Coraz większe zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju surowce związane jest z nieustannym rozwojem chińskiej infrastruktury, nowym planem jej przebudowy w USA oraz realizacją polityki klimatycznej. To wszystko wymaga milionów ton nowych dostaw. Potrzeby te powodują konieczność zastosowania nowoczesnych, bezpiecznych i wydajnych technologii ich wydobycia. Jedną z nich jest wykorzystanie dla tego celu sztucznej inteligencji.
Dolina Krzemowa
Na świecie trwa wyścig w konstrukcjach, programach i zastosowaniach robotów. Ich obecna wszechstronność w zastępowaniu człowieka praktycznie w każdej jego czynności wynika z ponad pół wieku intensywnych badań i z powstaniem związanych z tym całkiem nowych dziedzin nauki - począwszy od cybernetyki, potem informatyki, komputeryzacji, Internetu, telefonii komórkowej do smartfona i tabletu.
Teraz są to inteligentne urządzenia zmieniające swoje oprogramowania stosownie do potrzeby. To nie są już te roboty, które wykonywały ograniczone czynności i sympatyczne gesty na powitanie gości. Ojczyzną tych inteligentnych urządzeń jest Dolina Krzemowa w USA, gdzie powstał dział nauki zwany sztuczną inteligencją (ang. Artificial Intelligence – AI). Stworzony tam robot może pracować przez 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu i nie potrzebuje żadnego szkolenia oraz nie męczy się przy swojej pracy, nie narzeka na trudności, na szefów i współpracowników, na warunki pracy, nie strajkuje. Nie potrzebuje ochrony zdrowia, urlopów, podwyżek płac i emerytury.
Pomimo wysokiej ceny jest on znacznie tańszy od zatrudnionego pracownika, który w USA średnio kosztuje ok. 45 000 USD rocznie oraz opłaty na ochronę zdrowia. Za robota płaci się raz, a za pracownika co roku tyle samo. Tego rodzaju informacje o robotach zatrudnionych we wszystkich prawie branżach potrzebnych człowiekowi do życia, amerykańska poczta email rozsyła do milionów swoich klientów. Nie czyni ona tego tylko ze względów edukacyjnych, ale przede wszystkim ma na celu zachęcenie Amerykanów do inwestowania w firmę FAANG produkującą inteligentne roboty. Związana z tym reklama głosi, że zainwestowane dzisiaj pieniądze w ciągu najbliższych miesięcy mogą przynieść zysk w wysokości od 1000 do 2000 proc. Zastrzec trzeba, że oferta ta dostępna jest tylko dla obywateli USA.
Watson
Na świecie technologia sztucznej inteligencji zarówno w poszukiwaniu złóż, jak i w technice i technologii ich eksploatacji stała się koniecznością. Tu można odnotować, że międzynarodowe koncerny wydobywające wszelkiego rodzaju surowce, mimo spadku dochodów, wdrażają technologie sztucznej inteligencji, nie zważając na związane z tym koszta inwestycyjne.
Wychodzą one z założenia, że wydane pieniądze na ten cel zwrócą się bardzo szybko. Przoduje pod tym względem Rio Tinto – firma porównywalna do KGHM pod względem uzyskiwania miedzi z wydobytej rudy w ilości ok. 500 tys. t rocznie. Rewelacyjne efekty sztuczna inteligencja odnotowuje w poszukiwaniach atrakcyjnych ekonomicznie surowców niezbędnych dla gospodarki krajów, które postanowiły technologię tę zastosować do tego celu. Zastosowanie sztucznej inteligencji do poszukiwania najbardziej ekonomicznie opłacalnych złóż ma priorytetowe znaczenie w światowym górnictwie. Powszechnie uważa się, że wybór miejsca pod budowę kopalni determinuje wszystkie problemy związane z przyszłą jej eksploatacją. Dlatego zastosowanie sztucznej inteligencji w tej sprawie ma kluczowe znaczenie. Pod tym względem sławnym stał się robot o imieniu Watson, skonstruowany przez firmę IBM. Twierdzi się, że do czasu jego powstania poszukiwania złóż były sztuką, a dopiero teraz stają się nauką.
Dariusz Piotrowski - dyrektor działu rozwoju IBM, tak charakteryzuje możliwości Watsona: - To systemy, które się uczą, a nie systemy, które są po prostu zaprogramowane. To zdolność Watsona do interakcji z ekspertami, która jest tak ważną częścią opracowywania tego rodzaju rozwiązań. IBM ma nadzieję, że ta sama moc, która pomogła w wydobyciu ropy i gazu, trafi w ręce górników i poszukiwaczy.
W opinii Piotrowskiego, najbardziej imponującym wyczynem Watsona „jest myśleć jak inżynier, a potem nauczyć się myśleć jak tysiące inżynierów”. Watson samoczynnie rejestruje dostarczane mu różnego rodzaju mapy geologiczne, topograficzne, przekroje geologiczne, analizy chemiczne i w dowolnej ilości wszelkie inne dane związane z poszukiwaniem złóż.
