Działania na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce są kwestią złożoną, wymagającą skoordynowania działań na różnych płaszczyznach i szczeblach administracji publicznej. Podejmowane do tej pory działania cechowały się niską skutecznością, a małe tempo zmian i występujące w dalszym ciągu przekroczenia maksymalnych rocznych stężeń PM10, PM2,5, B(a)P oraz NOx związane z eksploatacją urządzeń grzewczych na paliwa stałe w sektorze komunalno-bytowym, wynikały zarówno z niewystarczającej i nieadekwatnej do rangi problemu aktywności podmiotów publicznych, jak również z niedostatecznej koordynacji i braku spójności podejmowanych przez nie działań w ramach rozbudowanego systemu ochrony powietrza. Jednostki samorządu terytorialnego, odpowiedzialne za tworzenie i wdrażanie kompleksowych regionalnych systemów umożliwiających zarządzanie procesem poprawy jakości powietrza nie posiadają na chwilę obecną źródła informacji pozwalającego na szczegółową identyfikację skali problemu, która z kolei będzie podstawą do zaplanowania działań naprawczych, które będą się charakteryzowały wysoką efektywnością ekologiczną i ekonomiczną.
W celu usprawnienia funkcjonowania krajowego systemu ochrony powietrza na różnych szczeblach administracji publicznej i wypracowania narzędzi wspierających i zwiększających efektywność programów na rzecz czystego powietrza i ograniczania niskiej emisji, w 2018 r. rozpoczęto realizację wspófinansowanego ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju projektu badawczo-rozwojowego Zintegrowany System Wsparcia Polityk i Programów Ograniczenia Niskiej Emisji (ZONE). Celem projektu jest wypracowanie i przetestowanie koncepcji zintegrowanego systemu wspierającego działania ograniczające niską emisję. Celem podjętych w trackie realizacji projektu działań jest wypracowanie założeń, przygotowanie prototypu i przetestowanie narzędzia informatycznego – zintegrowanego systemu inwentaryzacji źródeł niskiej emisji w Polsce wraz z Bazą wiedzy – pozwalającego na przełamanie bariery dostępu do informacji kluczowych dla potrzeb podejmowania decyzji przez poszczególne agendy i administrację publiczną różnych szczebli o kształcie i intensywności polityk i programów wspierających walkę z niską emisją z sektora komunalno-bytowego w Polsce.
Pilotażowe przedsięwzięcie na terenie gmin: Katowice Murcki, Opoczno, Skała, Skawina, Zabrze, Karczew, Mszana Dolna, Nowy Targ oraz Ustroń, realizuje konsorcjum, w którego skład wchodzą Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii pełniące funkcję lidera, Instytut Ochrony Środowiska, Instytut Łączności, Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.
Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla (IChPW) w projekcie ZONE jest głównym ekspertem ds. zagadnień technicznych i emisyjnych związanych ze spalaniem paliw stałych w indywidualnych urządzeniach grzewczych. Zadania realizowane w IChPW dotyczą przede wszystkim:
Działania podjęte przez IChPW pozwolą na opracowanie unikalnej w skali europejskiej bazy wskaźników emisji typowych zanieczyszczeń powietrza powstających podczas spalania paliw stałych w indywidualnych urządzeniach grzewczych różnego typu. Ponadto, na podstawie pomiarów emisji zanieczyszczeń z rzeczywistych urządzeń grzewczych przeprowadzonych na terenie gmin uczestniczących w badaniach pilotażowych, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla opracuje metodykę zbierania danych emisyjnych za pomocą przenośnych urządzeń pomiarowych. Nowatorskie badania IChPW nad wykorzystaniem latających laboratoriów (mierników stężeń zanieczyszczeń powietrza zamontowanych na dronach) do pomiaru emisji zanieczyszczeń z urządzeń grzewczych pozwolą na opracowanie metodyki wykonywania pomiarów emisji substancji typowych dla spalania paliw z wykorzystaniem dronów. Efektem prac prowadzonych przez Instytut będzie również baza danych o kosztach funkcjonowania źródeł emisji i kosztach związanych z wymianą źródeł emisji na alternatywne lub zastosowaniem paliw lepszej jakości.
Zadania realizowane są głównie przez specjalistów z Zespołu Inżynierii Środowiska i Laboratorium Technologii Spalania i Energetyki.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
