Liczący sobie dwieście lat kamieniołom łupku fyllitowego w Górach Opawskich znalazł się w gronie kandydatów do objęcia ochroną w formie rezerwatu przyrody. Jak dotąd Gwarkowa Perć bardziej znana była za sprawą najdłuższej w Polsce drabinki do wspinaczki górskiej, zamontowanej w 1985 r. na ścianie kamieniołomu przez członków Klubu Turystycznego PTTK „Krokus” w Opolu.
- Faktycznie Gwarkowa Perć jest jedną z wizytówek Gór Opawskich. To atrakcja, która daje namiastkę wysokogórskiej wspinaczki, ale w miarę bezpieczny sposób. Miejsce dość nieoczekiwane biorąc pod uwagę niezbyt wysoki charakter Gór Opawskich. Co ciekawe to miejsce omijają na szczęście tragiczne zdarzenia. Gwarkowa Perć w odróżnieniu od innych perci w kraju znajduje się na niezbyt długim szlaku i blisko miejsc węzłowych, stąd nie trafiają tu osoby zmęczone, a zmęczenie przecież najczęściej przyczynia się do nieszczęśliwych wypadków - stwierdza Andrzej Dereń, działacz oddziału PTTK z Prudnika.
Nieczynny kamieniołom znajduje się na dosyć stromym Płuczkowym Stoku Bukowej Góry, w masywie Biskupiej Kopy - najwyższego polskiego szczytu Gór Opawskich. To jedyne miejsce w województwie opolskim, gdzie na krótkim odcinku można popróbować wspinaczki wysokogórskiej.
Obecnie zarządcą terenu nieczynnego kamieniołomu są Lasy Państwowe. Jak informuje Rafał Kasza z Nadleśnictwa Prudnik, rosnący tam las pozostaje bez istotnego wpływu na realizację zadań wynikających z Planu Urządzenia Lasu, a większość drzewostanów jest bez wskazówek gospodarczych. Prowadzone są tam tylko ciecia sanitarne i poprawiające bezpieczeństwo. Nie obserwuje się też nadmiernego zaśmiecenia ani obrywów skał.
Dawny kamieniołom podlega już częściowej ochronie przez sam fakt, że obejmuje go istniejący od lat Park Krajobrazowy Góry Opawskie. Później ustanowiono w tym terenie także Obszar Natura 2000 Góry Opawskie PLH160007. Przygotowana na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Opolu tegoroczna ekspertyza na temat kierunków rozwoju rezerwatów w województwie opolskim wskazała Gwarkwą Perć jako miejsce godne objęcia ochroną rezerwatową na powierzchni 2,6 ha.
„Gwarkowa Perć obejmuje ściany wyrobiska górniczego w obecnie nieczynnym kamieniołomie łupków fyllitowych, a także przyległe naturalne i przekształcone wychodnie skalne ze zwietrzelinami. Prace eksploatacyjne prowadzone były poziomo od doliny Bystrego Potoku i spowodowały wcięcie poziome w południowo-wschodnie zbocze doliny i stok przyległego wzniesienia. W efekcie prac powstały sztuczne, nieregularne odsłonięcia, a także częściowe uruchomienie procesów stokowych na przyległych obszarach. Obecnie odsłonięcia sprawiają wrażenie niemal naturalny. Kamieniołom położony jest na wysokości ok. 430 m n.p.m. Eksploatacja prowadzona była warstwowo (schodowo), w wyniku czego pozostały charakterystyczne półki określane obecnie jako ambony. W prawie pionowych ścianach o 50-metrowej wysokości występują interesujące efekty przeobrażeń skał” - czytamy w ekspertyzie.
Częścią rezerwatu miałaby też być sąsiadująca z kamieniołomem sztolnia, będąca miejscem hibernowania nietoperzy.
- Ustanowienie rezerwatu jest procedurą prawną polegającą na zweryfikowaniu, czy walory proponowanego obszaru spełniają przesłanki ustawowe dotyczące powołania rezerwatów. Opracowanie ekspertyzy było pierwszym ważnym krokiem formalnym w celu skategoryzowania propozycji rezerwatowych według ich walorów i pilności. Często złożone wnioski o utworzenie rezerwatu lub przesłanki dotyczące walorów danego miejsca nie są wystarczające. Wtedy gromadzona jest dokumentacja oraz podejmuje się badania terenowe wraz z rozpoznaniem walorów danego miejsce w określonych sezonach wegetacyjnych - wyjaśnia Alicja Majewska, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Opolu.
Czy ewentualne powołanie rezerwatu oznaczać będzie duże utrudnienia dla turystów? Niekoniecznie.
- Nie spotkałem się z sytuacją, by byłby problemy z odnawianiem już wytyczonych szlaków, które prowadzą przez tereny rezerwatów. Ustawienie nowej infrastruktury, na przykład słupów z kierunkowskazami, z pewnością wymagałoby co najmniej konsultacji z podmiotami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska. Trzeba pamiętać, że na takich obszarach priorytetem jest przyroda, a szlaki są tylko sposobem na jej lepsze poznanie - uważa Andrzej Dereń z prudnickiego PTTK.
Kamieniołom Gwarkowa Perć został uruchomiony w 1820 r., jednak już po dwóch latach wydobycie wstrzymano, przypuszczalnie na skutek konkurencji innych kamieniołomów. Tutejsze łupki dało się formować w płyty wielkości stołu i grubości kilku milimetrów, możliwe do przecinania piłami. Z tego względu produkowano z nich dachówki.
Obecnie przez Gwarkową Perć prowadzi okrężny niebieski szlak turystyczny.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
