowywane obecnie przekazanie węglowych aktywów wytwórczych oraz kopalń węgla brunatnego do NABE - Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Odchodzący z pracy górnicy i energetycy będą mogli korzystać z maksymalnie czteroletnich urlopów górniczych i energetycznych oraz jednorazowych odpraw pieniężnych.
Zgodnie z ustawą odchodzący z pracy górnicy węgla brunatnego i pracownicy sektora elektroenergetycznego, którym do nabycia praw emerytalnych zostało nie więcej niż cztery lata, będą mogli przejść na urlopy górnicze lub energetyczne, podczas których będą otrzymywać 80 proc. dotychczasowego wynagrodzenia naliczanego jak za urlop wypoczynkowy. Dla osób z co najmniej pięcioletnim stażem pracy, które nie będą mogły skorzystać z urlopów przedemerytalnych, przewidziano jednorazowe odprawy pieniężne w wysokości 12-miesięcznego wynagrodzenia.
Z przewidzianych w ustawie instrumentów może potencjalnie skorzystać ok. 23 tys. osób, a maksymalny limit wydatków budżetowych na osłony w latach 2023-2033 oszacowano na 1 mld 268,3 mln zł.
Mechanizm i szczegóły osłon wypracowano podczas 18-miesięcznych negocjacji z udziałem przedstawicieli rządu, górniczych i energetycznych spółek oraz strony społecznej. Przewidziane w ustawie osłony obejmą wszystkich pracowników sektora elektroenergetycznego oraz branży węgla brunatnego, bez względu na akcjonariat pracodawcy. Oznacza to, że z finansowanych z budżetu państwa urlopów przedemerytalnych oraz jednorazowych odpraw skorzystają nie tylko pracownicy odchodzący ze spółek Skarbu Państwa, ale także z prywatnego ZE PAK.
Korzystanie z osłon będzie dobrowolne. Pracownicy będą odchodzić z pracy stopniowo, w miarę wyłączania jednostek wytwórczych oraz postępującej systemowej redukcji wydobycia węgla brunatnego. Program osłonowy może być realizowany do 2049 roku, z wypłatą świadczeń do roku 2053.
Ustawa zakłada, że program osłonowy będzie realizowany po pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej ws. notyfikacji pomocy publicznej, jaką są budżetowe dotacje na urlopy i jednorazowe odprawy. Wniosek notyfikacyjny ma być złożony niezwłocznie po zakończeniu procedowania ustawy, a resort aktywów państwowych liczy na jego szybką akceptację. Przyjęta przez Senat poprawka dopuszcza jednak wnioskowanie o osłony jeszcze przed decyzją o notyfikacji programu.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
