Jak zwykle winą za wzrost cen prądu obarcza się górnictwo. A to nieprawda. Energetyka kupuje węgiel po stałych cenach. To są długoterminowe, wieloletnie umowy - wyjaśnia w rozmowie z Trybuną Górniczą BOGUSŁAW HUTEK, przewodniczący Krajowej Sekcji Górnictwa Węgla Kamiennego NSZZ Solidarność.
Skierowaliście petycję do posłów PiS, w której jako związek sprzeciwiacie się obecnemu kierunkowi polityki energetycznej i klimatycznej rządu. Proszę opowiedzieć o powodach powstania tego dokumentu.
Petycja powstała dlatego, że na pisma, które wysyłaliśmy do premiera Mateusza Morawieckiego, nie mamy żadnej odpowiedzi. Wielokrotnie prosiliśmy o spotkanie m.in. w sprawie polityki klimatycznej. Odbijamy się od drzwi. Zawsze podkreślaliśmy i nadal podkreślamy, że rząd PiS, a konkretnie ministrowie Krzysztof Tchórzewski i Grzegorz Tobiszowski, uratowali górnictwo. Dzisiaj Polska Grupa Górnicza ma się dobrze, a Jastrzębska Spółka Węglowa osiąga miliardowe zyski. Niestety, nie wszystko jest w porządku.
Co konkretnie zarzucacie rządowi?
Przyjęliśmy Program dla górnictwa i Program dla Śląska, który stał się częścią programu rządowego, ale to wszystko leży odłogiem. Nie ma zapowiadanych inwestycji w górnictwo, jak budowa nowych kopalń, rewitalizacja elektrowni Łaziska i Rybnik. Dziś słyszymy, że jakieś pieniądze się może znajdą od spółek energetycznych, ale te z kolei mówią, że ich nie stać i nie będzie rewitalizacji. Nie ma zapowiadanego rozwoju górnictwa. Są za to sprzeczne komunikaty. Programy „Czyste powietrze”, uchwały antysmogowe, które mają za zadanie ograniczyć zużycie węgla, są realizowane. Na wschodzie kraju zapowiadana jest gazyfikacja. Wiceminister Piotr Woźny przekazał też informację, że w nowym finansowaniu UE nie będzie miejsca na wymianę starych pieców na nowe węglowe, nawet te najnowocześniejsze. Chcemy się dowiedzieć, czy Program dla górnictwa i Program dla Śląska będą realizowane. A jeśli nie, to co dalej z górnictwem? Czy węgiel nadal będzie paliwem strategicznym dla Polski?
Ostatnio za potencjalne podwyżki cen prądu oskarżono węgiel. Jak pan odpowie na ten zarzut?
Jak zwykle winą za wzrost cen prądu obarcza się górnictwo. A to nieprawda. Energetyka kupuje węgiel po stałych cenach. To są długoterminowe, wieloletnie umowy. Powinniśmy raczej zapytać, dlaczego energetyka nie kupiła praw do emisji CO2 wtedy, kiedy kosztowały po 5 euro za tonę? Dlaczego przespano ten moment? Póki co energia z węgla nadal jest najtańsza. Jednak jeżeli ceny EU ETS wzrosną, a mogą być już przez Unię ręcznie sterowane, nawet – jak przypuszczamy - do poziomu 45 euro, może się okazać, że energia z innych źródeł niż węgiel jest bardziej opłacalna. Pytam, co rząd polski zamierza z tym wszystkim zrobić? Unia zapowiada czystą, zeroemisyjną gospodarkę. Drastyczne ograniczenie zużycia węgla zapisane jest w projekcie „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.”. Do tej pory nie znamy oficjalnej treści porozumienia katowickiego zawartego podczas COP24. O co w tym wszystkim chodzi? Jeśli rząd zgadza się z polityką unijną i nie widzi przyszłości dla węgla, to niech to powie. Niech określi, co chce zrobić z węglem i Śląskiem. Dla mnie likwidacja górnictwa, które produkuje strategiczny dla naszej energetyki surowiec, jest nieporozumieniem. Znamy nastawienie Unii do tego surowca i szczerze mówiąc, nie dziwię się mu. Większość państw UE zainwestowała w nowoczesne technologie, jak fotowoltaika czy wiatraki. One chcą to komuś sprzedać. Solą w oku jest dla nich niezależna energetycznie Polska w samym środku Europy. Obecnie do Europy sprowadza się około 200 mln t węgla. Gdzieś to jest spalane.
