- Aby zagwarantować bezpieczeństwo energetyczne Polsce, musimy także posiadać stabilne źródła energii. Takim źródłem są właśnie elektrownie jądrowe. Jednak do czasu ich powstania, w podstawie krajowej energetyki konieczne jest utrzymanie elektrowni węglowych, funkcjonujących jako strategiczna rezerwa - uważa Ryszard Wasiłki, prezes Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownie.
- W zeszłym roku minęło 30 lat od powołania Towarzystwa Gospodarczego Polskie Elektrownie. Jak z perspektywy 31 lat ocenia Pan jego działalność?
- Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie (TGPE) powstało z inicjatywy największych elektrowni konwencjonalnych w okresie burzliwych zmian gospodarczych na początku lat 90. Potrzeba koordynacji wybranych obszarów działalności elektrowni stała się koniecznością, szczególnie w obliczu likwidacji niektórych central zaopatrzenia w części zamienne oraz w związku z potrzebą koordynowania polityki zakupowej paliw, polityki zatrudnienia, a także wymiany doświadczeń np. .w obszarze technicznym.
Istotnym elementem działalności TGPE było inicjowanie i przedkładanie organom centralnym propozycji rozwiązań w zakresie utrzymania oraz modernizowania majątku produkcyjnego elektrowni oraz kierunków jego unowocześnienia. W krótkim czasie wypracowana pozycja TGPE zaowocowała uznaniem ze strony branży elektroenergetycznej i specjaliści TGPE byli zapraszani do opiniowania projektowanych aktów prawnych, zarówno rangi ustawy, jak i rozporządzeń dotyczących obszaru energii.
- Jak są dziś wezwania?
- Obecnie działalność Towarzystwa co do zasadniczych celów pozostaje nadal aktualna. Wyzwania stojące przed sektorem niejednokrotnie wymagają jeszcze większej koordynacji działań i propozycji rozwiązań, wspierających sektor energetyki, jak i politykę gospodarczą państwa na arenie wspólnego europejskiego rynku. Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie na koniec roku 2020 r. miało 181 członków zwyczajnych, 2 członków honorowych i 12 członków wspierających. Wśród członków wspierających znajdują się najwięksi wytwórcy energii elektrycznej w Polsce, w tym PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, Tauron Wytwarzanie i Enea Wytwarzanie.
Członkowie Towarzystwa posiadają 28 GW mocy zainstalowanej, co stanowi około 57 proc. całej mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Elektrownie i elektrociepłownie członkowskie zapewniają stabilne i bezpieczne dostawy energii elektrycznej oraz ciepła, co stanowi fundament, na którym może się opierać rozwój gospodarki kraju.
- Czy nasz rynek energetyczny jest już dostatecznie konkurencyjny?
- Z punktu widzenia klienta energii elektrycznej polski rynek jest w pełni konkurencyjny. Obfituje w liczne oferty sprzedaży energii elektrycznej z produktami i usługami powiązanymi. Nie ma też przeszkód, aby zmienić sprzedawcę energii elektrycznej. Dalszy rozwój rynku oraz lepsze dopasowanie do potrzeb klientów są jednak ograniczone ze względu na regulowanie taryf sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Aby można było mówić o całkowicie wolnym i konkurencyjnym rynku, należałoby rozwiązać kwestię regulowanych taryf.
Oczywiście należy pamiętać o najbardziej wrażliwych odbiorcach energii elektrycznej oraz ciepła. Mniej zamożne gospodarstwa domowe muszą podlegać ochronie socjalnej, a jednym z mechanizmów stosowanych w Unii Europejskiej jest tzw. dodatek energetyczny, który pokrywa część wydatków związanych z energią (elektryczną i cieplną). Jest to ważna kwestia społeczna, którą należy uregulować niezależnie od samego rynku.
- W jakim zakresie koszty emisji CO2 wpływają na ceny kupowanego przez nas prądu?
