Górnictwo: plan ruchu - rzecz święta

Plan ruchu zakładu górniczego stanowi jedną z podstaw działalności każdego przedsiębiorcy parającego się eksploatacją kopalin. Zawiera opis przedsięwzięć organizacyjno-technicznych i zadań produkcyjnych niezbędnych do wykonywania w celu utrzymania należytego stanu bezpieczeństwa, prawidłowej gospodarki złożem oraz działań zapobiegających negatywnemu wpływowi eksploatacji na środowisko.

Dokument musi być przede wszystkim zgodny z wymaganiami prawa geologicznego i górniczego oraz posiadaną przez przedsiębiorcę koncesją. Wówczas podlega zatwierdzeniu przez właściwy okręgowy urząd górniczy. Trzeba wiedzieć, że organem koncesyjnym dla przedsiębiorców eksploatujących m.in. złoża węglowodorów, węgla kamiennego, brunatnego, metanu, rud metali, żelaza, siarki, soli, gipsu, anhydrytu i kamieni szlachetnych jest minister środowiska. Eksploatacja innych kopalin podlega koncesjonowaniu przez marszałka województwa, chyba że roczne wydobycie kopaliny nie przekracza 20 m sześc., odbywa się na powierzchni terenu nie większej niż 2 ha i nie mają zastosowania środki strzałowe. W tej sytuacji koncesji udziela starosta. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zakładów górniczych eksploatujących surowce ilaste lub kruszywa naturalne.

Opinia niewiążąca
Plan ruchu zakładu górniczego sporządzany jest na okres od 2 do 6 lat. Po tym czasie sporządza się nowy. Jednak ze względu na nieprzewidywalność warunków geologiczno-górniczych istnieje możliwość wprowadzenia zmian do planu ruchu zakładu górniczego w postaci tzw. dodatku.

- Dokument taki musi być zaopiniowany przez właściwy samorząd terytorialny. Ta opinia nie jest wiążąca, niemniej jednak przedsiębiorcy górniczy powinni się z nią liczyć. Stanowi bowiem wiarygodną ocenę ryzyka ewentualnych szkód na powierzchni, wywołanych eksploatacją, w tym uszkodzeń budynków, w przypadku prowadzenia eksploatacji podziemnej. Plan ruchu nie może bowiem stać w kolizji z planem zagospodarowania przestrzennego danej gminy, a to oznacza, że działalność górnicza nie może naruszać przeznaczenia nieruchomości znajdujących się w obszarze gminy lub w przypadku braku planu miejscowego, sposobu wykorzystania nieruchomości ustalonego w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy – zwraca uwagę Artur Sowa, zastępca dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach.

Samorządy często obawiają się szkód w budynkach, dlatego negatywnie opiniują plany ruchu kopalń. Naturalnie mogą tym samym wymóc na przedsiębiorcach zmiany z planie ruchu, ale nie jest to wcale takie łatwe. Aby zapobiec konfliktom na linii władze gmin – górnictwo, powołuje się tzw. Zespoły Porozumiewawcze ds. Koordynacji i Oceny Eksploatacji Górniczej.

Ważny jest dialog
W Polsce działa osiemnaście takich zespołów. Ostatni powołany został dla sześciu gmin: Goczałkowic-Zdroju, Bestwiny, Czechowic-Dziedzic, Pszczyny, Miedźnej i Wilamowic. Uczestniczą w nim przedstawiciele PG Silesia oraz OUG w Katowicach, a także samorządowcy zainteresowanych gmin. Ustalono, że przedmiotem dyskusji będzie zakres projektowanej przez PG Silesia eksploatacji górniczej, prognozowanych wielkości deformacji terenu, projektowanie i realizacja prac profilaktycznych i zabezpieczających, ze szczególną dbałością o zachowanie bezpieczeństwa bogactw naturalnych Uzdrowiska Goczałkowice–Zdój. Niestety, przedstawiciele władz Goczałkowic-Zdroju nie są zainteresowani dyskusją. Utrzymują, że eksploatacja węgla prowadzona przez PG Silesia powoduje szkody na powierzchni i domagają się jej zaprzestania.

Czy mają rację?
- Zespół Porozumiewawczy ds. Koordynacji i Oceny Eksploatacji Górniczej opiera się na zasadach dobrowolności udziału. Strony poszukują satysfakcjonujących rozwiązań i z naszej praktyki wynika, że w większości je osiągają. Nie zawsze są one w pełni satysfakcjonujące dla przedsiębiorców górniczych. Bywa jednak, że gminy w swoich opiniach do planów ruchu przedstawiają wnioski wykraczające poza zakres prawa geologicznego i górniczego, lub argumentują swoje racje w sposób nie w pełni przekonujący – wyjaśnia Artur Sowa.

Zdarzają się zatem sytuacje, że mimo negatywnego zaopiniowania dodatku do planu ruchu zakładu górniczego przez samorząd terytorialny, odpowiedni terytorialnie organ nadzoru górniczego, po analizie merytorycznej, zatwierdzi go.

- Jeśli bowiem działalność górnicza prowadzona jest zgodnie z koncesją i przepisami obowiązującego prawa, nie ma możliwości cofnięcia raz wydanej koncesji – uściśla zastępca dyrektora katowickiego OUG.

Nie tylko dla wydobycia
Warto wiedzieć, że plany ruchu sporządza się również na potrzeby wykonywania robót geologicznych. Są one wymagane, jeśli dany podmiot zamierza prowadzić je na terenach górniczych, lub w każdym przypadku, jeśli roboty geologiczne mają być wykonywane na głębokości większej niż 100 m, lub będą zastosowane środki strzałowe.

W zeszłym roku Okręgowy Urząd Górniczy w Katowicach zatwierdził 55 planów ruchu. Spośród nich ponad 75 proc. dotyczy zakładów wykonujących roboty geologiczne. Zatwierdzono też 206 dodatków do planów ruchu, które w przeważającej liczbie dotyczą zakładów eksploatujących węgiel kamienny.

- Praktycznie nie zdarza się, aby wniosek o zatwierdzenie planu ruchu lub dodatku nie został zatwierdzony. Są to dokumenty kluczowe dla przedsiębiorcy i sporządzają je profesjonaliści – podsumowuje zastępca dyrektora Artur Sowa.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.