Media donoszą, że w nowym roku, rząd poważnie zajmie się gazem łupkowym. Jak z tego wynika dotąd była to tylko gra i zabawa. Polegała ona na tym, że dużo mówiono, a mało robiono. Teraz ma być odwrotnie. Jest to konstelacja o tyle nieciekawa, że naiwnym wydawało się, że wszystko co rząd robi jest na poważnie. Media, jak media, mogą mieć inne zdanie w tej sprawie...
O tym, że jednak coś jest na rzeczy świadczą w ostatnich dniach minionego roku, szybko następujące po sobie oświadczenia rządowych dygnitarzy. Oto najpierw PAP informuje, że minister skarbu Mikołaj Budzanowski postanowił, że nie tylko koncerny gazowe czy paliwowe, ale też państwowe spółki energetyczne, mają szukać gazu łupkowego w Polsce.
Celem jest, aby wydobycie gazu łupkowego ruszyło na przełomie 2014 i 2015 roku. Do tego czasu ma powstać pierwsza kopalnia gazu łupkowego. Ministerialny nakaz dla spółek, które są podmiotami handlowymi jest trochę dziwny. Oto, jeden z najwyższych urzędników wydaje polecenie służbowe, jak w czasach PRL. Dzieje się tak dlatego, że firmy skarbu państwa, wbrew przekonaniu swego właściciela, nie bardzo dowierzają interesowi zwanemu "gaz łupkowy". Można się na to oburzać, wszak temat jest nośny, a uczeni i politycy są zdania, że łupkowego gazu jest, co najmniej na 300 lat. Sceptyków jednak nie brakuje.
Sceptycznie o gazie łupkowym
Nie wynika on wcale z zastrzeżeń, co istnienia jego zasobów, występowania, czy też z abstrakcyjnych protestów ekologów. Jego unijni przeciwnicy też niewiele mogą mu zaszkodzić. Inspirowani przez naszych dotychczasowych dostawców będą podejmować proceduralne próby zablokowania jego eksploatacji. Wszystko są to szyte grubymi nićmi prowokacje, które przy zręcznej i aktywnej naszej polityce będzie można niewielkim kosztem wyminąć. Od strony badawczej można powiedzieć, że gaz łupkowy jest, są środki na jego wydobycie, rozdano 110 koncesji, trwają prace. Są już sygnały pierwszych sukcesów. W czym zatem rzecz?
Przede wszystkim w tym, że sprawa zaczyna się przeciągać ponad wszelkie granice. Oto mija już prawie sześć lat od podjęcia tego tematu na szczeblu rządowym. Dwa lata trwają już "intensywne" badania, wiercenia i poszukiwania. Wyniki na razie są "wielce obiecujące", czyli mało konkretne. W tym czasie odwiercono 14 otworów o głębokości każdego z nich w granicach ok. 3,5 - 4 tys. m. Jest to o tyle zastanawiające, że jeden tego rodzaju otwór pionowy to od miesiąca do półtora pracy nowoczesnego urządzenia. Dla porównania w USA wierci się 1200 tego rodzaju otworów miesięcznie. Wyniki na razie nie są publikowane. Owszem gaz jest, lecz nie wiadomo, ile. Z doświadczenia należy wnioskować, że nie są to wielkości rewelacyjne. Czy technika zawodzi, czy organizacja prac, czy też administracja i tryb pozwoleń?
Nie wiadomo. Coś jednak w tej maszynie nazywanej "eksploatacją gazu łupkowego" zaczyna zgrzytać. Stąd interwencja najpierw ministra skarbu zmuszająca wszystkich do poszukiwania gazu łupkowego.
Rządowy koordynator
Formalnie za poszukiwania gazu łupkowego odpowiada główny geolog kraju (GGK), jako wiceminister środowiska. Ponieważ to on wydał te koncesje praktycznie za "znaczki skarbowe" i sam wyrażał się sceptycznie o badaniach i odkryciach, dokonano zmiany na tym stanowisku. Nowy GGK był kiedyś ministrem gospodarki i wie, jak się do takich rzeczy zabrać. Obecny minister gospodarki poczuł się lekko zaniepokojony konkurencją nadchodzącą z całkiem nieoczekiwanej strony. Dotąd przyglądający się biernie rozwojowi poszukiwań za gazem łupkowym. Teraz nagle poczuł się on do obowiązku zabrania głosu w tej sprawie. Na dwa dni przed Sylwestrem w wypowiedzi dla PAP powiedział, że jego resort "w instytucjonalizowany sposób rozpocznie współpracę z ministerstwami skarbu i środowiska... Zależy nam, by koordynować działania dotyczące gazu łupkowego w całej przestrzeni administracji, nie tylko od strony wykonawczej i wchodzenia w inwestycje, ale od strony regulacyjnej". Tu zaznaczył, "że bardzo przyda się doświadczenie b. ministra gospodarki Piotra Woźniaka, który obecnie jest wiceministrem środowiska".
