Resort klimatu zaproponuje stworzenie Funduszu Transformacji, który miałby zapewnić stałe finansowanie m.in. dla programu Czyste Powietrze - zapowiedział w rozmowie z PAP wiceszef MKiŚ Krzysztof Bolesta. Dodał, że w 2025 r. Polska wystąpi o 10 mld zł na ten program z Funduszu Modernizacyjnego.
Wiceszef resortu klimatu i środowiska poinformował, że w najbliższym czasie resort przedstawi projekt reformy programu antysmogowego Czyste Powietrze.
Bolesta przypomniał, że w 2024 roku program przeszedł kilka zmian. W połowie czerwca wprowadzono obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego oraz objęcia dotacją jedynie pomp ciepła, które znajdują się na liście zielonych urządzeń i materiałów (ZUM). Decyzja była tłumaczona m.in. tym, że na polskim rynku oferowanych jest wiele wyprodukowanych w Azji pomp ciepła, które nie spełniają wymagań. Chodziło też o to, by pompy były montowane w odpowiednio ocieplonych budynkach, co zmniejszy rachunki za prąd.
Kolejną zmianą było ograniczenie możliwości dofinansowania beneficjentów w trzeciej części programu - chodzi o najwyższy możliwy poziom dofinansowania. Jeśli raz beneficjent skorzysta z takiej pomocy, będzie mógł wnioskować o dofinansowanie na kolejne budynki tylko w ramach pierwszej części programu (podstawowy poziom dofinansowania). W takim przypadku dotacja jest niższa.
Wiceminister klimatu podkreślił, że jednym z największych wyzwań, z jakim musi zmierzyć się ministerstwo, jeśli chodzi o program Czyste Powietrze, jest znalezienie stałego finansowania.
Problemy z finansowaniem pojawiły się w połowie grudnia ubiegłego roku. MKiŚ informowało wtedy, że zatrzymano wypłaty dla beneficjentów z powodu wyczerpania pieniędzy w NFOŚiGW. W styczniu br. informowano, że zaległości sięgały 300 mln zł, a na rozpatrzenie czekało 23 tys. wniosków. Wypłaty przywrócono po przeznaczeniu na program dwóch transz z KPO.
Bolesta podkreślił, że pewnymi źródłami finansowania Czystego Powietrza będą wspomniany wyżej KPO oraz program FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę Klimat Środowisko).
- Czyste Powietrze jest programem tak popularnym i tak szybko zużywamy te pieniądze, że powoli widać dno. W tym roku najprawdopodobniej na Czyste Powietrze wydamy ok. 5 mld zł. Konieczne jest znalezienie kolejnych środków oraz wypracowanie mechanizmu stałego finansowania programu - powiedział.
Wiceszef MKiŚ poinformował, że w marcu 2025 r. resort zamierza złożyć wniosek o finansowanie Czystego Powietrza z Funduszu Modernizacyjnego.
- Chcemy wnioskować o 10 mld zł. Przy obecnych potrzebach i utrzymaniu tempa da nam to spokój na dwa lata, ale w ciągu tego okresu musimy znaleźć długoterminowe finansowanie. Namawiamy innych ministrów, w tym ministra finansów, aby stworzyć Fundusz Transformacji, który miałby zapewnić stałe finansowanie m.in. Czystego Powietrza. Źródłem pieniędzy dla tego funduszu miałyby być przychody ze sprzedaży uprawnień do emisji EU-ETS - dodał.
Bolesta zwrócił uwagę, że po ostatniej nowelizacji dyrektywy ws. ETS “stało się dość czytelne, że państwo musi przeznaczać całość przychodów z ETS-ów na transformację“.
Przypomniał, że zapowiedziany budżet programu Czyste Powietrze to 103 mld zł. Zwrócił jednak uwagę, że poprzednicy nie zapewnili tych środków, nie przygotowano stałego mechanizmu finansowania, co było “aberracją“.
Zgodnie z założeniami programu wnioski od beneficjentów mają być przyjmowane do końca 2027 r. Kolejne dwa lata mają być przeznaczone na wypłatę dofinansowań, a wszystkie prace objęte umowami mają się zakończyć do końca czerwca 2029 roku.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
