Opublikowane na stronach internetowych szczegóły dotyczące transakcji zakupu przez KGHM kanadyjskiej spółki Quadra FNX, każą inaczej spojrzeć na tę transakcję. Strona ta zawiera zastrzeżenie, że wszelkie z niej korzystanie bez wiedzy i zgody KGHM będzie prawnie ścigane. Mając pełną świadomość tego faktu jednak zaryzykuję...
Otóż, wydaje się, że w całej tej transakcji mniej chodzi o nagłaśniane zwiększenie produkcji miedzi, a bardziej o perspektywiczne zasoby, które pozwalają spokojnie myśleć o jej przyszłości przynajmniej przez kolejne pół wieku. Na tym tle coraz gorzej wygląda przyszłość obecnie eksploatowanego złoża, które od tej chwili zgodnie z tradycją można już nazwać "starym zagłębiem". Dawniej nazywano tak złoża rud miedzi w niecce bolesławieckiej z jej największą podziemną kopalnią Konrad. Występujące tu złoże było "ubogie" ponieważ nieznacznie tylko przekraczało jeden procent zawartości miedzi w urobku.
Na dodatek nachylone pokłady uniemożliwiały zastosowanie tutaj wysoko wydajnych maszyn eksploatacyjnych i dostawczych. Wszystko to preferowało "nowe" zagłębie zwane Legnicko-Głogowskim Okręgiem Miedziowym (LGOM). Lepsze wskaźniki ekonomiczne "nowego" zagłębia stwarzały sytuacji, że do tego "starego" trzeba było dokładać. Może, nie zawsze bezpośrednio, ale uzyskiwane tam wyniki zaniżały wszystkie "rekordy" jakie osiągano w "nowym" zagłębiu. Ponieważ stale był nacisk rynku na poprawę efektywności zarządzania i związanych z tym efektów ekonomicznych postanowiono pozbyć się "starego" zagłębia. Była to w KGHM decyzja jednomyślna, poparta również przez wszystkie centrale związkowe. Stało się tak mimo zlikwidowania ponad tysiąca miejsc pracy. Decyzje zapadały jednak w centrali KGHM, a nie w peryferyjnym jego zakładzie.
Stało się to wszystko w 2001 roku przy przygotowanych i udostępnionych już do eksploatacji zasobach rudy. Ich porzucanie było zabronione prawem. Kiedy Zwracano uwagę, że sprawa ta może oprzeć o postępowanie prokuratorskie. Na takie stwierdzenie poklepał jeden z prezesów poklepał się znacząco po kieszeni i powiedział "tutaj mamy prokuratorów". W ten sposób cicho i bez hałasu zniknęło dawne "stare zagłębie".
Powtórka z historii
Nikt nawet wtedy nie przypuszczał, że za około 10 lat historia ta się powtórzy. Tylko, że tym razem "starym zagłębiem" stanie się dawny tak efektywny i nowoczesny LGOM. Jego budowę zawdzięcza się osobistej interwencji ówczesnego I sekretarza PZPR Władysława Gomułki. Przeforsował on ją wbrew liberalnym swoim przeciwnikom w Biurze Politycznym. Nie trzeba dodawać, że miał on przy tym poparcie swoich radzieckich towarzyszy. Podejmując jednak tę decyzję poprzez jej gigantyczną realizacje wydali oni "wyrok śmierci" na to zagłębie.
W tej sytuacji przetrwało ono zaledwie pół wieku. Zdecydowała o tym gigantomania jaką narzucono tutaj kopalniom i hutom. Miała ona tylko polityczne uzasadnienie, bo eksport miedzi dostarczał niezbędnych dla istnienia PRL dewiz. Dlatego z Warszawy szły stale polecenia budowy nowych kopalń rud miedzi na tym samym złożu. W sierpniu 1980 roku istniały już cztery coraz większe kopalnie, a piąta była już na deskach projektowych.
Kryzys ekonomiczny który trwa od tamtych lat uniemożliwił jej budowę. Jednak cztery kopalnie wydobywając przeciętnie po ok. 8 milionów ton rudy rocznie szybko zaczerpywały najlepsze zasoby. Teraz trzeba zejść na poziom 1250 metrów, gdzie temperatura powietrza osiąga ok. 40 stopni Celsjusza. Drogi dostawcze pod ziemią są pod górę i liczą sobie dziesiątki kilometrów. Szyby są coraz głębsze. Zasobów jest coraz mniej. Owszem starczą one jeszcze gdzieś do 2040 roku kosztem coraz mniejszych zysków. Na dodatek koszt wydobycia i uzyskania jednej tony miedzi należy tu do najwyższych na świecie.
Takie obciążenie nie gwarantuje długiego przetrwania dlatego rodzaju firmy. Na dodatek zawartość miedzi wydobywanej w ZG Lubin, jest już na tym samym poziomie, co w zatopionej kopalni Konrad.