Wykorzystany do poszukiwań złóż ropy i gazu ziemnego poprawił on dotychczasowe wyniki z 60 proc. trafnych wierceń do ponad 90 proc. To mówi samo za siebie o jego możliwościach. Udane wskazania złóż ropy naftowej spowodowały, że z jego usług postanowiły skorzystać kanadyjskie firmy poszukujące złota. Nic więc dziwnego, że coraz częściej z Kanady otrzymujemy informacje o rewelacyjnych odkryciach złóż złota z reguły zawierających powyżej 10 g/t Au, a do rekordowych należy zaliczyć kilka złóż o zawartości powyżej 200 g/t Au
Nisko wiszące owoce
Na konferencji Big Data w Toronto w 2017 r., Denis Laviolette – prezes i dyrektor generalny Gold Spot Discoversis - przedstawił referat o roli geologa w nowej rzeczywistości i prób jego eliminacji przez urządzenia oparte na technologii sztucznej inteligencji. Podkreślił on, że sektor wydobywczy nie tylko musi uwzględniać najnowsze osiągnięcia, ale także szukać sposobów na integrację tych innowacji z modelem biznesowym. Tym bardziej że świat potrzebuje coraz więcej surowców. Praca geologa usiłującego sprostać tym wymaganiom staje się bardzo trudna. Ich możliwości jako ludzi są ograniczone i zostały one wykorzystane już do granic możliwości.
Ilustracją tego procesu jest fakt, że wydatki na poszukiwania złóż znacząco wzrosły w czasie ostatniej dekady, a tymczasem tempo nowych odkryć maleje. Jest to związane z poszukiwaniami złóż znajdujących się na coraz większych głębokościach.
- Ostatecznie przeszukaliśmy planetę i wydobywaliśmy jej zasoby, zbierając nisko wiszące owoce - wskazał. Jako przykład podał koszta i efekty poszukiwania złóż złota na świecie. W ostatniej dekadzie przeznaczono 54, 3 mld dol. na eksplorację złota. To 60 proc. więcej niż 32,2 mlda dol. wydanych w ciągu 18 lat. Pomimo ogromnych wydatków zaledwie 215,5 mln uncji żółtego metalu zostało odkrytych w 41 złożach podczas ostatniej dekady. Dla porównania uzyskano 1,72 mld uncji z 222 odkryć w poprzednim 18-letnim okresie.
Podsumowując, wydano 60 proc. więcej funduszy, osiągając prawie 8 razy mniejszy efekt! Problemem staje się też czas potrzebny na przejście od odkrycia złoża do jego eksploatacji, który średnio wynosi ok. 15-20 lat. Geolodzy mający dostęp do dużych baz danych i sztucznej inteligencji do skanowania i odczytywania archiwalnych danych geologicznych są w stanie zaprezentować najlepsze rozwiązania eksploatacyjne przy jednoczesnym obniżeniu kosztów poszukiwań.
Bezpieczny górnik
Jednym z najstarszych przedsiębiorstw informatycznych na świecie jest wspomniana już amerykańska firma informatyczna IBM, która stworzyła drugiego inteligentnego robota o imieniu Watson safety, który zajmuje się bezpieczeństwem górników pracujących w zróżnicowanych warunkach zagrożenia ze strony górotworu, jak i maszyn oraz urządzeń stosowanych dla utrzymania ruchu zakładu górniczego. Opracowany przez firmę system zbiera wszelkie dostępne dane dotyczące pracy w kopalni i przetwarza je na informacje w czasie zbliżonym do rzeczywistego.
Urządzenia sztucznej inteligencji wykorzystują bieżące dane napływające z czujników i urządzeń pomiarowych, ale także w tym samym czasie korzystają z danych archiwalnych, porównując je z stanem aktualnym. Mark Fawcett z IBM Global Business Services prowadzący ten program uważa, że w bardzo bliskiej przyszłości AI zapewni pełną analizę warunków pracy, zanim pracownik nawet podejmie się jej wykonania. Obejmuje to pełne przestrzenne podsumowanie sytuacji na miejscu, w którym zadanie będzie wykonywane z prognozowaniem danych dotyczących bezpieczeństwa pracownika w danym miejscu.
Współpracująca z IBM firma Mitsufuji wprowadza na rynek nową tzw. koszulę do noszenia, wykonaną ze srebrnych włókien przewodzących, która śledzi dane z biometrii pracowników, aby zapewnić bezpieczeństwo w ekstremalnych warunkach ich pracy.
IBM pracuje również nad rozszerzeniem zasięgu tak zwanego Internetu rzeczy (IoT), systemu powiązanych ze sobą urządzeń komputerowych, maszyn mechanicznych i cyfrowych, obiektów, ludzi, a nawet zwierząt z czujnikami, oprogramowaniem, elektroniką i łącznością. Dzięki nim system działa lepiej, wymieniając informacje z innymi podłączonymi urządzeniami bez konieczności interakcji człowiek - człowiek lub człowiek – komputer.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
