Opowiadamy o ludziach, którzy zapłacili życiem

Katowice mają kopalnię Wujek, gdzie zginęło dziewięciu górników, i tym samym stała się ona symbolem represyjności systemu komunistycznego w latach 80 - stwierdza w rozmowie z Trybuną Górniczą ROBERT CIUPA, dyrektor Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach.

W tym roku przypada już 35. rocznica wprowadzenia stanu wojennego i pacyfikacji kopalni Wujek. Czy tegoroczne obchody różnią się od lat poprzednich?
Na pewno są bardziej doniosłe niż te w roku ubiegłym, właśnie ze względu na 35. rocznicę. Po pierwsze, w ciągu całego roku, który decyzją radnych Sejmiku Województwa Śląskiego ogłoszony został Rokiem Pamięci Ofiar Pacyfikacji KWK Wujek, odbywały się różnego rodzaju wydarzenia. M.in. w kwietniu przy kościele Podwyższenia Krzyża Św. odbyła się uroczystość posadzenia Dębu Jubileuszowego, która nawiązywała do dwóch ważnych wydarzeń: 1050. rocznicy chrztu Polski oraz właśnie 35. rocznicy pacyfikacji kopalni Wujek. Od czerwca mamy pierwszą w Polsce szkołę imienia Dziewięciu Górników z Wujka, jest to katowicka Szkoła Podstawowa nr 5. Po drugie, w tym roku obchody to nie tylko uroczystości pod Pomnikiem Krzyżem. 16 grudnia wieczorem odbędzie się wyjątkowy koncert w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. 17 grudnia zaplanowano koncert „Pamiętamy” w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, a wieczorem prapremierę spektaklu „Wujek. 81 – czarna ballada”. Ponadto 14 grudnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu okolicznościową srebrną monetę. Nie zapominamy również o merytoryce. Kilka dni temu zorganizowaliśmy międzynarodową konferencję naukową „Świat wobec stanu wojennego 1981-1983”. Wszystkich wydarzeń i naszych partnerów nie sposób tu i teraz wymienić...

Podczas niedawnej konferencji prasowej mówił pan, że jednym z najważniejszych wydarzeń związanych z rocznicą jest „Bieg dziewięciu górników”. Czy to przez to, że uczestniczy w nim młodzież? Ogólnie wydaje się, że uroczystości coraz mocniej adresowane są do młodszych pokoleń?
Gdy cztery lata temu organizowaliśmy bieg, wzięła w nim udział jedna szkoła - II Liceum Ogólnokształcące im. rotmistrza Witolda Pileckiego, zresztą to nauczyciel z tej szkoły – Michał Piwoński wyszedł z propozycją takiej formy uczczenia ofiar pacyfikacji. Z roku na roku bieg się rozrastał. Dziś, w jego czwartej edycji, pobiegną 42 szkoły z naszego województwa, a każdy z 9 uczniów i ich opiekunowie będą biegli w koszulkach z wizerunkami zastrzelonych górników. W sumie 16 grudnia o godz. 13 pojawi się około 450 osób. Ważne jest to, że dzieci nie tylko pobiegną, czym dadzą świadectwo swej pamięci o górnikach, ale wcześniej zostaną przygotowane merytorycznie do tego wydarzenia. Dowiedzą się o stanie wojennym, o jego ofiarach, o tych, którzy odpowiadają za tamtą zbrodnię.

W obchody, m.in. udzielając swojego patronatu, zaangażował się prezydent Andrzej Duda. Czy obecność prezydenta na piątkowych uroczystościach pod pomnikiem jest już potwierdzona na sto procent?
Oczywiście zaprosiliśmy pana prezydenta na tegoroczne obchody. Mamy ogromną nadzieję, że pan prezydent Andrzej Duda będzie z nami obecny na mszy świętej w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego, a później pod Pomnikiem Krzyżem.

Śląskie Centrum Wolności i Solidarności to miejsce, które ma przypominać o tragicznych, ale niezwykle ważnych dla naszego regionu i całego kraju wydarzeniach. Wiemy, że w planach jest rozbudowa Centrum.
Dzięki wsparciu z Urzędu Marszałkowskiego oraz katowickiego Urzędu Miasta, w tym roku rozpoczęły się prace nad koncepcją architektoniczną oraz nad koncepcją i scenariuszem wystawy stałej. Zarówno wizualizacje rozbudowanego muzeum, jak i tematyka wystawy zapowiadają, że będzie to wyjątkowe miejsce na mapie placówek muzealnych w naszym kraju. Na pewno na podkreślenie zasługuje fakt, że nasze muzeum jest ściśle związane z miejscem pamięci, jakim jest kopalnia Wujek, ze względu na zbrodnię, która tu miała miejsce 16 grudnia 1981 roku. Gdańsk ma Europejskie Centrum Solidarności, które jest związane z narodzinami niezależnego związku zawodowego. Katowice mają kopalnię Wujek, gdzie zginęło dziewięciu górników, i tym samym stała się ona symbolem represyjności systemu komunistycznego w latach 80. Chcemy więc opowiadać oczywiście o strajku i pacyfikacji, o dziewięciu górnikach, ale też o innych ofiarach, ludziach, którzy zapłacili życiem za to, że odważyli się sprzeciwić komunistom. Ponadto nasza wystawa będzie opowiadać o nadziei, jaką był wybór Karola Wojtyły na papieża, o antykomunistycznej opozycji solidarnościowej, o ostatniej prostej na drodze do niepodległości.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.