Wybrane rabunkowo
Dla kierownictwa KGHM fakty te są od dawna znane. W sumie doszło do tego, że zasoby tego niezwykle bogatego złoża zostały wybrane rabunkowo, tzn. szybko i za wszelką cenę.
Nie zbadano nawet do końca zróżnicowania tak dochodowego pierwiastków, jak złoto, czy platyna, zadowalając się ich "odpadowym" odzyskiem. Czyli tym, co pozostaje po rafinacji miedzi. Na szczęście proces ten okazał się bardzo wydajny w stosunku do srebra, które w tej chwili stanowi ok. 20 procent dochodów. W efekcie w odpadach poflotacyjnych na Żelaznym Moście jest tyle metali, ile zawierają kupowane przez KGHM złoża w Kanadzie.
Trzeba jasno powiedzieć, że wszystkim tym decyzjom przynajmniej milcząco sprzyjały funkcjonujące tu centrale związkowe. Dla nich zasadniczym problemem były zawsze wynagrodzenia i ich stały wzrost. Przepraszam, należy odnotować jeszcze związkowy protest przeciwko wyprzedaży udziałów Skarbu Państwa w spółce. Reszta dla działających tu związków zawodowych była bez znaczenia.
"Nowe" KGHM
Wiadomo było, że miedziowe eldorado się kończy. I to mimo osiąganych doskonałych ostatnio wyników ekonomicznych. Związane były one z wysokimi spekulacyjnymi cenami tego metalu na giełdzie.
Buszujący już od pół roku kryzys finansowy na świecie przyspieszył zagraniczne poszukiwania złóż rud miedzi i innych metali poza granicami kraju. Ostatecznie to, co ogłoszono publicznie budzi zarówno zdziwienie, co do skali przedsięwzięcia, jak i uznanie, co do przejęcia zasobów łącznie dorównujących wartości "starego" (LGOM).
Niedoceniana kanadyjska spółka Qadra FNX okazała się znacznie więcej warta niż oceniano ją na giełdzie. Jej akcje natychmiast wzrosły o blisko 40 procent. Zasadniczą wartością jest tu nie sama firma, kadra, sprzęt i uruchomiona już kopalnie. Nie są nimi również niskie koszta uzyskania tony metalu.
To wszystko można nabyć, ludzi zatrudnić, sprzęt zakupić, organizację produkcji zlecić. Dla KGHM zasadniczą wartością są prawa własnościowe do szeregu złóż w Kanadzie USA i Chile. To one decydują, że transakcja ta (jeżeli zostanie sfinalizowana) będzie miała takie samo znaczenie dla KGHM, jak kiedyś odkrycie obecnie eksploatowanego złoża LGOM.
Wobec znaczącego spadku cen miedzi na giełdzie i projektów dotkliwego opodatkowania, dla KGHM był to ostatni dzwonek. Można nawet powiedzieć, że gdyby operacja ta z jakichś względów nie zostałaby zrealizowana, to firma w ciągu najbliższych 10 - 20 lat jest skończona w sposób nieodwołalny na wzór swego dawnego "starego zagłębia".
Molibden arktyczny
Przykładem tego rodzaju operacji jest nabycie praw do eksploatacji złoża molibdenu Malmbjerg na Grenlandii. Jest to pierwiastek niezbędny do uszlachetniania stali potrzebnej do wszelkich nowoczesnych konstrukcji.
Dotychczas jednym z trzech jego głównych jego światowych dostawców były Chiny. Jednak wobec własnych potrzeb, a także na skutek globalnej polityki tego państwa zaprzestały one eksportować ten metal. Jego cena w przybliżeniu odpowiada dziesięciokrotnie wyższym notowaniom niż miedź. W tej sytuacji molibden jest poszukiwany. Na marginesie można dodać, że około 85 procent jego produkcji pochodzi z odzysku z rud miedzi.
Niestety, proces ten nie został dotychczas opanowany w KGHM, które nie ma z tego tytułu, żadnych zysków. Złoże molibdenu położone na wschodnim wybrzeżu Grenlandii zawiera ok. 220 milionów ton rudy molibdenowej o zawartości średniej 0,12% Mo. Pierwsze przymiarki do jego eksploatacji podejmowane były już dużo wcześniej. Zakład ten ma produkować ok. 20 tys. ton koncentratu rocznie zawierającego ok. 50 % Mo. Przeliczając to na pieniądze to stanowi to wartość ok. 1,4 miliarda dolarów. Zapewne będzie to bardzo opłacalna odkrywkowa eksploatacja złoża mimo panujących tu surowych warunków klimatycznych. Podobne walory ma jeszcze kilka złóż, o których zakup czyni starania KGHM.
***
W tej konkurencji "stare zagłębie" musi przegrać. Jego likwidacja nie nastąpi natychmiast. Przez pewien czas nawet siedziba spółki będzie jeszcze w Lubinie. Nie mniej wyrok już zapadł. Aktualnie przystąpiono właśnie do jego wykonania.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
