Święto Trzech Króli, to jedno z najstarszych chrześcijańskich świąt. Tego dnia wspomina się przybycie królów ze wschodu do Betlejem, gdzie narodził się Jezus Chrystus. Od 2011 r. święto powróciło do polskiego kalendarza, jako dzień wolny od pracy.
Kim byli w rzeczywistości owi mędrcy, albo jak kto woli magowie, czy też Trzej Królowie? Według Ewangelii wg św. Mateusza chodzi o osoby, która miały podążać za Gwiazdą Betlejemską i przybyć do miejsca narodzin Jezusa Chrystusa.
„Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto Mędrcy ze Wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali: Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać mu pokłon” – czytamy w Biblii.
Lecz ani panujący Herod, ani nikt z jego uczonej świty nie potrafili odpowiedzieć na pytanie, gdzie narodził się Jezus. Herod w obawie, że Dziecię odbierze mu tron, postanowił je zabić. Dlatego poprosił Mędrców, aby w drodze powrotnej wstąpili na jego dwór i powiedzieli, gdzie przybył na świat ten, który jest nazwany nowym królem. Ci zaś odnaleźli Dzieciątko w Betlejem. Ofiarowali mu złoto, kadzidło i mirrę, a „otrzymawszy we śnie przestrogę, nie wrócili już do Heroda, lecz inną drogą udali się do swej ojczyzny” – informuje dalej ewangelista.
Mędrcy, ludzie światli
Ewangelista Mateusz opisał Trzech Króli jako mędrców, czyli ludzi światłych, potrafiących czytać znaki czasu. Tradycja chrześcijańska nadała im imiona: Kacper, Melchior i Baltazar. Nie można mieć jednak żadnej pewności, czy takie imiona w rzeczywistości nosili, jakiej byli narodowości. Niektórzy badacze twierdzą nawet, że w ogóle nikogo takiego nie było w dniu narodzenia Chrystusa w Betlejem, a cała historia z trzema królami została zmyślona.
- W polskim tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia, skąd pochodzi powyższy fragment, przybysze nazywani są nie królami – jak nakazywałaby tradycja – lecz mędrcami. Co więcej, o królach nie wspomina także większość apokryficznych ewangelii dzieciństwa, a w tak zwanej Łacińskiej Ewangelii Dzieciństwa przeczytać możemy wprost, że tajemniczy wędrowcy byli wróżbitami. Tak bowiem uważano u zarania chrześcijaństwa. Greckie „magoi” lub łacińskie „magi” w biblijnych komentarzach Ojców Kościoła rozumiane było przede wszystkim jako nazwa osób zajmujących się astrologią, naukami tajemnymi, czy przepowiadaniem przyszłości. Nie była to do końca interpretacja błędna. W przytoczonym fragmencie ewangelii przeczytać wszak możemy, że byli to ludzie dysponujący dużą wiedzą, a także obserwujący niebo, w szczególności pod kątem odczytywania znaków, które – według starożytnych – zapisane były w gwiazdach – tłumaczy dr Sebastian Adamkiewicz.
Z takim tokiem rozumowania zgadza się ks. prof. Sebastian Jasiński, teolog, biblista z Katedry Teologii Biblijnej, Historii Kościoła i Patrologii Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
- Mogli to być mędrcy z Persji. Magos, czyli nosiciel darów. Trudnili się również tłumaczeniem snów. Byli ponadto znawcami gwiazd i astrologii. Św. Justyn (zm. 165 r.) pisze natomiast, że pochodzili z Arabii i byli Nabatejczykami. Od liczby darów ustalono liczbę trzech magów. O królach pierwszy raz wspomina Tertulian (zm. 220). Imiona: Kacper, Melchior i Baltazar są potwierdzone dopiero w zapisach z VII w. Stosowano je w liturgii i w kazaniach. Mieli reprezentować trzy rasy, trzy kolory skóry: Europejczyków, Azjatów i Afrykanów. Ich relikwie w XII w. znalazły się w Kolonii, z Konstantynopolu miały trafić najpierw do Mediolanu. Według św. Mateusza mędrcy byli narzędziami poznania Mesjasza – wyjaśnia teolog.
„Christus mansionem benedicat”
Podobno Trzej Królowie przyjęli chrzest święty, zostali wyświęceni na biskupów i umarli śmiercią męczeńską. Jedno jest wszak pewne, na ich pamiątkę, 6 grudnia każdego roku, święci się właśnie złoto, kadzidło i mirrę, a także wodę święconą i kredę. Na drzwiach domów kreśli się litery K+M+B (lub C+M+B), które mają oznaczać imiona Mędrców, lub też mogą być pierwszymi literami łacińskiego zdania: „Christus mansionem benedicat”, czyli „Chrystus mieszkanie to błogosławi”. Złoto z kolei oznacza godność Jezusa jako króla, kadzidło symbolizuje najwyższego kapłana, a mirra służąca do uśmierzania bólu i namaszczania ciał zmarłych, jest zapowiedzią męczeńskiej śmierci i pogrzebu Jezusa Chrystusa.
Co ciekawe, okres od Bożego Narodzenia do Trzech Króli uważano kiedyś za tak bardzo święty, że powstrzymywano się nawet od cięższych prac. Za to radowano się i śpiewano na znak, że wszyscy mieszkańcy Ziemi, bez względu na status społeczny, wezwani są do radości życia wiecznego, a więc do radosnego świętowania. Śpiewano przy tym piękne polskie kolędy: „Mędrcy świata, monarchowie”, „Gwiazdo betlejemska”, albo „Bracia patrzcie jedno”. Stąd też wziął się zwyczaj odprawiania kolędy, czyli współczesnych odwiedzin duszpasterskich mających już charakter duchowy.
- Boże Narodzenie, którego częścią niewątpliwie jest uroczystość Trzech Króli, to święta Boga i człowieka, ponieważ mówią o miłości Boga, którego ucieleśnieniem jest Jezus Chrystus odkupiciel człowieka – uczył nieżyjący już biblista, ks. Rajmund Machulec z Piekar Śląskich, znawca śląskiej tradycji i obrzędowości.
Warto wiedzieć, że Święto Objawienia Pańskiego zamyka okres liturgii bożonarodzeniowej, choć w polskiej tradycji kolędy śpiewać można jeszcze do 2 lutego, a więc do Święta Matki Boskiej Gromnicznej.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
