Diament, grafit, fulleren, grafen - to znanne dotąd różne postaci węgla (tzw. alotropowe odmiany). Różni je to, jak połączone są w ich cząsteczkach atomy węgla. Chemicy właśnie stworzyli nową , piątą odmianę: cząsteczka składa się z 18 atomów węgla. Nazwano ją cyklokarbonem - pisze Tomasz Rożek, mieszkający na Śląsku fizyk i znany popularyzator nauki.
Cyklokarbon opisano na łamach czasopisma "Science" w połowie sierpnia tego roku. Tomasz Rożek, który opisuje odkrycie na stronie popularyzatorskiej "Nauka. To lubię" w Facebooku, zaznacza, że nowa odmiana węgla "nie istnieje na Ziemi i nie ma pewności czy istnieje w naturze gdziekolwiek"...
W wynalezionej przez naukowców cząsteczce cyklokarbonu węglowe koraliki połączone jeden za drugim wyglądają jak bransoletka. Cząsteczka cyklokarbonu jest najmniejszą stabilną cząsteczką zbudowaną w taki sposób. Wiadomo, że połącznie krótszych łańcuchów z 17 lub 16 atomów węgla rozpada się, nie będzie już trwałe.
Po co komu takie odkrycie? - pyta prowokująco Tomasz Rożek. I argumentuje: "Jedni będą cieszyli się z tego, że poznaliśmy nowe właściwości węgla. Inni powiedzą, że nieznana wcześniej cząsteczka może mieć właściwości jakich jeszcze nie znamy".
Współautor odkrycia, dr Przemysław Gaweł z Uniwersytetu Oksfordzkiego powiedział w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej", że na razie badania nad cyklokarbonem są bardzo podstawowe.
"Ale jeśli dopracujemy metodę kontrolowanego reagowania tych cząsteczek węgla ze sobą, to mogą one znaleźć zastosowanie w sieciach neuronowych superkomputerów przyszłych generacji. Podobna struktura węgla, tyle że liniowa, a nie pierścieniowa, zwana karbynem, byłaby świetnym półprzewodnikiem, ogromnie wytrzymałym, a przy tym elastycznym. Atomy węgla w cyklokarbonie połączone są z sobą naprzemiennie wiązaniem pojedynczym i potrójnym. Okazuje się, że te wiązania są mocniejsze niż w diamencie czy grafenie".
Tomasz Rożek opisuje, że dr Przemysław Gaweł ukończył Uniwersytet Warszawski. Doktorat robił w Zurichu, a jego promotorem był prof. Francois Diederich, który wiele lat temu uzyskał cyklokarbon w formie gazowej.
- Niestety tamtego odkrycia nie udało się potwierdzić. Dr Przemysław Gaweł, po skończonym doktoracie uzyskał prestiżowe stypendium Szwajcarskiej Fundacji Nauki na wyjazd do Oksfordu. I tam jego zespół dokonał spektakularnego odkrycia - pisze popularyzator, dodając, że teraz naukowcy pracują nad stworzeniem cząsteczki złożonej z 24 atomów węgla.
Otrzymanie C18 wcale nie było proste - zaznacza Tomasz Rożek. - Najpierw utworzono cząsteczkę z 24 węglami i 6 tlenami. Ta cząsteczka ma trójkątny kształt. Następnie krok po kroku, za pomocą impulsów elektrycznych naukowcy "wybijali" CO. Tak pozbyli się 6 tlenów i 6 węgli. A z C24O6 powstało C18.
Tomasz Rożek (ur. 1976 w Katowicach) jest fizykiem, dziennikarzem naukowym i popularyzatorem nauki. Ukończył Uniwersytet Śląski, a doktorat uzyskał w dziedzinie fizyki jądrowej. Współzałożyciel Stowarzyszenia Dziennikarzy Naukowych Naukowi.pl i stowarzyszenia Śląska Kawiarnia Naukowa. Znany słuchaczom z audycji "Labirynty wiedzy" w radio eM i porannych "Pytań z kosmosu" na antenie radiowej Trójki. Widzom - z sobotnich programów Dzień Dobry TVN. Prowadził też nową wersję programu Sonda w TVP2 i TVP1.
O nauce pisał m.in. dla "Gościa Niedzielnego", "Wiedzy i Życia", "National Geographic", "Wprost", "Przekroju", "Gazety Wyborczej", "Życia", "Dziennika Zachodniego", "Rzeczpospolitej".
W 2008 r. został nagrodzony przez Ministerstwo Nauki i serwis "Nauka w Polsce" Polskiej Agencji Prasowej tytułem "Popularyzatora nauki". Jego książka pt. "Nauka - po prostu. Wywiady z wybitnymi" została uznana za najlepszą popularnonaukową książkę sezonu 2010-2011.
Prowadzi m.in. popularnonaukowy kanał Youtube oraz własną stronę internetową www.naukatolubie.pl.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
