Jeden z najważniejszych obiektów industrialnych w regionie ma szansę zostać uratowany. Mowa o Elektrociepłowni Szombierki w Bytomiu, która od lat popada w ruinę. Obiekt jest w rękach prywatnego właściciela, który delikatnie rzecz ujmując, nie troszczył się o zabytkowe zabudowania. Teraz karta może się odwrócić. Pojawiły się bowiem informację, że przejęciem industrialnej perły Ślaska jest spółka Grupa Arche z Warszawy, która specjalizuje się w usługach hotelarskich i do pełnienia takiej roli przystosowuje zabytkowe obiekty. Do Arche należą np. Pałac i Folwark Łochów, Hotel Tabaco w Łodzi, Zamek Janów Podlaski. Swoje zainteresowanie obiektem podtrzymuje także bytomski samorząd.
Spółka ze stolicy w komunikacie z 19 stycznia poinformowała, że zawarła umowę przedwstępną sprzedaży działek znajdujących się w Bytomiu przy ul. Kosynierów wraz z własnością znajdujących się na tych działkach ewidencyjnych budynków i budowli. W komunikacie podano także, że zawarcie umowy ma nastąpić do 19 lipca br. a cena za te nieruchomości wyniesie 10 mln zł.
Gmina jest zaintresowana
Sytuacje wokół Szombierek skomentował na facebooku prezydent Bytomia Mariusz Wołosz.
„W mediach pojawiła się informacja o tym, że spółka Arche SA, podpisała umowę przedwstępną na zakup budynków Elektrociepłowni Szombierki. To spółka, która zajmuje się działalnością hotelarską i która odpowiedzialna jest za rewitalizację wielu poprzemysłowych budynków w kraju.
Dzisiaj zaprosiłem przedstawicieli tej firmy na spotkanie, aby zweryfikować tę informację i porozmawiać o planach firmy wobec EC Szombierki” – napisał prezydent.
Dodał, jednak,że w sprawie Szobierek jest realistą.
„Dopóki nie zobaczę, że łatany jest dach budynku wieży zegarowej, dach maszynowni czy dach kotłowni EC – nie będę wpadał w zachwyt. Dlatego niezależnie od medialnych doniesień, podtrzymuję chęć odkupu nieruchomości przez gminę w drodze licytacji komorniczej – jeśli do takiej dojdzie” – zadeklarował Wołosz.
Chcą uratować Szombierki
Przypomnijmy, że w sierpniu ub.r. władze województwa śląskiego oraz władze Bytomia zadeklarowały współpracę w temacie elektrociepłowni. Za uratowaniem zabytku opowiedzieli się także radni woj. śląskiego.
Marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski ocenił wówczas, że głównym celem jest przejęcie obiektu pod kątem jego zabezpieczenia, a następnie wypracowanie optymalnej formuły zachowania i udostępnienia. Jak uznał, perspektywa związanych z tym prac to co najmniej dekada, a szacunkowe koszty to rząd 300-400 mln zł. Jego zdaniem jednak sfinansowanie przedsięwzięcia jest możliwe – przy zaangażowaniu środków unijnych, rządowych i samorządowych.
Budynek Elektrociepłowni Szombierki należy do prywatnego właściciela - spółki Rezonator SA z siedzibą w Gliwicach. W związku z chęcią zabezpieczenia przed dalszą degradacją kompleksu zabudowań EC Szombierki posiadających bardzo dużą wartość zabytkową jako obiekty historycznego dziedzictwa postindustrialnego Bytomia i Górnego Śląska, Prezydent Bytomia zwrócił się do właściciela kilkukrotnie z propozycją przejęcia lub odkupienia od spółki nieruchomości. Odbyło się także kilka spotkań z udziałem władz miasta i przedstawiciela właściciela obiektu. Zarząd spółki Rezonator SA nie wyraził woli ani przekazania ani sprzedania nieruchomości gminie.
W związku z pogarszającym się stanem technicznym budynków EC Szombierki, prezydent Mariusz Wołosz w sierpniu 2019 r. zawnioskował do Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o sprawdzenie stanu zachowania zabytkowego zespołu EC wraz z jego wyposażeniem. WKZ wyznaczył dwa terminy oględzin nieruchomości celem oceny efektów prac wskazanych w zaleceniach pokontrolnych. Właściciel obiektu nie stawił się i nie złożył stosownych wyjaśnień.
W styczniu 2021 r. prezydent Bytomia Mariusz Wołosz oraz jego zastępcy spotkali się z przedstawicielami spółki Rezonator w sprawie oferty odkupienia Elektrociepłowni Szombierki. Miasto zaoferowało, że odkupi ją po cenie, jaką obecny właściciel nabył ją w 2016 roku, czyli 814 tys. zł. Propozycja miasta nie została rozpatrzona.
1 lutego 2021 r. Prezydent Mariusz Wołosz zawiadomił prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa poprzez zaniechanie i niewykonanie zaleceń pokontrolnych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i tym samym doprowadzenie do niszczenia i uszkodzenia zabytku. Prokurator wszczął śledztwo w sprawie doprowadzenia w okresie od 2016 do 2020 r. do uszkodzenia zabytku, jakim jest Elektrociepłownia.
Starania o uratowanie EC Szombierki czynią również miłośnicy zabytków, którzy są zaniepokojeni losem tego pierwszoplanowego obiektu poprzemysłowego miasta Bytomia. List otwarty w tej sprawie podpisany przez wielu czołowych przedstawicieli środowisk naukowych, architektów, projektantów oraz liczne organizacje przeniósł temat EC na forum ogólnopolskie.
O konieczności podjęcia działań zmierzających do ratowania zabytku alarmował też m.in. światowej klasy architekt Przemo Łukasik, podświetlając ją w ramach akcji konstruowania Obiektów Niemożliwych. Natomiast Fundacja Europa Nostra, uznała elektrociepłownię za jeden z siedmiu najbardziej zagrożonych obiektów europejskiego dziedzictwa kultury.
W rejestrze zabytków
Elektrociepłownia Szombierki, która rozpoczęła działalność 29 listopada 1920 r., to jeden z największych i najstarszych obiektów przemysłowych w Bytomiu. W 1998 r. przestano w niej wytwarzać prąd, produkcję ciepła zakończono w 2011 r. Ze względu na architekturę i atmosferę gmach przez pewien czas wykorzystywano do organizowania różnych imprez.
W 2013 r. należącą wówczas do spółki Fortum SA elektrociepłownię wpisano do rejestru zabytków. W październiku 2016 r. spółka Fortum sprzedała obiekt nowemu właścicielowi – spółce Rezonator, która deklarowała wolę utworzenia tam kompleksu kulturalno-rozrywkowego. W październiku 2020 r. zakres wpisu do rejestru zabytków został rozszerzony o otoczenie zabytkowego zespołu.
Kompleks budynków został zaprojektowany w stylu modernistycznym przez Emila i Georga Zillmannów, twórców m.in. zabytkowego osiedla robotniczego Nikiszowiec w Katowicach. Architektura inspirowana jest średniowiecznymi zamkami pruskimi - obiekt ma potężne ceglane mury, strzeliste okna i wewnętrzny dziedziniec oraz charakterystyczne trzy 120-metrowe kominy i wieżę zegarową.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
