Z tej okazji przybyli na nią rektorzy i delegacje wszystkich krajowych uniwersytetów, gdzie wykładane są nauki geologiczne. Jubilatom przypomniano ich liczne publikacje, pisane przez nich podręczniki, odkrycia, osiągnięcia i odznaczenia.
Znaczenie góry Ślęży dla kultury polskiej, a przede wszystkim dla Śląska, od której to góry wielu specjalistów wywodzi nazwę regionu, pomimo wszystko wdaje się, że było dotąd nie w pełni doceniane. O ile wykopaliska archeologiczne i historia osadnictwa są stosunkowo dobrze udokumentowane w każdym wydawnictwie naukowym, popularnym i turystycznym, to budowa geologiczna tej kolosalnej góry, jakby umykała uwadze i potrzebie posiadania wiedzy na ten temat.
Dobrze widoczny z Wrocławia masyw tej góry o wysokości 718 m n.p.m. zaskakuje swoją wyniosłością nad płaskim otoczeniem znajdującym się 200 m n.p.m. Około 500 m różnicy wysokości dodaje tej górze majestatu, który zauważony został już w okresie pierwszych zamieszkałych tu ludzi. Pierwsze ich ślady odkryto w okolicy są z przed blisko 500 tysięcy lat. W okresie plejstoceńskich zlodowaceń ok.600 tys. lat temu wierzchołek góry wystawał ponad skandynawski lądolód około 200 m. Lądolód ten niszczył wszystko na swojej drodze. Masyw skalny Ślęży musiał jednak ominąć. Stało się tak ze względu na niezwykłą odporność metamorficznych i plutonicznych skał budujących tę górę. Powstała ona w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych około 400 mln lat temu i tak trwa aż do dzisiaj!
Budowa skalnego masywu Ślęży znana była dotąd tylko wąskiej grupie specjalistów zajmujących się naukami geologicznymi. Tym razem tę bardzo specyficzną i dla wielu ludzi wręcz abstrakcyjną wiedzę przybliża omawiany właśnie przewodnik. Prowadzi on zainteresowanego czytelnika trasą wokół góry Ślęży ukazując wszystkie wystąpienie skalne. Tytułem podzielenia się własnym zdumieniem pragnę ukazać tu tylko kilka opisanych w przewodniku niezwykłości.
Otóż najpierw zespół skalny Ślęży zaliczono do zespołu skał ofiolitowych, które tworzą się w oceanicznym dnie w trakcie nasuwnia się na siebie płyt oceanicznych i kontynentalnych. Współcześnie procesy tego typu obserwowane są wzdłuż zachodnich brzegów obu Ameryk oraz wschodnich wybrzeży Azji. Takie rozłamowe strefy w trzech obecnych oceanach wykazują długość ponad 70 tys. km, a wydobywająca się z nich lawa odsuwa się od strefy ryftu (strefa rozłamowa) i może kolidować z płytami kontynentalnymi.
Procesy zachodzące przy tego rodzaju kolizjach powodują głębokie zaangażowanie tektoniczne i silne procesy erozyjne. Zalegające na powierzchni skały mogą też ulegać coraz głębszemu ich zapadaniu się pod te płyty, gdzie mogą ulegać powolnemu wytapianiu i innym przemianom, dostarczając złożonych skał o różnym stopniu ich zmetemorfizowania.
Taki właśnie zespół skał charakterystyczny jest dla masywu Sobótki. Wszystko to nie tylko, że jest czytelnie i obrazowo opisane w przewodniku, ale też zilustrowane licznymi kolorowymi rysunkami, schematami i szkicami terenowymi.
Zespół skalny Ślęzy jest bardzo podobny do klasycznego ofiolitowego modelu z Troodos na Cyprze. Składa się on przede wszystkim ze skał budujących najniższe piętra płaszcza ziemi, którego grubość przekracza 100 km (litosfera). Urokiem tego przewodnika jest nie tylko wiedza o sensacyjnym procesie powstawanie tej góry, lecz przede wszystkim są to opisy poszczególnych odsłonięć skalnych znajdujących się na wybranej w przewodniku trasie turystycznej prowadzonej na sam szczyt góry oraz wokół jej przyległych wzniesień. Kolorowe ilustracje z wyraźną szrafurą na przemian przenikających się żył, żyłek i różnego rodzaju dajek na tle kolejno nałożonych na siebie, częściowo zmetamorfizowanych warstw skał wylewnych i głębinowych tworzą bardzo ciekawe przyrodnicze kompozycje, których nie powstydzili by się najsławniejsi abstrakcjoniści. Opisy próbek, kamieniołomów, łomów i skałek znajdzie tu czytelnik bez liku.
Ciekawostką jest tu fakt, że jednym ze znaczących badaczy skalnego masywu Ślęży jest Egipcjanin M. Lebda, który na Uniwersytecie Wrocławskim obronił doktorat z tego właśnie zakresu.
Kiedyś kultowa góra Ślęża, dziś jest jakby odarta już ze swego nimbu. Nie zawsze wychodzi jej to na dobre. Często nieprzemyślane koncepcje inwestycyjne mogą naruszyć jej przyrodniczą unikalność. Należy do niej obok Ślężańskiego Parku Narodowego też jego część nieożywiona, na którą składa się przede wszystkim ofiolitowy zespół skalny masywu Ślęży.
Profesor dr hab. Andrzej Grodzicki jest uznanym specjalistą w zakresie geologii złota, a szczególnie w jego rozsypiskowych złożach. Pod tym względem zdobył sławę naukową i uznanie poszukiwaczy tego cennego kruszcu. Był jednym z inicjatorów organizowania mistrzostw Polski i świata w płukaniu złota w Złotoryi oraz lata agatowego w Lwówku Śląskim.
Od środowiska tego otrzymał tytuł honorowego członka Polskiego Bractwa Kopaczy Złota. Jubilat znany jest w środowisku akademickim jako autor licznych wierszy okolicznościowych i anegdot, a także z imponującej wiedzy historycznej. Jest niezrównanym przewodnikiem po zabytkach Wrocławia. Jego specjalnością pod tym względem jest „Kamień w architekturze Wrocławia”. Interdyscyplinarne badania profesora Andrzeja Grodziskiego dotyczyły również datowania i ustalania stratygrafii stanowisk archeologicznych.
Omawiając dorobek naukowy obecnych jubilatów przypomniano też ich sławnych poprzedników i nauczycieli. Byli to światowej sławy geolodzy przybyli tu zaraz po wojnie.
Najwybitniejszym z nich był prof. dr Józef Zwierzycki, który w okresie międzywojennym był organizatorem badań i poszukiwań surowców w Indonezji. Po zapoznaniu się z budową geologiczną Sudetów, jako pierwszy wskazał na możliwość występowania złoża rud miedzi na Monoklinie Przedsudeckiej. Legendą tych czasów był też przybyły tu z Krakowa mineralog prof. dr hab. Kazimierz Maślankiewicz, którego uczniami są obaj jubilaci. Stworzona przez nich rodzinna i koleżeńska atmosfera nauki to cechy tego środowiska, które kontynuuje dzieło swoich założycieli.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
