W sytuacjach zagrożenia pod ziemią bardzo ważnym elementem jest możliwość szybkiej i bezpiecznej ewakuacji z zagrożonego rejonu. Specyfika zagrożeń występujących w kopalni wiąże się bardzo często z występowaniem zagrożenia gazowego i pożarowego. Istotna wtedy jest prawidłowa ochrona dróg oddechowych.
Polskie przepisy górnicze wymagają, aby osoba przebywająca w wyrobiskach górniczych, miała przydzielony sprzęt oczyszczający ucieczkowy lub sprzęt izolujący układ oddechowy. Sprzęt ten powinna cały czas posiadać przy sobie, od chwili zjazdu pod ziemię do chwili wyjazdu na powierzchnię. W polskim górnictwie węgla kamiennego przepis ten realizowany jest poprzez stosowanie różnych aparatów do ochrony dróg oddechowych. Naukowcy z Politechniki Śląskiej postanowili je przebadać pod kątem rzeczywistej długości czasu pracy.
- Prowadziliśmy badania nad określeniem maksymalnego dopuszczalnego czasu pracy aparatu ucieczkowego, wyznaczonego odpowiednimi normami. Okazało się, że aparaty pracują dłużej niż deklarują to ich producenci, a ten podyktowany jest takimi aspektami, jak na przykład badania wykonane w laboratorium. Nas interesowało jak długo jeszcze, ponad deklarowany czas, ten aparat mógłby wytrzymać. Badania pokazały, że aparaty zdecydowanej większości producentów używane w polskim górnictwie przekraczały deklarowany czas o ok. 20 min. – relacjonuje dr inż. Zbigniew Słota, adiunkt w Wydziale Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej, Katedra Geoinżynierii i Eksploatacji Surowców Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Uczestnikami testów symulujących ewakuację byli czterej pracownicy, o zróżnicowanych cechach fizycznych. Zostali zapoznani z planowaną drogą ucieczkową, utrudnieniami oraz ułatwieniami wpływającymi na czas ewakuacji. Przed rozpoczęciem testu kierujący pomiarami wraz z osobą przeprowadzającą szkolenia sprawdzili znajomość prawidłowego użycia aparatów ucieczkowych regeneracyjnych oraz zasad wycofywania się z zagrożonego rejonu przez osoby realizujące test.
Uczestnikom testu wytłumaczono cel doświadczenia i zalecono poruszanie się średnim tempem marszu. Czas przejścia uczestników testu mierzony był z dokładnością do 1 sekundy. Założono, że test zakończony zostanie po minimum 60 minutach w zależności od typu aparatu, lub z chwilą przekroczenia czasu ochronnego działania aparatu ucieczkowego, jeżeli okaże się krótszy. Wszystkie aparaty użyte do ćwiczeń przekroczyły czas ochronnego działania wynoszący 60 minut. Test zakończono po ok. 84 minutach. Nikt z uczestników testu do tego czasu nie zgłaszał jakichkolwiek problemów z funkcjonowaniem aparatów. Badania rzucają nowe światło na funkcjonowanie aparatów ucieczkowych i ich rzeczywiste możliwości ochrony pracownika.
Autorami badań przedstawionych podczas tegorocznej Szkoły Eksploatacji Podziemnej są: Zbigniew Słota, Krzysztof Słota, Mirosław Maciaszek, Łukasz Pientka i Rafał Zych z Politechniki Śląskiej oraz kopalni Ruda.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
A jakie dokładnie aparaty były badane?
Były górnik te aparaty ucieczkowe w zagrożeniu kto ich zdąży użyć ,a jeszcze każą ich mieć przy sobie i pracować niech mi powiedzą ci wielcy doktoraci i profesorowie którzy wciskają ciemnotę tym studentom którzy chcą być w niedouczonymi często bez żadnego doświadczenia dozoru sztygarów nadsztygarów to oni mogą mieć przy sobie aparat ucieczkowy w momencie t ąpnięcia lub zapalenia się metanu albo wybuchu niech sami spróbują pracować nosić ringi i budować chodniki w przodku urabiać węgiel w sciane ani pisać takie głupoty.
Z ogromnym szacunkiem i podziękowaniem dla Zespołu Politechniki Śląskiej za podjęcie tematu. Rozumiem, że autorom badań chodziło wyłącznie o udowodnienie tezy. Niemniej warto pamiętać, że prekursorem analiz wielofunkcyjnych w badaniach sprzętu ochrony dróg oddechowych był Pan Profesor Badura, podówczas jeszcze w stopniu naukowym doktora. Pierwsze takie prace były realizowane między innymi w kopali - 1 Maja, z zastosowaniem aparatów ucieczkowych typu AU – 9L. Podsumowaniem prac, był kompleksowy rozkład cech, które dały nowe światło na interpretację czynników decydujących o pokonaniu drogi ucieczkowej w podziemnych wyrobiskach, i owe czynniki wraz (a raczej - przede wszystkim) predyspozycjami psychiczno - fizycznymi mają decydujący wpływ na osiągnięty sukces – URATOWANIE ŻYCIA . Prace koordynował Pan Profesor Sułkowski. Przypominam również o wielowątkowym opracowaniu po tragedii w 2011r. w kopalni Krupiński wraz (jeszcze wtedy nie „skażonym” NCBiR, dotyczącym bezpieczeństwa pracy w kopalniach, które realizował szeroki zespół specjalistów, również pracowników naukowych Pol. Śl. Pochodną, zagadnienia jest oczywiście kwestia widzialności w dymach i sposobu zachowania się osób ewakuujących ze strefy zagrożenia. - takie badania również były realizowane. Podsumowując: Nie odkurzamy historii, ale warto do niej wracać, tworząc nowe, warto pamiętać jakimi informacjami chcemy się podzielić i w konsekwencji jaki mają przynieść skutek. Dla mnie oczywiście tylko ten EWENTUALNEGO komfortu psychicznego użytkownika w warunkach ekstremalnego stresu - BĘDZIE DZIAŁAŁ DŁUŻEJ. Oczywiście pomijam kwestię hiperwentylacji - „bo na pewno nie wystąpi”. Niemniej, testy, (może się mylę – w takim razie przepraszam) realizowane bez dynamiki w ruchu zakładu górniczego w pełnym tego słowa znaczeniu wraz z zastosowaniem wielowątkowej statystycznej mediany mogą się okazać daną wynikową - niekompetentną. Serdecznie pozdrawiam, i życząc Zespołowi Pol. Śl. wielu sukcesów.
Zbadajcie czas rozpakowania aparatu i zasadność jego wykorzystywania w atmosferze beztlenowej.