Co ma wspólnego Kopalnia Soli w Bochni z niewielką sztolnią w Sudetach, w której wydobycie na niewielką skalę prowadzono kilkaset lat temu? Obydwie podlegają w pewnym zakresie przepisom ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze.
Kilka lat temu postanowiono uregulować funkcjonowanie podziemnych tras turystycznych pod względem bezpieczeństwa osób w nich przebywających. Jeszcze pod koniec XX w. w obowiązujących aktach prawnych wymieniano z nazwy wszystkie te nieczynne kopalnie, które podlegały przepisom górniczym, jak np. kopalnie w Wieliczce i Bochni czy też kopalnia M-300 w Zabrzu. Jednak gdy na początku XXI w. liczba tras podziemnych wzrosła znacząco, trudno było za każdym razem nowelizować rozporządzenia. Pojawił się też pomysł ustawowego uregulowania zagadnienia turystyki czy też działalności leczniczej w nieczynnych zakładach górniczych.
Obecnie, stosownie do art. 2, ust. 1, pkt 2 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, przepisy tego aktu, z wyjątkiem działu III dotyczącego koncesji, stosuje się odpowiednio do robót prowadzonych w wyrobiskach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych w celach innych niż określone w ustawie, w szczególności turystycznych, leczniczych i rekreacyjnych. Przy czym cele tych robót są tylko przykładowo wyliczone.
W związku z takim sformułowaniem zapisu pojawiła się w środowisku wątpliwość, czy zapisy te dotyczą wyłącznie tych nieczynnych kopalń, co do których przeprowadzona została procedura wstrzymania wydobycia i likwidacji. W Sudetach mamy bowiem sporo przykładów starych sztolni sprzed kilku stuleci, które zostały odkopane dopiero niedawno, jak choćby Sztolnia Ochrowa w Złotym Stoku czy sztolnie św. Jan i św. Leopold w Krobicy koło Świeradowa Zdroju. Nigdy w czasach polskich nie były one zakładami górniczymi. Ba, przez dziesięciolecia zapomniano w ogóle o ich istnieniu.
- Przepisy PGiG stosuje się odpowiednio do robót prowadzonych w wyrobiskach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych w celach turystycznych, niezależnie od okresu powstania tego wyrobiska lub daty likwidacji podziemnego zakładu górniczego - rozwiewa wątpliwości Anna Swiniarska-Tadla, rzecznik prasowy prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.
O ile w przypadku dwóch wskazanych wyżej sztolni sytuacja w obecnym stanie prawnym wydaje się być klarowna, to istnieją również mniej jednoznaczne obiekty. Przykładem mogą być sztolnie w górze Osówce w Górach Sowich, wydrążone w latach 1943-1945 w trakcie budowy kwatery głównej wodza Trzeciej Reszy. Intencją ich twórców nie było udostępnienie złoża ani prowadzenie wydobycia skały czy rudy. Pod tym względem można więc sztolnie Osówki przyrównać do tuneli kolejowych czy drogowych, których nie zalicza się do nieczynnych zakładów górniczych.
W Osówce jednak w 1951 r. geolodzy z Grupy Poszukiwawczej nr 14 Zakładów Przemysłowych R-1 w Kowarach prowadziły badania radioaktywności i poszukiwania rud uranu. W tym celu wykonano nawet dwa krótkie chodniki poszukiwawcze o łącznej długości 19 m. Dla porównania - łączna długość znanych dziś wyrobisk Osówki z czasów budowy kwatery to około 1700 m. Występowanie uranu w Osówce uznano za nieperspektywiczne i wydobycia nie podjęto. Był to epizod górniczy. Czy możemy mówić o zlikwidowanym zakładzie górniczym?
- Przepisy PGiG stosuje się odpowiednio do robót prowadzonych w przestrzeniach w nieruchomościach gruntowych, stanowiących wyrobiska zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych wykorzystywanych w aktualnym stanie prawnym w celach turystycznych. Ocena, czy wskazane w pytaniu przykładowe trasy turystyczne są wyrobiskami zlikwidowanych zakładów górniczych, wymaga wcześniejszej odpowiedzi na pytanie, czy przestrzeń powstała w wyniku podziemnych robót górniczych. W związku z powyższym, każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny opartej o konkretny stan faktyczny - podkreśla Anna Swiniarska-Tadla.
Jednocześnie Anna Swiniarska-Tadla zaznacza, że taka odpowiedź stanowi wyłącznie informację o aktualnym rozumieniu przepisów przez Wyższy Urząd Górniczy, a nie obowiązującą ich interpretację - gdyż WUG nie jest organem uprawnionym do wydawania interpretacji prawa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
