Zamkniętej niemal pół wieku temu podziemna kopalnia gipsu we wsi Dzierżysław może stać się rezerwatem przyrody. Propozycję objęcia ochroną terenu pokopalnianego znalazła się w opracowanej wiosną ekspertyzie, wskazującej cenne przyrodniczo miejsca w województwie opolskim. Proponowany rezerwat miałby liczyć 29,4 ha.
Złoże gipsów Dzierżysław eksploatowane było od około 1812 r. do 1945 r., następnie po przypadającym na lata 1949-1952 okresie odwiertów próbnych wznowiono jego eksploatację.
- Z ogólnodostępnych źródeł wiadomo, że złoże gipsu Dzierżysław było eksploatowane do roku 1972 na pięciu poziomach eksploatacyjnych do głębokości 40 m w kopalni podziemnej - informuje Anna Swiniarska-Tadla, rzecznik prasowy prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.
W marcu 2021 r. ukończona została „Ekspertyza kierunków rozwoju sieci opolskich rezerwatów przyrody”. Wskazano w niej, że teren dawnej kopalni gipsu należałoby objąć ochroną rezerwatową w celu zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych krajobrazu ostańców denudacyjnych i odsłonięć trzeciorzędowych gipsów wraz ze śladami działalności górniczej, czynnymi procesami geomorfologicznymi i porastającym teren naturalnym drzewostanem.
„Obszar obejmuje strefę czynnych procesów pogórniczych. Poryty jest licznymi lejami zapadliskowymi, częściowo wypełnionymi wodą. Charakterystyczny jest młody wielogatunkowy drzewostan porastający cały teren. Obszar jest poligonem rozwoju naturalnej wtórnej sukcesji ekologicznej. Dużym walorem jest unikatowość zarówno powierzchniowych osadów, jak i jedynego na Opolszczyźnie terenu po podziemnej eksploatacji kopalin. W części zachodniej rzeźba terenu jest bardziej naturalna i występuje tam jeden z nielicznych ostańców zbudowanych z gipsu pokryty glinami lessopodobnymi i deluwialnymi” - zapisano we wspomnianej ekspertyzie.
Czy utworzenie powierzchniowego rezerwatu oznaczałoby w przyszłości koniec możliwości podziemnej eksploatacji gipsu na tym terenie, gdyby opracowane zostały wydajniejsze i tańsze techniki pozyskiwania tego surowca ze złoża? Czy możliwe byłaby wtedy powstanie jakichś budowli technicznych? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
- Propozycje rezerwatów ujętej w ekspertyzie są podane ze względu na walory przyrodnicze danego obszaru, natomiast inne aspekty będą brane pod uwagę dopiero w dalszym procedowaniu. RDOŚ w Opolu analizuje również czynniki społeczno-gospodarcze w trakcie tworzenia rezerwatów przyrody - informuje Alicja Majewska, regionalny dyrektor ochrony środowiska w Opolu.
Podziemne kopalnia gipsu znajdowała się 4 km na południe od miasta Kietrz, leżącego w powiecie głubczyckim. W 1997 r. dzierżysławskie złoże wykreślone zostało z bilansu zasobów.
Jeśli dawna kopalnia gipsu zostanie objęta ochroną, nie będzie wcale ewenementem. Na terenie Polski można wskazać niemało przykładów rezerwatów przyrody utworzonych na terenie pogórniczym. Przykładowo rezerwat Krzemianka w gminie Czarna Białostocka obejmuje teren po kopalni krzemienia. W miejscu, gdzie w latach 1844-1927 istniała kopalnia cynku Segeth, znajduje się teraz położony na pograniczu Bytomia i Tarnowskich Gór rezerwat Segiet. Natomiast zalana kopalnia odkrywkowa wapieni w gminie Świdnica na Pogórzu Wałbrzyskim to teraz rezerwat Jeziorko Daisy. Górniczą genezę ma też rezerwat przyrody Jaskinia Niedźwiedzia, gdyż grota ta została odkryta w trakcie eksploatacji kamieniołomu marmurów. Ochroną rezerwatową objęto też w całości bądź w części kilka dawnych kamieniołomów w Kielcach.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
