Jednym za sposobów, który znacznie poprawiłby zagospodarowanie ogromnych zasobów kopalnianego metanu w Polsce, może być szczelinowanie złóż węgla przed jego wydobyciem na powierzchnię.
Ponad 70 proc. polskiego węgla pochodzi z pokladów metanowych. Metanonośność w śląskich kopalniach rośnie od dekady mimo spadku wydobycia (lawinowo wzrasta ilość metanu z coraz głębszych złóż, zwłaszcza poniżej 1000 m). Statystycznie z tony wydobytego węgla uwolniło się ponad 11 m sześc. metanu. W 16 na 31 kopalń obowiązuje IV, maksymalna kategoria zagrożenia metanowego. Tylko 5 kopalń jest wolnych od metanu. Mimo doskonalenia przez kopalnie systemów odmetanowania w trakcie eksploatacji oraz rygorystycznych zasad prewencji, wciąż dochodzi do tragicznych skutków wybuchu gazu w wyrobiskach.
Odmetanowanie przedeksploatacyjne z powierzchni było od 2013 r. przedmiotem badań terenowych Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB programie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. W ruchu Wesoła kopalni Mysłowice-Wesoła we współpracy z Katowickim Holdingiem Węglowym wykonano pierwsz w Polsce i Europie odwierty badawcze metodą tzw. bosego otworu kierunkowego (lateralnego). Jeden otwór zszedł na kilometr w głąc ziemi, drugi - wykonany z udziałem amerykańskich specjalistów od wieceń w górnictwie łupkowym - kierunkowy, o długości 1918 m zakręcał pod ziemią i na odcinku 600 m przechodził przez nasycony metanem pokład węgla, który kopalnia planowała eksploataować za kilka lat. Gdy oba otwory trafiły na siebie , zaczęto wtłoczać następnie wodę z piaskiem kwarcowym i pod ciśnieniem uderzano w skałę, aby zeszczelinować węgiel.
- Szczelinowanie złoża powinno znacznie spotęgować uwalnianie metanu z węgla. Uzyskanie po szczelinowaniu trzy- czterokrotnie większych ilości gazu byłoby wielkim sukcesem - mówił dr Jerzy Jureczka, specjalista ds. bezpieczeństwa energetycznego Górnośląskiego Oddziału PIG w Sosnowcu i koordynator projektu.
Po dwóch latach i zapoznaniu się z wynikami Wyższy Urząd Górniczy uznał je za bardzo obiecujące. Słabą stroną metody stanowią oczywiście koszty, zwłaszcza w okresach dekoniunktóry w górnictwie. Procedura szczelinowania wraz z dokumentacją doświadczeń rosła jednak w kolejnych podejmowanych eksperymentach.
W należącej do Jastrzębskiej Spółki Węglowej kopalni Pniówek tradycyjny system odmetanowania wzbogacany jest długimi otworami kierunkowymi. Do szczelinowania przymierzano się też w ruchu Rydułtowy pod koniec istnienia Kompanii Węglowej.
W 2016 r. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo wspólnie z PIG-PIB przeprowadziło kolejne próby hydroszczelinowania metanowego pokładu węgla z powierzchni w Gilowicach koło Pszczyny. Wykorzystano otwory wykonane wcześniej przez spółkę poszukiwawczą z Australii.
Zdaniem specjalistów polskie kopalnie węgla kamiennego potrzebują nowego sposobu odmetanowania złóż, bo z głębokością rośnie zagrożenie gazowe. Koszty odmetanowania z powierzchni mogą zwrócić się w bilansie, bo wydobycie z przygotowanych tak pokładów węgla będzie bezpieczeniejsza i pochłonie mniej nakładów na zwalczanie zagrożeń.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