Na moje wyczucie jest to osoba, która mogłaby być takim koordynatorem działań rządowych dotyczących gazu łupkowego. Zwrot "zależy nam" wskazuje, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby koordynator ten był podporządkowany przede wszystkim Ministerstwu Gospodarki.
Milczenie jest złotem
Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), jako najbardziej uprawniona instytucja do oceny polskich zasobów gazu łupkowego milczy jednak jak zaklęta. Wie, że wszelkie przedwczesne negatywne, jak i pozytywne opinie w tej sprawie mogą dla jej autorów mieć skutki katastrofalne. Co innego Amerykanie. Ci mogą bezkarnie twierdzić, że polskie zasoby gazu łupkowego wynoszą 5,3 biliona metrów sześciennych.
Jeżeli nawet nie będzie ani jednego metra Amerykanom włos z głowy nie spadnie. Jeżeli jednak PIG liczby te zechciałby potwierdzić, a potem okazałoby się, że mają one znaczenie wirtualne "czystka" w podległym Ministerstwu Środowiska PIG byłaby głęboka i bardzo dotkliwa. Dlatego w tej sprawie milczenie PIG jest na wagę złota. Pierwszego dnia Nowego Roku PAP uzyskał na ten temat wypowiedź Pawła Poprawy odpowiadającego za geologię nafty w tej instytucji. Dla wyjaśnienia dodać trzeba, ze jest on jednym z kilku osób w kraju, które przyczyniły się do zaistniałej obecnie "gorączki gazu łupkowego". Owszem mówi on dużo o zasobach, ich kategoriach i sposobach obliczeń, a nawet o genezie, czyli powstawaniu gazu łupkowego.
W tej sprawie warto powtórzyć za nim tę historię. Oto, gaz łukowy powstaje w czasie tworzenia sie bardzo rozpowszechnionych u nas łupków paleozoicznych. Same łupki to pierwotnie osad mułów i różnego rodzaju resztek roślinnych i zwierzęcych opadających na dno zbiornika morskiego. Muł ten podczas ruchów górotwórczych został sposób bardzo dokładny sprasowany. Oddzielność poszczególnych płaszczyzn łupkowych mieści się w granicach jednego milimetra. Procesy te odbywały się w wysokiej temperaturze, dlatego wszystkie szczątki roślinne i zwierzęce zostały całkowicie przetworzone na gaz i ropę naftową. Część tego gazu wydostała się wyżej i obecnie jest eksploatowana w tzw. złożach klasycznych. Ich pierwotnym zbiornikiem były jednak łupki, w których gaz ten i ropa naftowa w znacznej części pozostała.
Zachodnia Polska od Karpat po Bałtyk usiana jest tego rodzaju drobnymi, obecnie eksploatowanymi złożami gazu ziemnego. Jest to wskazówka, że niżej winien występować jeszcze gaz łupkowy. Teoria ta została w pełni potwierdzona w USA. Jedno z praw dotyczących poszukiwań mówi o analogii. Czyli w takich samych warunkach, jak w USA, u nas też winne być poważne zasoby gazu łupkowego. Uczony z PIG tradycyjnie już o żadnych liczbach nawet nie wspomniał.
Mistrz dyplomacji
Wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, na to, że Polska posiada kolosalne zasoby gazu łupkowego. Ostrożni geolodzy z PIG, którzy doskonale znają niejeden przypadek, kiedy wszystko było pewne, a na końcu okazało się, ze nic nie ma. Dzieje się tak, ponieważ procesy przyrodnicze, zwłaszcza te z przed prawie miliarda lat są w ocenie bardzo zawodne. Może być tak, a może też być inaczej. Jedno dla PIG jest pewne, trzeba intensywnie szukać gazu łupkowego zgodnie z zasadą, że kto szuka ten znajduje. Praktyka naftowa potwierdza, że na sto negatywnych otworów zaledwie jeden jest pozytywny. Tylko, że ten pozytywny otwór pokrywa straty tych 99 i daje jeszcze kolosalne zyski.
Na pocieszenie Paweł Poprawa powiedział, że oficjalny polski raport w tej sprawie ujrzy światło dzienne w pierwszym kwartale 2012 roku i to tylko w skali niezobowiązujących szacunków. Chciałoby się powiedzieć, że to mistrz geologicznej dyplomacji. Można zatem oczekiwać, że coś z tego raportu się dowiemy. Podejrzewam jednak, ze niewiele więcej od tego, co już wiemy. Chyba, że w tym czasie nastąpią jakieś spektakularne odkrycia. Czego z okazji Nowego roku należałoby sobie tylko życzyć.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
