Eksperci z chorzowskiego oddziału ZUS ponownie wystąpili w roli doradców. Razem pomagali rozwikłać skomplikowane przepisy górnikom wybierającym się na emerytury. „Dzień górnika” to inicjatywa, której celem jest propagowanie wiedzy z zakresu ustalania prawa i wysokości świadczeń górniczych podczas bezpośredniego kontaktu z potencjalnym i obecnym klientem Zakładu.
Dzień po Barbórce pracownicy górnictwa mieli możliwość zapytać o wszystkie interesujące ich sprawy w zakresie świadczeń górniczych. Tematyka konsultacji była złożona, ale też udzielenie szczegółowych wyjaśnień podczas osobistej wizyty pozwoliło szerokiej grupie interesantów zrozumieć zawiłości występujące w obowiązujących przepisach prawa. Dziś przytaczamy treść pytań, które padały najczęściej, wraz z odpowiedziami ekspertów.
- Czy na podstawie okazanych dokumentów ekspert z ZUS „od ręki” jest w stanie potwierdzić, czy już spełniam warunki do emerytury górniczej?
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala uprawnienia do świadczeń emerytalno-rentowych wyłącznie na podstawie formalnie złożonego wniosku. Z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury górniczej pracownik może wystąpić w każdym czasie, nawet przed osiągnięciem określonego wieku. W tym celu należy złożyć formalny wniosek o emeryturę. Przy rozpatrzeniu wniosku ZUS zbada dokumenty potwierdzające charakter i okres zatrudnienia, dokona niezbędnych obliczeń i w decyzji przedstawi wyliczenie udowodnionych okresów pracy górniczej i równorzędnej, a także wskaże wymiar okresów brakujących do emerytury górniczej.
- Jaki miesiąc jest najkorzystniejszy do złożenia wniosku o emeryturę górniczą?
- W przypadku nabycia uprawnień do emerytury górniczej wysokość tej emerytury jest ustalana według starych zasad, co oznacza, że do wyliczenia jej wysokości przyjmuje się między innymi okresy składkowe, okresy nieskładkowe oraz obowiązującą w dniu zgłoszenia wniosku kwotę bazową. Kwota bazowa to corocznie ustalane przeciętne wynagrodzenie, jakie obowiązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego, ogłoszone przez Prezesa GUS. Emerytury przyznane od marca danego roku, są wyliczane od nowej kwoty bazowej. Natomiast te, które zostały przyznane przed 1 marca danego roku, podlegają waloryzacji.
- Czy to prawda, że od stycznia 2022 r. można doliczać staż do emerytury górniczej tylko raz w roku?
- Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają przeliczenie emerytury i renty na skutek doliczenia okresów składkowych nie częściej niż raz w roku. Jednak ograniczenie to nie ma zastosowania, jeśli w danym roku kalendarzowym ustało ubezpieczenie.
- Ile lat pracy pod ziemią należy udowodnić, aby uzyskać prawo do emerytury górniczej? Czy to prawda, że wystarczy 15 lat takiej pracy?
- Aby skorzystać z uprawnień do emerytury górniczej w wieku 50 lat, należy spełnić łącznie dwa warunki: wykazać co najmniej 15 lat pracy górniczej i posiadać 25 lat pracy górniczej łącznie z okresami pracy równorzędnej. Okres 15 lat dotyczy lat pracy górniczej liczonych pojedynczo, natomiast łączny okres 25 lat może uwzględniać okresy, które przy ustalaniu prawa do emerytury podlegają zaliczeniu w wymiarze półtorakrotnym.
Do pracy równorzędnej zaliczamy: zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących prace górnicze, pod warunkiem, że uprzednio pracownik przepracował w tych podmiotach co najmniej 10 lat pod ziemią albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu, zatrudnienie przy innych pracach nie dłużej niż 5 lat, do których pracownik wykonujący pracę górniczą przeszedł w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego lub innego podmiotu wykonującego pracę górniczą. Z okresów pracy górniczej i równorzędnej odlicza się wszystkie okresy niezdolności do pracy w związku z chorobą przypadające po dniu 14.11.1991 r., za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenia rehabilitacyjne, oraz inne absencje, m.in. nieobecności nieusprawiedliwione, urlopy zdrowotne, krwiodawstwo itp.
- Czy można przeliczyć emeryturę górniczą na podstawie nowych zarobków uzyskanych po przyznaniu emerytury?
- Zgodnie z przepisami ustawy zmieniającej od 1 stycznia 2022 r. (ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych ustaw z 24 czerwca 2021 r., Dz.U.1621) został uchylony art. 110 i 110a ustawy emerytalnej. Nie oznacza to jednak, że osoba, która po przyznaniu emerytury lub renty osiągnęła dodatkowy przychód, pozbawiona została możliwości przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia z uwzględnieniem tego przychodu. Jeśli osoba uprawniona do emerytury lub renty zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia od przeliczonej podstawy wymiaru, uwzględniającej przychód przypadający w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, wówczas przeliczymy to świadczenie na podstawie art. 111 ustawy emerytalnej. Oznacza to, że podstawę emerytury lub renty ustalimy z uwzględnieniem przychodu uzyskanego: w kolejnych 10 latach kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty, lub z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia o ponowne ustalenie wysokości emerytury albo renty obejmujących także przychód uzyskany po przyznaniu świadczenia pod warunkiem, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
