Zgodnie z ustaleniami z ostatniego posiedzenia ministerialno-związkowego zespołu ds. opracowania "Programu rozwoju górnictwa węgla kamiennego w latach 2016- 2020 z perspektywą do roku 2027" górnicze centrale związkowe przygotowały opracowane przez siebie wizje funkcjonowania sektora. Poniżej przedstawiamy dokument przygotowany przez Porozumienie Związków Zawodowych Kadra.
Zdaniem PZZ Kadra górnictwo węgla kamiennego w roku 2027 będzie oparte na dwóch filarach: wydobyciu węgla i pozyskaniu energii w procesach chemicznego przetwarzania węgla. W sektorze górnictwa węgla kamiennego powinien obowiązywać ponadzakładowy układ zbiorowy pracy, w którym zawarte byłyby prawa i obowiązki pracowników i pracodawców oraz warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy.
Zdaniem związku niezbędne jest jak najszybsze przygotowanie przez Państwo audytu technicznego zasobów, ich wielkości i jakości. Należy też przeprowadzić ocenę kosztów wydobycia węgla z poszczególnych rejonów w powiązaniu z istniejącą strukturą kopalń.
Związek zwraca uwagę, że należałoby spowodować uproszczenie procedur koncesyjnych.
- Udział ministra gospodarki w procedurach koncesyjnych z jednej strony jest pożądany, aby miał wpływ na gospodarkę złożem, ale z drugiej strony współpraca dwóch ministerstw na pewno nie uprości i nie przyśpieszy procesu koncesyjnego - czytamy w dokumencie.
PZZ Kadra zwraca uwagę, że należy promować w Polsce sprzedaż węgla z polskich kopalń, a współdziałanie w tym zakresie wszystkich producentów węgla grubego jest niezbędne.
- Szczegóły utworzenia Państwowych Składów Węgla powinny należeć głównie do KW, KHW oraz Węglokoksu i JSW. Wiemy, że polskie górnictwo przy obecnym poziomie wydobycia nie jest w stanie zaspokoić popytu indywidualnych odbiorców na węgle grube, dlatego niezbędne jest zintensyfikowanie działań przez spółki w celu zwiększenia produkcji wymaganych sortymentów. Należy wprowadzić mechanizmy, być może normy jakościowe, wyeliminowanie importu niesortowanego węgla, które pozwoliłyby Ministerstwu Gospodarki na kontrolę wielkości importu - pisze Kadra.
Związkowcy przekonują, że w zakresie zmian organizacyjnych należałoby dążyć do połączeń kapitałowych górnictwa węgla kamiennego z energetyką i energetyką cieplną. Zapewniłoby to stabilny zbyt produkcji węgla, stabilną produkcję energii elektrycznej i energii cieplnej, finansowanie inwestycji w kopalniach i, wydaje się, uczciwy podział zysków z wydobycia kopaliny i produkcji energii elektrycznej i cieplnej.
Jako trzeci sposób zmian własnościowych związkowcy wskazują na zawiązywanie spółek pracowniczych, które powinny otrzymać wsparcie ze strony państwa w postaci preferencyjnych kredytów inwestycyjnych dla członków spółki pracowniczej. Inną możliwością jest udzielenie zgody na udział w tym procesie kapitałowemu inwestorowi strategicznemu. Kadra uważa tez, że w procesie prywatyzacji i zmian własnościowych spółek górniczych powinny być podmioty preferowane polskie podmioty kapitałowe z udziałem Skarbu Państwa (np. Węglokoks). Uwzględniona powinna być również zasada, że w procesie prywatyzacyjnym Skarb Państwa zachowuje decydujący głos (pakiet kontrolny).
Kolejnym postulatem jest wypracowanie systemu walki z zagrożeniami naturalnymi, a szczególnie z zagrożeniem metanowym, przy wykorzystaniu nowych technologii i badań, takich jak przedeksploatacyjne wydobycie metanu. Dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy załóg należałoby zawrzeć w programie obowiązek stosowania przez pracodawców najnowszych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w tym zakresie.
