- Koszt produkcji energii z węgla będzie rósł, choć dokładnie nie jesteśmy w stanie tego dziś oszacować - stwierdza w rozmowie z Trybuną Górniczą europarlamentarzystka PiS JADWIGA WIŚNIEWSKA.
Parlament Europejski przegłosował zmiany w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS) po 2020 r. Co to głosowanie oznacza dla Polski i polskiego górnictwa?
Dyrektywa nie odnosi się bezpośrednio do działalności kopalń. Wpływ jest natomiast pośredni, ponieważ cena uprawnień za emisję wpływa na rentowność energetyki węglowej. Prognozowanie ceny uprawnień nie jest proste, gdyż jest to w dużym stopniu rynek spekulacyjny. Po porozumieniu cena wzrosła z ok. 7 euro do ok. 9 euro, choć znów jest w trendzie spadającym. Najczęściej przyjmuje się jednak, że cena uprawnień po roku 2020 wzrośnie i może być na poziomie 15-20 euro, ale niektórzy zakładają, że może osiągnąć nawet 30-40 euro. Tak wysoki wzrost uprawnień byłby dla naszej energetyki bardzo niebezpieczny, choć oczywiście oznacza też wzrost wartości mechanizmów kompensacyjnych, które mają nam pomagać. Jednakże wpływy z mechanizmów kompensacyjnych nie będą na tyle wysokie, aby zrekompensować potrzeby dostosowania polskiej energetyki do wymogów unijnych.
Jakie koszty poniesie nasza energetyka?
Wszystko zależy od kilku czynników: wysokości ceny uprawnień do emisji, naszej sprawności w wykorzystaniu mechanizmów kompensacyjnych, a także od czynników zewnętrznych, tj. ogólnej wizji polityki energetycznej (np. rola energetyki jądrowej). Polski Komitet Energii Elektrycznej oceniał koszty dostosowania się do ETS w latach 2021-2030 na poziomie 300-400 mld złotych, przy czym mechanizmy kompensacyjne będą mogły pokryć jedynie część tej kwoty (myślę, że maksymalnie 25-30 proc.). Także koszty będą bez wątpienia znaczne, ale może wymuszą poprawę efektywności energetyki, na której można zaoszczędzić.
Pamiętajmy, że poza Funduszem Modernizacyjnym jest też derogacja, pozwalająca przyznawać darmowe uprawnienia dla sektora energetycznego w większym stopniu niż obecnie, tzn. na poziomie 60 proc. uprawnień krajowych. Suma tych uprawnień jest nie tylko większa niż w Funduszu, ale też ograniczenia w ich przydzielaniu są mniej restrykcyjne, choć zapisane dosyć niejasno, więc wiele będzie zależeć od sposobu implementacji Dyrektywy ETS.
Jakie inwestycje będą mogły być finansowane z Funduszu Modernizacyjnego, a jakie - nie?
Fundusz Modernizacyjny miał być głównym „sukcesem” rządu Ewy Kopacz na szczycie w 2014 r., kiedy ustalono ogólne ramy polityki klimatycznej UE do roku 2030. Rzeczywistość okazała się jednak dużo trudniejsza. Co prawda Fundusz nie został uszczuplony, być może nawet zostanie powiększony o 1/4, ale zmieniły się zasady jego działania. Parlament Europejski, przy cichym poparciu wielu starych państw Unii, które chcą promować swoje technologie na naszym rynku, wymógł zakaz finansowania wytwórstwa mocy elektrycznej ze stałych paliw kopalnych z tego Funduszu. O tym, jakie inwestycje będą wspierane, miały decydować państwa. Teraz jednak zostały ograniczone. Pewien wyjątek zrobiono dla dwóch najbiedniejszych państw Unii, Bułgarii i Rumunii, które część środków z Funduszu będą mogły przeznaczyć na energetykę węglową w ramach ciepłownictwa sieciowego. Dla nas tego wyjątku nie zrobiono (pomimo wysiłków prezydencji estońskiej i Komisji, które starały się wymóc na Parlamencie takie ustępstwo dla wszystkich krajów objętych Funduszem), ale wciąż możemy z Funduszu finansować sieci przesyłowe, nawet jeżeli podłączone są do mocy węglowych. Nie jest zatem tak, że całość Funduszu musimy przeznaczyć na promocję odnawialnych źródeł energii i to jest bardzo ważne, bo potrzeby inwestycyjne w sieciach są ogromne i ich renowacja może niezwykle poprawić efektywność i rentowność produkcji energii z węgla.
Czy decyzja PE odbije się w nadchodzących latach na portfelach Polaków?
Tak jak mówiłam wcześniej, nie jest łatwo ocenić taki wpływ. Bez wątpienia jednym z celów Dyrektywy ETS, nawet jeżeli nie jest wprost zapisany w prawie, jest zwiększenie atrakcyjności energetyki opartej na źródłach rozproszonych (czyli głównie odnawialnej) kosztem energetyki konwencjonalnej. Doświadczenie takich państw, jak Niemcy czy Dania, pokazuje, że to się jednak zawsze odbija na cenach końcowych dla konsumenta. Koszt produkcji energii z węgla będzie zatem rósł, choć dokładnie nie jesteśmy w stanie tego dziś oszacować. W tym kontekście muszę jednak zwrócić uwagę na bardzo istotne osiągnięcie Polski, które udało nam się wypromować w Parlamencie Europejskim – po raz pierwszy chyba doceniono rolę ciepłownictwa sieciowego jako sposobu na rozwiązywanie problemów z ubóstwem energetycznym i poprawą jakości powietrza. Co prawda w ramach Funduszu wyjątek zrobiono tylko dla dwóch państw, jak już wspomniałam, ale w przeciwieństwie do wielu innych sektorów ciepłownictwo nie będzie miało ograniczanych darmowych uprawnień do emisji od 2025 r. Poza tym zlikwidowano też mechanizm, który podwójnie pomniejszał przydział uprawnień do emisji dla ciepłownictwa w przypadku wystąpienia niedoboru uprawnień do emisji w systemie. Te rozwiązania potencjalnie zaoszczędzają miliony w naszym sektorze ciepłownictwa, co powoduje, że na przyjęte porozumienie nie patrzymy jednoznacznie negatywnie.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