Spodziewa się pan, że może dojść do powtórki z roku 2015, kiedy górnictwo stanęło na skraju przepaści?
Nie wiem. Na dzisiaj wiadomo, że w PGG gorzej sprzedają się ekogroszki. Ludzie patrzą na cenę. Za chwilę może się okazać, że korzystniej będzie ogrzewać domy gazem, a nie ekogroszkiem. Ludzi przestaje być stać na paliwo. Pamiętajmy, że Niemcy, zanim stały się potęgą gospodarczą, zatruwali środowisko. Dopiero po czasie, gdy doszły do dobrobytu, zaczęły myśleć o ochronie atmosfery. Od nas wymaga się działań natychmiastowych, bardzo dla naszej gospodarki niekorzystnych. Od trzech lat walczymy też o to, aby zmienić lub obniżyć należności publiczno-prawne górnictwa, co miałoby wpływ na ceny węgla.
Tak naprawdę Niemcy nadal się z węgla nie wycofali.
Spalają zwłaszcza brunatny, ten bardziej szkodliwy dla środowiska. Używają też kamiennego, tyle że nie z własnej produkcji, ale sprowadzanego. Zainwestowali w kopalnie na zewnątrz, czekają, by w Europie był na to zbyt. Solą w oku jak zwykle jest Polska. Z kolei Francja ma interes w tym, by sprzedawać energię z atomu. Pytanie jest jedno: czy rząd polski, rząd PiS, premier Mateusz Morawiecki, a przede wszystkim prezes PiS Jarosław Kaczyński widzi przyszłość dla górnictwa?Węgiel to bezpieczeństwo energetyczne. W grę wchodzi także atom, ale czy stać nas na wydatek 180 mld zł? Ja w to nie wierzę. Co do węgla są przecież nowoczesne technologie, syngaz, wodór. Ten ostatni jest trzy razy tańszy od LPG. Tymczasem my budujemy port gazowy, ciągniemy gaz z Norwegii, zamiast korzystać z własnych zasobów, inwestować w zgazowanie węgla. Już się w tym zaczynam gubić...
Na jakie pytanie chce pan poznać odpowiedź?
Niech ktoś w końcu powie nam prawdę - jaka jest przyszłość węgla i górników? Niech powiedzą nam, kiedy nastąpi koniec węgla? Niech zaproponują konkretne rozwiązania. 44 mld euro – tyle musiałby wydać polski podatnik, gdyby chciał zlikwidować samą PGG i stworzyć w jej miejsce nowe stanowiska pracy. Tylko kto tu do nas w zamian przyjdzie? Sami zagraniczni inwestorzy, którzy podatki będą odprowadzać do swoich krajów. Nie chcę, aby Śląsk wyglądał jak Wałbrzych. Aby stał się montownią Europy. Żądamy od parlamentarzystów, by podjęli kroki wobec rządu na rzecz uzdrowienia naszej branży oraz odsunięcia od podejmowania decyzji o kluczowym znaczeniu dla sektora wydobywczego osób, które całkowicie utraciły zaufanie górników. Zawieźliśmy petycje do wszystkich śląskich posłów PiS, a do pozostałych z tej partii wysłaliśmy e-mailem.
Dlaczego tylko do posłów PiS?
Bo ja pamiętam, co robili tu na Śląsku posłowie PO, a co teraz mówią. Pamiętam, jak w Jastrzębiu-Zdroju strzelali do górników. I będę to przypominał tyle razy, ile będzie potrzeba. Pamiętam też, że górnictwo uratował rząd PiS. Wszystko zostało wyprowadzone na prostą, ale znowu zaczyna się źle dziać, znowu narasta wokół węgla zła atmosfera. My to już przeżyliśmy, dlatego reagujemy póki czas na weryfikację pewnych niekorzystnych dla nas decyzji. Co dalej z górnictwem? Czy węgiel nadal jest strategicznym surowcem? Czy będą inwestycje w nowe technologie? Mamy własny surowiec, więc go szanujmy.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
