Internetowy portal Thing Geoenergy o zasięgu międzynarodowym nie pomija żadnej okazji, aby pozytywnie pisać o pozyskiwaniu energii z głębi naszej planety. Ten entuzjazm dla geotermii ma zawsze udokumentowane pozytywne efekty jej wykorzystania. Choć nie ma tym świecie idealnych rozwiązań, geotermalne sukcesy prezentowane są tak, jakby można było je osiągnąć w każdym miejscu.
Tezie tej co prawda zaprzeczają inne wiadomości publikowane na stronach tego interesującego medium. Jedną z nich jest lista 10 krajów posiadających najbardziej rozwiniętą geotermię (ThinkGeoEnergy’s Top 10 Geothermal Countries 2021 – installed power generation capacity - MWe). Sugestia tego zestawienia jest taka, że osiągnięcia te zawdzięcza się inwestycjom i zaangażowaniu tych krajów w ten rodzaj energii.
Choć jest ona w całości prawdziwa, to nie uwzględnia naturalnych warunków, które zostały wykorzystane dla tego celu. Błąd ten polega na przekonaniu polityków i innych decydentów, że przy odpowiednich nakładach finansowych i poszukiwaniach wszędzie można uzyskać podobne efekty. Trzeba tylko chcieć. Otóż, przeglądając wspomnianą listę 10 krajów o najbardziej rozwiniętej geotermii, łatwo zauważyć, że są one położone w strefach wulkanicznych lub zaawansowanych współczesnych wydarzeń tektonicznych.
Ten obszerny wstęp jest konieczny dla zrozumienia zachwalanej węgierskiej geotermii, która znajduje się na południu tego kraju w mieście Szeged (Geothermal heating network in Szeged, Hungary a blueprint for European cities – 12.07.2022 r.).
Geotermia Szeged (Segedy)
To trzecie pod względem liczby ludności miasto Węgier, położone nad Cisą na południu kraju, na wschód od Dunaju z liczbą mieszkańców 161 tys. Na dużą skalę geotermalny projekt w tym mieście realizowany jest od 2019 r. Jest to inwestycja o nakładach 67 mln euro, częściowo finansowana przez UE.
W tym przypadku na głębokości około 2000 m zalega woda o temperaturze od 92 do 93 st. C. Wymienniki ciepła sąsiadujące ze studniami odbierają ciepło z wody geotermalnej, dzięki czemu sama woda geotermalna nie krąży w rurach sieci dystrybucyjnej.
Ladislaus Rybach z Instytutu Geofizyki w Zurychu powiedział, że rozwój geotermalnego ogrzewania miejskiego w Szeged jest łatwym do przyjęcia przykładem w wielu regionach Europy. Zapewne te ogólne stwierdzenia mają zachęcić inwestorów do poszukiwań i inwestycji geotermalnych w Europie. Podając węgierski przykład, zapomina się, że pod tym względem kraj ten posiada unikalne warunki geologiczne w Europie, które w wymiarze skutków podobne są do Włoch i Islandii.
Dunaj skręca na południe
Jest to druga co do długości rzeka w Europie. Ma swoje źródła w południowo-zachodnich Niemczech i generalnie płynie z zachodu na wschód, wpadając do Morza Czarnego. Jednak przekraczając granicę Austrii, nagle prawie pod kątem prostym kieruje się na południe w kierunku Węgier.
Dunaj wykorzystuje tu głęboki młody uskok rozdzielający ten kraj na wschodnią płaską jego część i zachodnią bardziej górzystą, które nasuwają się na siebie. Osłabioną, zdruzgotaną i zniszczoną strefę tego kontaktu wykorzystują wody Dunaju, którym ułatwia ona przepływ do morza. Wzdłuż tego uskoku dochodziło jeszcze nie tak dawno do zjawisk wulkanicznych. Dodatkowo skały wapienne budujące wzniesienia Budy były przez ok. 120 mln lat wynurzone i podlegały procesom krasowym. Powstały w nich wtedy liczne jaskinie, tunele, kanały, kotły i studnie aż do głębokości ok. 2 km.
Podczas alpejskich ruchów tektonicznych, mniej więcej około 70 mln lat temu, obecnie płaski obszar Pesztu został kilkaset metrów zrzucony niżej. Ten właśnie system kanałów, ogrzewając przepływającą głęboko wodę, dostarcza w rejonie Budapesztu, a także na terenie całych Węgier, doskonałe wody lecznicze o temperaturze dochodzącej do 95 st. C. Są to źródła siarczanowe, żelaziste, alkaliczno-słone i gorzkie. Dawne zjawiska wulkaniczne i obecny nierównomierny przepływ ciepła z głębi ziemi wzdłuż wspomnianego uskoku powoduje, że stopień geotermiczny (ilość metrów głębokości odpowiadająca wzrostowi temperatury o 1 st. C), wynoszący dla Polski i Europy 33, tam jest 20, a nawet 10 m. Krótko mówiąc, w Budapeszcie na głębokości 1000 m można spotkać już wodę o temperaturze 100 st. C.
Wszystkie te właściwości lecznicze wykorzystywali tu już starożytni Rzymianie, tworząc termy, baseny i akwedukty. Dzisiaj w miejskich parkach i na nadbrzeżach Dunaju węgierskiej stolicy znajdują się ogromne sanatoria, zespoły basenów, natrysków, masaży i inne tego rodzaju obiekty, a także pijalnie i sklepy z wszelkiego rodzaju wodami mineralnymi. Ich zaletą jest możliwość korzystania z zabiegów bez skierowania lekarza.
Unikalne warunki geologiczne
Na Węgrzech istnieją unikalne warunki geologiczne. Dlatego postulaty, aby inne państwa naśladowały ten kraj pod względem geotermii, wydają się być chybionymi. Zachęty te brzmią mniej więcej taka samo, jakby nawoływać do tego, aby w czasie kryzysu energetycznego naśladować Arabię Saudyjską w wydobyciu ropy naftowej. Generalnie można powiedzieć, że geotermia w każdym miejscu na świecie jest czymś rzadkim, specyficznym i niepowtarzalnym. Przykładowo czyste wody geotermalne Cieplic Śląskich w okolicach Jeleniej Góry o temperaturze ok. 90 st. C związane są z spękanym masywem granitowym Karkonoszy, który też jest swego rodzaju niepowtarzalny. Utrzymujący się nawet w lecie śnieg w Kotłach Śnieżnych Karkonoszy nieustannie zasila te wody geotermalne. Po prostu trzeba szukać korzystnych warunków dla geotermii, a nie naśladować innych, bo warunki przyrodnicze mają to do siebie, że są niepowtarzalne.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
