Adam Maksymowicz: Amerykańskie ostrzeżenie

To, co stało się ostatnio w Zatoce Meksykańskiej jest poważnym ostrzeżeniem dla wszystkich firm wydobywających ropę naftową i gaz ziemny spod dna morskiego. Awaria, pożar i zatonięcie pływającej platformy wiertniczej w odległości 80 km od wybrzeża stanu Luizjana spowodowało niekontrolowany wyciek ropy naftowej z uszkodzonej kolumny rur wiertniczych. Głębokość morza w tym miejscu wynosi ok. 1500 m. Idąc na dno platforma wiertnicza swoim ciężarem złamała kolumnę rur wiertniczych łączącą otwór eksploatacyjny ropy naftowej z jego ujęciem na powierzchni morza.

 

Tego rodzaju awarie jak w Zatoce Meksykańskiej stosunkowo często zdarzają się na lądzie. Najbardziej znana jest metoda wysadzenia uszkodzonego szybu wiertniczego przy pomocy nitrogliceryny. Została ona spopularyzowana we francusko – włoskim filmie pt. „Cena strachu”. W południowo amerykańskiej górskiej miejscowości wybucha pożar szybu naftowego. Dwie ciężarówki mają dowieźć potrzebną do ugaszenia pożaru nitroglicerynę. Jazda po pełnych zasadzek bezdrożach musi być niezwykle ostrożna, bo przy każdym wstrząsie nitrogliceryna wybucha. Do celu dojeżdża tylko jedna z nich, również tylko z jednym kierowcą. Niezapomnianą rolę głównego bohatera w filmie tym odegrał francuski aktor Yves Montand.

 

W Polsce może mniej dramatyczną tego rodzaju akcję przeżywaliśmy na przełomie lat 1980-1981. Było nią gaszenie pożaru otworu „Daszewo – 1” w miejscowości Karlino. Płonąca pod wysokim ciśnieniem ropa naftowa utworzyła pięćdziesięciu metrowej wysokości słup ognia, którego nie udało się ugasić przez kolejne 31 dni. Dopiero 8 stycznia 1981 roku jednoczesny zmasowany atak działek wodnych i pianotwórczych straży pożarnej spowodował nagły zanik ognia.

 

Po ugaszeniu szybu naftowego przystąpiono do eksploatacji złoża ropy. Trwała ona tylko dwa lata, bo nawiercone tym otworem zasoby w ilości ok. 6 tys. ton ropy szybko się wyczerpały. Marzenia o „drugim Kuwejcie” prysły. Widowisko jednak było wspaniałe, a relacje o nim nadały wszystkie agencje światowe.

 

Od blisko stu lat postępująca penetracja wiertnicza zasobów gazu ziemnego i ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej była prowadzona w sposób zapewniający bezpieczeństwo wszystkich robót wiertniczych i eksploatacyjnych. Wzdłuż ponad tysiąc kilometrowej długości amerykańskiego wybrzeża Zatoki Meksykańskiej trwa wydobycie niezwykle dużych zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego. Jest to główne źródło zaopatrzenia USA w tego rodzaju surowce energetyczne. Wzdłuż tego wybrzeża na kilkadziesiąt kilometrów w głąb tej zatoki rozmieszczonych jest kilka tysięcy tego rodzaju platform eksploatacyjnych, poszukiwawczych i badawczych.

 

Nigdy dotąd nie doszło do tak groźnej awarii. Statystycznie można powiedzieć, że na taką ilość prowadzonych prac jest to czysty przypadek, którego nie da się uniknąć podczas masowo prowadzonych robót wiertniczych w trudnych warunkach podmorskiej eksploatacji. To wszystko prawda, tylko że przypadek ten wobec braku metod zapanowania nad wypływem ropy naftowej z uszkodzonego otworu pustoszy przyrodę i gospodarkę USA skupioną wokół zatoki. Rozlewająca się ropa naftowa w ilości ok. 3 milionów litrów dziennie po dwóch miesiącach utworzyła plamę na morzu wielkości stu tysięcy kilometrów kwadratowych.

