W ciągu trzech kwartałów 2011 r. spółki węglowe odprowadziły prawie 7 mld zł należnych opłat z tytułu zobowiązań publicznoprawnych.
Polskie górnictwo może nie wytrzymać nakładania na nie kolejnych podatków. A takowe niestety będą się pojawiać. Zdaniem ekspertów z Deloitte wzrost obciążeń fiskalnych w sektorze wydobywczym jest trendem globalnym, nie może jednak wykraczać poza granice rozsądku.
Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed sektorem wydobywczym w Polsce i na świecie są wzrastające koszty eksploatacji surowców. W naszym kraju na przestrzeni ostatnich lat wydatki związane z eksploatacją surowca wzrosły o ponad 26 proc., przy spadku wydobycia o ponad 25 proc. Największy udział w produkcji węgla mają koszty stałe, zwłaszcza te związane z pracą. Wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia stanowią około połowy wszystkich wydatków ponoszonych przez spółki. Drożeją ponadto usługi zewnętrzne, materiały i energia. Wszystko to sprawia, że polski węgiel staje się coraz mniej konkurencyjny.
Tunele zamiast wyrobisk
Mocnym ciosem dla branży może okazać się projektowany właśnie podatek od kopalin. Tego typu przepisy obowiązują w innych krajach, lecz podstawą ich wyliczenia są zyski lub dochody uzyskiwane ze sprzedaży surowca. W myśl polskiego projektu podatek ma być odprowadzany od wartości surowca. Taka konstrukcja prawa ma wręcz restrykcyjny charakter - ostrzegają eksperci z Deloitte, którzy 25 stycznia br. spotkali się w Warszawie z przedstawicielami mediów.
- Obciążenia publicznoprawne polskiego górnictwa już teraz są znaczne, a ich zwiększenie może wpłynąć negatywnie na możliwości inwestycyjne oraz konkurencyjność branży - tłumaczyła Agnieszka Walter, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.
Przez kilka ostatnich lat kopalnie obciążone były podatkiem od wyrobisk górniczych. Po korzystnym wyroku Trybunału Konstytucyjnego mogą go odzyskać od samorządów.
- Oznacza to uwolnienie dużych rezerw finansowych gromadzonych przez spółki węglowe - tłumaczył Tomasz Konik, partner w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.
Lecz mimo wyroku i przyjętej linii orzeczniczej w kwestii podatku od wyrobisk górniczych, stanowisko gmin w tej sprawie nie zmieniło się.
- W dalszym ciągu trwają spory i wydawane są decyzje, w których wyrobiska nazywa się dla odmiany tunelami, ponieważ Trybunał wskazał, jakie obiekty podlegają opodatkowaniu w Prawie budowlanym - podkreślała dalej Walter.
Dochodzi niestety do paradoksów. Polska, która - zdawałoby się - powinna być najmniej zainteresowana polityką dekarbonizacji, należy do krajów nakładających na górnictwo coraz większe zobowiązania.
Górnictwo płaci na bieżąco
Dość powiedzieć, że wzrost kosztów opodatkowania na jedną tonę wydobytego w Polsce węgla wzrósł w okresie minionych siedmiu lat aż o 21 proc. Tendencja wzrostowa udziału opłat publicznoprawnych w kosztach branży górniczej sięga już niebezpiecznej granicy - zwracano uwagę w toku dyskusji.
Tymczasem górnictwo płaci na bieżąco. W ciągu trzech kwartałów 2011 r. spółki węglowe odprowadziły prawie 7 mld zł należnych opłat z tytułu zobowiązań publicznoprawnych. W porównaniu z zyskiem brutto spółek wydobywczych za ten okres stanowi to prawie 260 proc. zarobionych przez nie pieniędzy.
Wysoki poziom wydatków stałych i rosnące koszty sprawiają, iż nadal głównym priorytetem pozostaje zarządzanie kosztami.
Zdaniem ekspertów z Deloitte w ostatnim okresie zaobserwować można dążenie do zwiększania efektywności pracy oraz efektywnego wykorzystania maszyn. Sektor górniczy zapowiada inwestycje związane z budową elektrowni, zwiększenie zagospodarowania metanu do celów energetycznych, a także lepsze zagospodarowanie odpadów poprodukcyjnych.
- Zarządzanie branżą jest coraz bardziej profesjonalne. Kompania Węglowa jasno określiła swe cele strategiczne. To dobrze, ponieważ ten największy w Europie podmiot wydobywający węgiel będzie musiał w najbliższym czasie stawić czoło wielu problemom, między innymi brakom kadrowym - mówił Tomasz Konik.
Uczestnicy konferencji zgodzili się, że Polska powinna walczyć w Unii Europejskiej o możliwość szerokiego korzystania ze swych bogactw naturalnych. Ten głos jest nadal mało słyszalny wobec silnej polityki dekarbonizacji, którą wciąż lansuje się w Brukseli.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