- Uczelnie powinny kształcić pod kątem najnowszych technologii i organizacji pracy. Uczelnie wspólnie z przedsiębiorcami muszą zapewnić dobry kontakt studenta z przemysłem. Nie może być tak, że odbycie praktyki w zakładzie pracy jest problemem studenta. Potrzebna jest tu interwencja i nadzór państwa. Należy również po podjęciu decyzji o rozmiarze górnictwa i wielkościach zatrudnienia dostosować szkolnictwo zawodowe, które powinno w zasadniczej części naboru dostarczać wyszkolonych pracowników - uważają związkowcy.
W opinii autorów dokumentu kluczem do uzyskania rentowności w górnictwie będzie techniczny audyt zasobów i infrastruktury kopalń dla prowadzenia wydobycia tam, gdzie będzie możliwość uzyskania rentowności. Drugim kluczowym aspektem uzyskania rentowności w górnictwie jest wielkość płatności publicznoprawnych obciążających tonę węgla. Stanowią one 1/3 kosztu wydobycia.
- Może warto by było dla zapewnienia rentowności i utrzymania bezpieczeństwa energetycznego zmniejszyć VAT z 23 proc. do 15 proc. tak jak w Rosji. VAT i akcyza stanowi 27 proc. tych wszystkich obciążeń. Redukcja obciążeń o 20 zł. dałaby obecnie rentowność spółkom, a państwo prawie by nie zauważyło tego ubytku - rozważają związkowcy z Kadry.
Ich zdaniem możliwe jest przeprowadzanie wspólnych zakupów dla towarów i artykułów masowych.
- Spółki już prowadzą wspólne zakupy dla swoich kopalń, rozszerzenie tego na całe górnictwo może nie przynieść efektów, bo korzyść z prawdopodobnie niższej ceny wynikającej z efektu skali może być stracona przez koszt nowych stanowisk pracy ludzi kontrolujących cały ten proces. Nie wyobrażamy sobie wspólnych zakupów dla górnictwa specjalistycznego sprzętu, kombajnów, obudów dedykowanych konkretnym warunkom górniczo-geologicznym - czytamy w piśmie.
Związkowcy z Kadry twierdzą, że propozycja poprawy rentowności górnictwa poprzez pozbawienie pracowników i emerytów prawa do bezpłatnego węgla jest nie do przyjęcia.
- Są to świadczenia historyczne i dla zrealizowania celu (rentowności) uprawnienia deputatowe emerytów i rencistów powinny być przejęte (wykupione) przez państwo - uważają.
Autorzy stanowiska twierdzą też, że w zakresie nowych technologii należy "wspierać przedsięwzięcia mające na celu podziemne i naziemne zgazowanie węgla, ekstrudację, produkcję paliw płynnych z węgla, budowę elektrowni zasilanych syn gazem ale również należałoby wprowadzać wydobycie metanu przed frontem eksploatacyjnym otworami z powierzchni, co oprócz wymiaru ekonomicznego zwiększałoby poziom bezpieczeństwa pracy górników pod ziemią".
Postulują również opracowanie projektu planu społecznego dla pracowników górnictwa i mieszkańców Śląska.
- Każdy wprowadzany program restrukturyzacyjno-pomocowy ujawniał nadwyżki w zatrudnieniu. Jeżeli będzie tak również w wyniku realizacji "Programu rozwoju górnictwa węgla kamiennego", to należy przygotować podwaliny pod "Plan społeczny dla pracowników górnictwa" przy współudziale ministra gospodarki, ministra pracy i polityki społecznej, wojewody, marszałka, prezydentów i burmistrzów gmin górniczych, zarządów spółek górniczych i strony społecznej. Podstawowym celem programu ma być praca dla mieszkańców Śląska i Małopolski - czytamy w dokumencie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
