Każdy wynalazek w dziedzinie górnictwa jest godny uwagi, ale najbardziej ten, który znalazł zastosowanie w kopalniach. Bracia Krzysztof i Zbigniew Słotowie z Instytutu Eksploatacji Złóż Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej mają na tym polu spore osiągnięcia.
Mobilna stacja do wymiany aparatów ucieczkowych, zapora pyłowa do zwalczania wybuchu pyłu węglowego w podziemnych wyrobiskach górniczych, tama izolacyjna przeciwwybuchowa, instalacja odmetanowania strefy zawału w ścianach zawałowych, zawałowy wysięgnik odmetanowania, mgłowa, automatyczna instalacja przeciwpożarowa, kompaktowe urządzenie opylające, czy też urządzenie do pneumatycznego transportu materiałów pylistych to tylko niektóre z opracowanych przez nich wynalazków. Wszystkie – jak podkreślają – są efektem współpracy i wymiany doświadczeń bezpośrednio z branżą górniczą i samymi górnikami.
Inspiracja z dołu
- Skończyły się już te czasy, kiedy produkowano pomysły do szuflady albo dla statystyki. Dziś trzeba zacząć od rozmowy z przedsiębiorcą. Wsłuchać się w potrzeby rynku. Dlatego często jesteśmy obecni w kopalniach. Zjeżdżamy na dół, przyglądamy się górniczej robocie i wysłuchujemy uwag głównie na temat uciążliwości prowadzenia konkretnych robót. Na tym gruncie powstaje pomysł, a w ślad za nim pojawia się pierwsze pytanie: czy jest sens go realizować? Jeżeli przedsiębiorca wyraża zainteresowanie, to trzeba opracować koncepcję, potem pierwszy model, prototyp, szczegółowe plany konstrukcyjne, wreszcie opracować dokumentację techniczną, nie wspominając o konieczności prowadzenia ciągłych prób w warunkach górniczych. To jest proces, który ciągnie się latami – wyjaśnia dr inż. Krzysztof Słota.
Jednym z ostatnich wynalazków naukowców-konstruktorów z Politechniki Śląskiej jest mobilna stacja do wymiany aparatów ucieczkowych. Znalazła ona zastosowanie w kopalniach: Ruda, Silesia oraz Knurów-Szczygłowice. Jest to urządzenie w postaci specjalnego kaptura z doprowadzonym sprężonym powietrzem, umieszczone w bezpośrednim sąsiedztwie zagrożonych wyrobisk. Służy przede wszystkim jako miejsce wymiany aparatów w atmosferze niezdatnej do oddychania. Stanowi element tzw. dwuetapowego systemu ucieczkowego, który sprawdza się zwłaszcza w niskich pokładach, a więc tam, gdzie górnicy mają problemy z transportem aparatów ucieczkowych. Z kolei mgłowa, automatyczna instalacja przeciwpożarowa doskonale sprawdza się w warunkach zakładu przeróbki mechanicznej kopalni Budryk. Usytuowana bezpośrednio nad przesypem, skutecznie eliminuje niebezpieczny pył węglowy poprzez rozpylanie mgiełki wodnej.
- Nad takimi wynalazkami pracuje się przeciętnie ok. 4 lat. Najwięcej czasu zajmuje poszukiwanie inwestora, który byłby skłonny wyłożyć środki na prace badawcze, projektowe i wdrożeniowe. Trzeba go przekonać, że będzie miał w przyszłości z tego zysk. Żmudne jest też gromadzenie wszelkiego typu dokumentacji niezbędnej w procesie certyfikacji – zdradza tajniki pracy konstruktora dr inż. Zbigniew Słota.
Sposób na pył węglowy
Podczas tegorocznych obrad Szkoły Eksploatacji Podziemnej w Krakowie śląscy naukowcy przedstawili urządzenie do pneumatycznego transportu materiałów pylistych. Co kryje się pod tą nazwą?
- Coś, co nazywamy umownie „stawiaczem półek”. Powszechnie wiadomo, że w górnictwie podziemnym zagrożenie powodowane przez pył węglowy może być zmniejszane poprzez utrzymywanie stref bezpieczeństwa, w których znajduje się odpowiednia ilość inertnego pyłu. To zapobiega wybuchowi, zaś propagacja i zasięg płomienia mogą być zmniejszone poprzez zastosowanie zapór przeciwwybuchowych w postaci półek ustawionych pod stropem. Na nich umieszcza się odpowiednią ilość pyłu, ale już nie ręcznie, jak to jest do tej pory, ale automatycznie. Służy temu właśnie opracowane przez nas urządzenie. Próby ruchowe przeprowadzone w kopalniach węgla kamiennego dowiodły, że spełnia stawiane przed nim oczekiwania – tłumaczy dalej Zbigniew Słota.
Pierwsze wdrożenie urządzenia miało miejsce w grudniu ub.r. w ruchu Chwałowice kopalni ROW.
Pracom nad wynalazkami nie sprzyja niestety recesja panująca w branży górniczej. Do tego dochodzi jeszcze mała skuteczność pozyskiwania środków na projekty związane z górnictwem w konkursach organizowanych np. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Braci Słotów nie zraża jednak skomplikowana rzeczywistość.
- Chętnie pracujemy nad nowymi rozwiązaniami dla górnictwa. Jak na razie nasza praca nie idzie na marne. To jest najważniejsze - podkreślają zgodnie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
