W podziemiach nieczynnej KWK Centrum powstaje duża pompownia wód dołowych. Gdy ruszy, przestanie być potrzebna m.in. pompownia w szybie Ewa dawnej KWK Szombierki. Nie zostanie natomiast zlikwidowana inna bytomska pompownia Bolko. W dalszej perspektywie nie grozi też likwidacja jej zabudowaniom powierzchniowym. Z jakiego powodu?
- Zabudowania szybu Bolko przy ul. Kruszcowej w Bytomiu znalazły się wykazie zabytków nieruchomych wyznaczonych do ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków przekazanym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Prezydentowi miasta Bytomia i tym samym z mocy zapisów ustawy o opiece nad zabytkami znalazły się w gminnej ewidencji zabytków. Budynek maszynowni, budynek nadszybia i wieży wyciągowej szybowej dawnego szybu Bolko kopalni Orzeł Biały ujęty jest w gminnej ewidencji zabytków przyjętej zarządzeniem prezydenta Bytomia. Obiekt chroniony jest zapisami obowiązującego na tym terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przyjętego Uchwałą Rady Miejskiej w Bytomiu – wyjaśnia Tomasz Sanecki z Biura Prasowego Urzędu Miejskiego w Bytomiu.
Dwa i pół roku temu Centralna Pompownia Bolko w Bytomiu zmieniła właściciela. Wcześniej należała do grupy kapitałowej Orzeł Biały W ostatnim dniu 2020 r. pompownię zakupiła Spółka Restrukturyzacji Kopalń. Tym samym dysponentem pompowni stał się Centralny Zakład Odwadniania Kopalń, będący częścią SRK.
Pompownia nazwę wzięła od szybu Bolko. To ostatni na terenie Bytomia zachowany i eksploatowany szyb po kopalniach rud cynku i ołowiu. Ostatni w Bytomiu, ale niejedyny w okolicy. Na terenie Tarnowskich Gór funkcjonują bowiem dwa szyby na terenie stacji wodociągowej Staszic, ponadto dwa kolejne wykorzystuje do ruchu turystycznego Sztolnia Czarnego Pstrąga.
W odróżnieniu od tamtych szyb Bolko służy do odwadniania płytkich wyrobisk, pozostałych po górnictwie kruszcowym na pograniczu Bytomia i Piekar Śląskich.
- Głębokość szybu wynosi 128,9 m, łączna długość wyrobisk górniczych Pompowni Stacjonarnej Bolko wynosi 3700 m, w tym wyrobisk korytarzowych 3354 m. Wydrążone zostały w pierwszej połowie lat 80 XX wieku - informuje Mariusz Tomalik, główny specjalista Zespołu do spraw Wizerunku i Komunikacji Spółki w Dziale Marketingu i Wizerunku Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu.
Formalnie SRK może korzystać z wyrobisk szybu Bolko do celu pompowania wody przez co najmniej kilka kolejnych lat.
- Użytkowanie górnicze ustanowione zostało do 31 grudnia 2032 roku. Pompownia Bolko będzie nadal potrzebna, gdyż pompuje wodę zlikwidowanych złóż rud cynku i ołowiu z poziomu 124,9 m. Pompownia powstająca na terenie Kopalni Centrum pompuje wodę z innego poziomu o innym składzie chemicznym - rozwiewa wątpliwości Mariusz Tomalik z SRK.
Spółka Restrukturyzacji Kopalń zamierza jednak dokonać w przyszłości pewnych inwestycji na szybie Bolko. Planuje się zmianę modelu pompowania wód dołowych z modelu stacjonarnego na model głębinowy.
Jaka przyszłość czeka szyb Bolko? Kilka lat temu wyrobiska podziemne przy szybie Bolko były wykorzystane okazjonalnie do nagrania scen do filmu historycznego, toczącego się w realiach pierwszej połowy XX wieku na Górnym Śląsku. Prócz tego epizodu wyrobiska Pompowni Stacjonarnej Bolko nie były udostępniane do innych celów. SRK obecnie nie przewiduje w nim ruchu turystycznego.
Od pewnego czasu zauważyć można starania, jakie władze Bytomia czynią, by uchronić materialne dziedzictwo poprzemysłowe. Wymienić tu można planowane przejęcie terenu szybu Witczak, przejęcie szybu w Miechowicach, monity i kontrole dotyczące stanu zachowania szybu Krystyna i elektrociepłowni Szombierki. Naturalnym tokiem pojawia się pytanie: czy szyb Bolko wpisuje się w tą strategię miasta? Czy miasto ma zamiar wykorzystać go w jakiś sposób, porozumieć się z właścicielem obiektu - SRK? Czy myślano np. o wspólnej trasie zwiedzania szybu Witczak i szybu Bolko? Skierowaliśmy te pytania do Biura Prasowego Urzędu Miejskiego, ale nie otrzymaliśmy tylko krótką odpowiedź:
- Obiekt nie jest własnością gminy Bytom, lecz należy do Spółki Restrukturyzacji Kopalń i jest nadal wykorzystywany przez SRK. Pytania dotyczące szybu Bolko prosimy kierować do właściciela – odesłał nas Tomasz Sanecki z UM Bytom.
Urząd Miejski w Bytomiu w niedalekiej przeszłości popularyzował informacje na temat zabudowań szybu Bolko. W wydawanym przez miasto miesięczniku Rynek 7 w numerze 10 (193) z listopada 2020 r. ukazał się artykuł poświęcony losom tego obiektu. Na początku grudnia 2022 r. na stronie internetowej miasta ukazał się tekst w związku z wpisaniem zabudowań szybu Bolko do do Gminnej Ewidencji Zabytków. O szybie Bolko mogli się dowiedzieć także uczestnicy spaceru po dzielnicy Rozbark, organizowanego 17 października 2021 r.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
