Mimo pracy na kolei, ekwiwalent za deputat węglowy nie przysługuje

Deputat węglowy przysługuje nie tylko górnikom, lecz także kolejarzom, w tym emerytom kolejowym. Ale nie wszystkim i nie w każdym wypadku. Przekonała sie o tym Wiesława R., której sprawę rozstrzygnął niedawno Sąd Najwyższy.

Chociaż kobieta przepracowała trzydzieści jeden lat na kolei, to na emeryturę przeszła, kończąc pracę u innego pracodawcy. Nie była nim żadna ze spółek z grupy PKP. Sąd pierwszej instancji przyznał emerytce prawo do 1700 zł deputatu węglowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych złożył apelację. Sprawę rozpatrywał Sąd Apelacyjny w Gdańsku, a potem Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego w składzie trzech sędziów.

Sędziowie musieli odpowiedzieć na pytanie: Czy pobieranie emerytury z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. z 2021 r., poz. 291) wyłącza możliwość nabycia przez byłego pracownika kolejowego prawa do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe (j.t. z 2021 r., poz. 146) z uwagi na okoliczność, że przesłanką ustalenia prawa do tej emerytury jest wyłącznie osiągnięcie przez ubezpieczonego wieku emerytalnego.

Uchwała Sądu Najwyższego z 18 lipca 2023 r. rozstrzygnęła tę wątpliwość. Sędziowie orzekli, że: „Osobie pobierającej emeryturę z art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 1251) nie przysługuje prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa w art. 74 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe” (j.t. Dz.U. z 2021 r., poz. 146).

W trakcie przewodu sądowego ustalono, że urodzona w 1961 r. Wiesława R. pracowała w Polskich kolejach Państwowych, a potem w spółce grupy PKP, do 2013 r. Wówczas to zmieniła pracodawcę, zatrudniając się gdzie indziej. I ten fakt okazał się decydujący.

Deputat węglowy jest świadczeniem mającym w Polsce długoletnią tradycję. Przysługuje nie tylko górnikom spółek węglowych i emerytom górniczym, lecz także na mocy układu zbiorowego kolejarzom zatrudnionym w spółkach grupy PKP. Świadczenie może być przekazywane w naturze lub w formie ekwiwalentu pieniężnego. Wyższy deputat otrzymują pracownicy, a niższy emeryci. W przeszłości zdarzało się również, że sądy przyznawały prawo do deputatu węglowego przechodzącym na emeryturę pracownikom firm zaopatrzeniowych z branży górniczej, które nigdy nie były kopalniami.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.