- Produkcja 1MWh energii elektrycznej z węgla kamiennego to średnio 0,9 t emisji dwutlenku węgla. Czyli każde 1 euro wzrostu ceny uprawnień to realnie 4 zł wyższa cena energii elektrycznej na rynku hurtowym. Dla poziomu 50 euro mamy więc 200 zł. I w rynkowej cenie energii elektrycznej, sięgającej 340 zł/MWh jest to już główna pozycja kosztowa elektrowni węglowej.
- Czy konsolidacja, połączenie spółek energetycznych w duże podmioty gospodarcze to dobre rozwiązanie dla polskiej energetyki?
- Obecnie dla przyszłości sektora kluczowa jest koncepcja wydzielenia aktywów węglowych i to na niej skupiają się prace rządu. Wspomniane wcześniej uprawienia do emisji CO2 i ich szybki wzrost w ostatnich kilku miesiącach powodują, że potrzeba wydzielenia aktywów staje się coraz pilniejsza. Nie wiemy, jak będzie wyglądała sytuacja rynkowa nim ten proces się zakończy. Na analizę, czy dalsza konsolidacja jest zasadna, przyjdzie jeszcze czas.
- Jak polskie elektrownie przygotowują się do dekarbonizacji?
- Analizujemy alternatywne scenariusze dalszego funkcjonowania naszych elektrowni. Wiemy, jak ważne są one, nie tylko dla Krajowego Systemu Energetycznego, ale również dla lokalnych społeczności, które przez lata powstawały wokół kompleksów energetycznych, elektrowni czy kopalń. W okresie przejściowym, polska energetyka będzie budować jednostki oparte na gazie ziemnym, a docelowo będą to źródła odnawialne. Przykładowo Grupa PGE podjęła decyzję o budowie bloków gazowo-parowych w Elektrowni Dolna Odra oraz analizuje podobne rozwiązanie dla Elektrowni Rybnik. Już teraz wiele projektów źródeł gazowych jest przygotowywanych do tego, aby w przyszłości istniała możliwość spalania w nich zielonego wodoru.
- Czy Polska powinna wybudować elektrownię atomową?
- Budowa elektrowni jądrowej to inwestycja strategiczna z perspektywy zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski. Świadczy o tym wpisanie jej do Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. Odchodzenie od węgla nierozerwalnie wiąże się z koniecznością realizowania inwestycji w polskie odnawialne źródła wytwórcze. Jednak aby zagwarantować bezpieczeństwo energetyczne Polsce, musimy także posiadać stabilne źródła energii. Takim źródłem są właśnie elektrownie jądrowe. Jednak do czasu ich powstania, w podstawie krajowej energetyki konieczne jest utrzymanie elektrowni węglowych, funkcjonujących jako strategiczna rezerwa.
- Czy mamy już odpowiednie, na europejskim poziomi,e instytucje regulatorów rynku elektroenergetycznego?
- Transfer kompetencji z poziomu krajowego na poziom Unii Europejskiej jest procesem ciągłym i nieuchronnym. Z jednej strony energetyka nadal pozostaje przede wszystkim domeną państw członkowskich. Stąd też kompetencje takich gremiów jak agencja wykonawcza Komisji Europejskiej - ACER (Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki) oraz doradcza rola, jaką pełni stowarzyszenie ENTSO-E (Europejska Sieci Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych). Ich działalność nie zastąpi decyzji wydawanych na poziomie krajowym, czy też roli krajowych operatorów. Na chwilę obecną nie jest to po prostu technicznie i prawnie możliwe.
Z drugiej strony, polityka energetyczna jest zależna od kierunków polityki klimatycznej i środowiskowej, w którym to obszarze państwa członkowskie mają coraz mniej do powiedzenia – mam na myśli regulacje klimatyczne dotyczące systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS)oraz normy dotyczące emisji przemysłowych (dyrektywa IED/konkluzje BAT), czy też zapowiadane zmiany w legislacji podatkowej, które mają powiązać minimalne stawki akcyzy z emisyjnością poszczególnych źródeł. To właśnie polityka i działania w obszarze klimatycznym i środowiskowym wyznaczają kierunek transformacji sektora wytwarzania.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
