Zielony zwrot polskiej energetyki i gospodarki, odejście od węgla – powoli staje się faktem. To nie stanie się ani dzisiaj, ani za 10 lat, ale już teraz warto dyskutować o tym, co czeka województwo śląskie i nas, jego mieszkańców.
Jaka będzie przyszłość energetyki? Czy uda się bez węgla zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju? Zarówno przedstawiciele biznesu, jak i strona rządowa podkreślają konieczność redukcji emisji dwutlenku węgla i transformacji przemysłu.
– Cele polityki klimatycznej są przez nas traktowane bardzo poważnie. Nie odżegnujemy się od neutralności klimatycznej. Pracujemy nad polską drogą, która uwzględni trudną sytuację, w której znajdowaliśmy się przez wiele lat. To pewne, że będziemy dążyć do stałego zwiększania udziału energii z odnawialnych źródeł w krajowym miksie energetycznym – mówił Michał Kurtyka, minister klimatu, podczas Szczytu Klimatycznego Togetair 2020.
Na łamach Trybuny Górniczej i portalu netTG.pl zapraszamy do dyskusji o przyszłości regionu, branży górniczej i energetyki.
Dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk, kierownik projektu Elektroenergetyka, Forum Energii:
– Polska stoi przed wyzwaniem transformacji całej gospodarki. Wiadomo, że ten proces już się zaczął i w pierwszej kolejności dotyka energetyki opartej na węglu, w tym regionów górniczych, takich jak Śląsk. Na razie Polska podchodzi do tego bez planu, odsuwając decyzje na potem – na czas po kolejnych wyborach, w nieokreśloną przyszłość, może na lata 30. A do tak trudnego procesu trzeba się przygotować – tu i teraz rozmawiać o konkretach i środkach z UE.
Energetyka w Europie zmienia się na naszych oczach. U podstaw tej transformacji leży dążenie do redukcji CO2, ale także potrzeba wymiany jednostek wytwórczych. Spadają koszty technologii odnawialnych, uczymy się, jak radzić sobie z ich zmiennością. W wielu krajach energetyka węglowa traci na znaczeniu. Niemcy zapisują właśnie w prawie ustalenia tzw. Komisji Węglowej – za rekompensatą wszystkie elektrownie węglowe mają zostać zamknięte najpóźniej do 2038 r. Podobna komisja działa w Czechach i jeszcze w tym roku nasi południowi sąsiedzi określą datę wyjścia z węgla. Inni są nawet bardziej ambitni: Francja, Włochy, Irlandia już w najbliższych latach będą zamykać elektrownie węglowe. Z kolei Dania, Hiszpania, Holandia, Portugalia i Finlandia chcą być wolne od węgla do 2030 r.
Oczywiście w żadnym z tych państw energetyka węglowa nie ma takiego znaczenia jak w Polsce. Podczas gdy w Czechach udział węgla w miksie elektroenergetycznym wyniósł w 2019 r. 43 proc. (w tym 4 proc. to węgiel kamienny), a w Niemczech 29 proc. (9 proc. węgiel kamienny), w Polsce nadal było to 79 proc., w tym węgiel kamienny odpowiadał za blisko połowę produkcji energii elektrycznej (dane: Forumetr, www.forumetr.forum-energii.eu). Polska jest też jedynym w UE znaczącym producentem tego surowca. Nasz punkt startowy jest odmienny. Wiadomo też na przykładzie innych krajów, że proces odchodzenia od węgla w energetyce i zamykanie kopalń trwają, ale moment do rozmów o transformacji energetyki jest właśnie teraz.
W UE toczą się rozmowy budżetowe, a do podziału są bezprecedensowe środki, które mają wspomóc odbudowę gospodarek osłabionych pandemią COVID-19. Te pieniądze powinny być wydane m.in. na budowę zielonej gospodarki. Ich częścią będzie też nowy Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, a Polska może być jego największym beneficjentem. Śląsk zresztą już korzysta z unijnych pieniędzy na transformację w ramach polityki spójności. A w tym obszarze pula dla Polski może przekroczyć nawet 60 mld euro, część z krótkim terminem wydatkowania (nawet do końca 2022 r.)! Dlatego to właśnie Śląsk ma niepowtarzalną szansę na tym skorzystać – będą potrzebne gotowe i dobre projekty, możliwe do realizacji już teraz, ale oczywiście także plan sprawiedliwego odejścia od węgla.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
