Przemysł, w tym szeroko rozumiana branża górnicza, skupiająca przedsiębiorstwa wydobywające surowce tj. węgiel, rudy, sole, siarka, kruszywa budowlane i drogowe, wapienie itp., wymaga ciągłego wdrażania nowych technologii w celu zwiększenia efektywności procesu wydobywczego, jak i poprawy bezpieczeństwa pracy. Funkcjonowanie tych przedsiębiorstw musi iść w parze z działaniami na rzecz redukcji negatywnego wpływu przemysłu na środowisko naturalne i likwidowania już powstałych skutków.
Katedra Eksploatacji Złóż Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej w Gliwicach, kierowana przez dr. hab. inż. Ryszarda Mielimąkę, prof. PŚ, prowadzi działalność dydaktyczną i naukową w zakresie zagadnień związanych z górnictwem podziemnym i odkrywkowym. Jej pracownicy specjalizują się m.in. w technikach i technologiach eksploatacji kopalin stałych oraz ich przeróbki, zwalczaniu zagrożeń naturalnych, w wentylacji i klimatyzacji, wpływie eksploatacji górniczej na powierzchnię i górotwór, geodezji górniczej i metrologii, likwidacji wyrobisk, zagospodarowaniu odpadów itp. Ważnym elementem specjalizacji pracowników Katedry jest także ochrona środowiska i rekultywacja terenów zdegradowanych działalnością przemysłową.
Pracownicy Katedry Eksploatacji Złóż wykonują wiele prac, które związane są właśnie z ochroną środowiska naturalnego na terenach górniczych, rekultywacją techniczną i biologiczną terenów zdegradowanych, zagospodarowaniem odpadów, profilaktyką i gaszeniem pożarów zwałowisk odpadów, likwidacją wyrobisk i deformacji powierzchni terenu będących skutkami płytkiej i głębokiej eksploatacji (zalewiska i zapadliska). Są to prace statutowe, projekty naukowo-badawcze i edukacyjne finansowane ze środków krajowych i europejskich lub zamawiane przez podmioty tj. spółki i zakłady górnicze, przedsiębiorstwa gospodarujące odpadami przemysłowymi oraz jednostki samorządu terytorialnego.
Zagospodarowanie, zabezpieczenie i rekultywacja
Istotnym problemem w zagłębiach górniczych są odpady towarzyszące wydobyciu i przetwórstwu surowców. Tylko na terenach polskich zagłębi węglowych istnieje ponad 250 zwałowisk skały płonnej. Przeprowadzona w 2019 r. inspekcja Najwyższej Izby Kontroli w zakresie dotyczącym zagospodarowania odpadów wydobywczych, zabezpieczenia zwałowisk oraz rekultywacji terenów po działalności górniczej wykazała niezadowalającą skuteczność działań organów administracji publicznej i przedsiębiorców.
Pracownicy Katedry Eksploatacji Złóż, wychodząc naprzeciw tym problemom, przeprowadzają audyty zrealizowanych robót rekultywacyjnych, wykonują oceny stanu termicznego i oddziaływania na środowisko zwałowisk odpadów powęglowych, opracowują projekty prac naprawczych, projekty reeksploatacji, gaszenia, rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk odpadów, realizują badania dotyczące możliwości odwęglania.
Prace realizowane w Katedrze Eksploatacji Złóż dotyczą także wpływu na środowisko zlikwidowanych zakładów górniczych. Przykładem są badania nad wypływem gazów ze zlikwidowanych szybów, ich oddziaływaniem na środowisko i bezpieczeństwo oraz metodami zabezpieczenia obiektów powierzchniowych przed tym niekorzystnym zjawiskiem. Opracowano także metodę oceny ryzyka wystąpienia tego zagrożenia na terenach górniczych.
W pracach naukowo-badawczych i projektowych pracownicy Katedry wykorzystują nowoczesne narzędzia i techniki pomiarowo-analityczne, włączając termowizję, system GNSS, skaning laserowy, bezzałogowe statki powietrzne, fotogrametrię, spektrofotometrię, chromatografię itp.
Projekty badawcze
Obecnie w Katedrze realizowanych jest we współpracy z innymi jednostkami kilka projektów badawczych i edukacyjnych finansowanych ze środków europejskich. Wśród nich można wymienić: TEXMIN – Wpływ ekstremalnych zjawisk pogodowych na działalność górniczą; MineHaritage – Historical Mining – tracing and learning from ancient materials and mining technologies; FIREm II – Fire and Rescue in Mines, SafeDeepMining – Continued education program in rock engineering for deep mines, ProSkill – Development of Skill Ecosystem in Visegrád Four countries. W bieżącym roku rozpoczęta zostanie także realizacja nowego projektu badawczego PostMinQuake – Induced earthquake and rock mass movements in coal post mining areas: mechanisms, hazard and risk assessment. W ramach wymienionych projektów Katedra Eksploatacji Złóż prowadzi współpracę z kilkudziesięcioma partnerami z kilkunastu krajów europejskich.
Natomiast w kraju pracownicy Katedry współpracują z największymi partnerami związanymi z branżą górniczą oraz z przedsiębiorstwami zajmującymi się zagospodarowaniem odpadów i terenów poprzemysłowych. Należą do nich: Jastrzębska Spółka Węglowa, KGHM Polska Miedź, Polska Grupa Górnicza, Spółka Restrukturyzacji Kopalń, CTL Haldex, Haldex, ZOWER i wiele innych.
Ważne dla maturzystów
Poza pracą naukową trwają przygotowania do nowego roku akademickiego, w którym planowane jest prowadzenie zajęć w sposób mieszany – część zajęć, w tym wszystkie wykłady z wykorzystaniem technik kształcenia na odległość, natomiast zajęcia niemożliwe do przeprowadzenia w sposób zdalny realizowane będą z bezpośrednim udziałem studentów. Priorytetem będzie zapewnienie bezpieczeństwa studentom i nauczycielom akademickim.
Późniejszy niż zwykle termin egzaminów dojrzałości spowodował, że również rekrutacja na studia jest w tym roku opóźniona. Rejestracja w pierwszym naborze zakończyła się w połowie sierpnia, ale 9 września rozpoczyna się drugi nabór. Kandydaci na studia mogą rejestrować się internetowo przez stronę rekrutacja.polsl.pl. Na Wydziale Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej są jeszcze wolne miejsca na kierunki Automatyka i Informatyka Przemysłowa, Górnictwo i Geologia oraz Inżynieria Bezpieczeństwa. Wszystkie kierunki prowadzone są w formie stacjonarnej i niestacjonarnej.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
