Trwa wojna w Ukrainie. Światowe agencje co kilka godzin podają wiadomości o starciach o górnicze miasto Sołedar, którego nazwa oznacza solny dar. Kopalnia znajduje się w gminie Bachmut w obwodzie donieckim na przedmieściu miasta, które przed rozpoczęciem wojny liczyło 10 tys. ludności. Obszar ten był od dawna znany ze źródeł solankowych, powstałych w wyniku rozpuszczania podziemnych złóż soli przez wody gruntowe.
Solankę tę wykorzystywano do produkcji soli od XVI w. Gotowano ją na patelniach z ogniskami drzewnymi, aby odparować wodę. Proces ten był niezwykle energochłonny i doprowadził do wylesiania Donbasu i terenów sąsiednich. Odkryty 300 lat temu węgiel Donbasu stał się alternatywnym źródłem energii w XVIII w. Używano go lokalnie głównie do produkcji soli, później także do hutnictwa.
Złoża soli, choć przewidywane teoretycznie, były nieznane aż do 1880 r. Jej odkrycia dokonał wybitny rosyjski geolog i uczony polskiego pochodzenia Aleksander Karpiński, który w latach 1876-1880 prowadził badania naukowe tego obszaru. Odkrył sól w otworze wiertniczym, który wykazał dziewięć różnych warstw.
Najgrubszy pokład nazywa się Bryantsevskiy i ma około 40 m grubości. Złoża soli w Soledarze pochodzą z okresu permu i mają około 250 mln lat. Powstały w wyniku odparowania wody morskiej w płytkim basenie z tymczasowym połączeniem z otwartym morzem w suchym klimacie.
Twierdzi się, że jest to najczystsze złoże soli na świecie i największe w Europie. Skala kopalni jest ogromna, obejmuje od 200 do 300 km wyrobisk i tuneli, które znajdują się na głębokości 288 m. Wiele komór ma 30 m wysokości. Największa przypomina hangar o długości około 100 m i 40 m szerokości i wysokości, w którym odbywały się mecze piłki nożnej i loty nadmuchiwanym balonem na ogrzane powietrze.
Wyrobiska solne prowadzono na dziewięciu poziomach sięgających głębokości 327 m, gdzie znajduje się około 3000 wybranych komór solnych. Przez ponad sto lat wybrano ponad 250 mln t soli, a objętość pustek przekroczyła 110 mln m sześc.
Pomimo dużej ilości wyrobisk, obecnie zagospodarowane jest tylko 3 proc. złoża soli, która jest udostępniona wyrobiskami. Zasoby soli Soledar wystarczą więc na długo. Kopalnia ta stała się ostatnio atrakcją turystyczną, ponieważ pokazuje ozdobne przejścia oraz liczne rzeźby i płaskorzeźby, które zostały wykute w masywnej soli. Jest tu nawet podziemny kościół dla górników. Znajduje się tu kawiarnia, ogromna arena piłkarska, a jedna z sal jest regularnie wykorzystywana do podziemnych koncertów.
Szereg galerii, w których zaprzestano wydobycia, zostało udostępnionych publiczności. Najbardziej spektakularna jest Komora 41, która ma 135 m długości, 17 m szerokości i 24 m wysokości. Jest ona na tyle duża, że można w niej organizować mecze piłki nożnej i koncerty symfoniczne, a zimą jest tradycyjnie dekorowana jodłami.
W innych miejscach wyrobisk zobaczyć można rzeźby wykute z soli, kaplicę utworzoną w jednej z komór oraz ekspozycje przedstawiające narzędzia górnicze, właściwości soli oraz kulturę materialną społeczności solnych. W dawnych wyrobiskach mieści się również sanatorium, szczególnie polecane przy leczeniu chorób płuc.
W kopalni znajduje się detektor fizyki cząstek elementarnych, detektor scyntylacyjny Artiomowa. Od strony wojskowej zwraca uwagę sieć podziemnych miast. W której na głębokości 80-100 m znajduje się nie tylko skupisko ludzi, ale także poruszają się czołgi i bojowe wozy piechoty, a magazyny broni przechowywane były tuod pierwszej wojny światowej.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