 

Zadnie jest proste: po jakim czasie ropa naftowa pokryje całą Zatokę Meksykańską, której powierzchnia wynosi ok. 1,6 miliona kilometrów kwadratowych? Różnica w tym, czy nastąpi to po roku, czy po dwóch latach, czy nawet po dziesięciu, jest żadna. Potem, a może nawet jeszcze wcześniej ropa wypłynie na Ocean Atlantycki, a tu wraz z prądami morskimi szybko dotrze do wybrzeży Europy.

 

Obecny stan nieopanowanego wycieku ropy naftowej w Zatoce Meksykańskiej ma stały i powolny postęp destrukcyjny na przyrodę całego świata. Jest to swoisty rak globalny. Tak jak rak w każdym organizmie jest on początkowo niedostrzegalny i lekceważony. Rozwija się powoli i skutecznie niszczy coraz to nowe organy życiowe pacjenta. Tak samo rozlewająca się plama ropy naftowej będzie niszczyć całą przyrodę morską i oceaniczną. Proces ten za wszelką cenę musi być powstrzymany, jeżeli ludzkość zechce przetrwać.

 

Stany Zjednoczone od dwudziestu lat chroniły swój szelf morski zabraniając na nim poszukiwać i eksploatować złoża ropy naftowej. Na kilka dni przed awarią wiertnicy w Zatoce Meksykańskiej prezydent USA Barak Obama zniósł ten zakaz. Jest w tym jakiś paradoks, bo argumentem za podjęciem kolejnego ryzyka skażenia wybrzeży jest uzyskanie poparcia republikańskich naftowców dla pakietu klimatycznego prezydenta. Na ogół politykę taką ocenia się, jako wypędzanie cholery przy pomocy dżumy.

 

Jedno jest pewne, że zagrożenie to do Polski ma szansę dotrzeć na samym końcu. Od biedy nawet można przegrodzić cieśniny duńskie i nie dopuścić rozlewającej się po całym świecie ropy naftowej na zamknięty w ten sposób akwen Bałtyku. O ile Bałtykowi rozlewająca się po świecie plama ropy najmniej zagraża, to jednak wypadek w Zatoce Meksykańskiej stawia pod znakiem zapytania dalszą eksploatację ropy naftowej spod jego dna.

 

Wypadek, jaki zaistniał pod Karlinem, gdyby wystąpił na Bałtyku, sprawiłby, że plama ropy pokryłaby całe nasze morze. Stałoby się ono kolejnym Morzem Martwym. Czy ryzyko eksploatacji położonych tu złóż ropy naftowej nie jest przypadkiem zbyt wielkie? Szczególnie, że złoża te mają marginalne znaczenie dla naszego bilansu paliwowego. Wielkość bałtyckich złóż waha się w granicach ok. 3 milionów ton ropy naftowej. Roczne krajowe zużycie przekracza 20 milionów ton, które w całości uzyskujemy z importu.

 

To, co uzyskujemy ze złóż bałtyckich stanowi ułamek procenta naszych potrzeb. Z tego ułamka bez żadnej szkody możemy zrezygnować. Można powiedzieć, że nam nie grożą sztormy i burze takie, jak w Ameryce. Stąd bezpieczeństwo naszych platform wiertniczych jest znacznie większe. Być może, że tak jest. Jednak zwykłego błędu ludzkiego nigdy nie da się całkowicie wykluczyć. Dlatego istnieje ryzyko, że katastrofa w Zatoce Meksykańskiej może zawsze powtórzyć się na Bałtyku.

 

Niestety od strony rządowej, ministerstwa środowiska, a nawet od tak czułych na wszelkie zagrożenia, krajowych organizacji ekologicznych nie słychać żadnych protestów, propozycji, a nawet zaniepokojenia. Współczując Amerykanom w tym, co się stało w Zatoce Meksykańskiej, trzeba im jednocześnie podziękować za ostrzeżenie, jakie nam przekazali. Po prostu trzeba wnioskować wycofanie się Polskiego Górnictwa Nafty i Gazu z eksploatacji ropy naftowej na Bałtyku. Pozostawmy ten akwen jako niczym niezagrożony unikat przyrodniczy, nad który co roku wypoczywają miliony naszych rodaków.

 

Czytaj: Felietony Adama Maksymowicza

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.