W lutym 2020r. zakończono pierwszą część badań terenowych rzek w polsko-czeskiej pogranicznej części województwa śląskiego, realizowanych w ramach projektu SUWAT. Projekt ten, prowadzony przez GIG i Uniwersytet Techniczny w Ostrawie, dotyczy współpracy transgranicznej w monitorowaniu skażenia chemicznego i radiacyjnego wód powierzchniowych przez wody kopalniane.
Polsko-czeskie zespoły badaniami objęły między innymi funkcjonujący od wielu lat w strefie przygranicznej system retencyjno-dozujący ”Olza”, który został zbudowany w celu zabezpieczenia rzek i zbiorników wodnych przed degradacją słonymi wodami kopalnianymi. Obejmuje on oczyszczanie wód z zawiesiny, z jonów baru oraz radu.
Zapewnia też maksymalne wykorzystanie wód słonych do celów technologicznych kopalń. System „Olza” ochrania około 150 km małych rzek, zbiornik Rybnik na rzece Rudzie oraz zbiornik Łąka na rzece Pszczynce. Jego pojemność retencyjna wynosi prawie milion metrów sześciennych, co pozwala na dwumiesięczny okres gromadzenia wód słonych w czasie suszy. Odprowadza wody z dwóch kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej (KWK Borynia-Zofiówka-Jastrzębie i KWK Pniówek), jednej kopalni zespolonej należącej do Polskiej Grupy Górniczej (KWK ROW) i dwóch kopalń należących do Spółki Restrukturyzacji Kopalń ( „Krupiński” i „Jas - Mos”). Do systemu włączone są też wody zasolone z odwodnienia składowiska odpadów górniczych w Jastrzębiu-Zdroju i Pawłowicach. Pozostałe wody dozowane są z kopalnianych zbiorników retencyjno-dozujących do rzeki Odry w miejscowości Olza.
Wody zasolone wprowadzane są do rzeki Odry poprzez 51 dysz rozmieszczonych w dnie na całej szerokości koryta Odry, co umożliwia wymieszanie wód na krótkim odcinku rzeki. Stan Odry monitorowany jest z wykorzystaniem internetowego systemu do pomiarów natężenia przepływu w rzekach dokonywanych zarówno na terenie Republiki Czeskiej jak i na terenie Polski. Wody dołowe pochodzące z odwodnienia kopalń zawierające zawiesinę, jony baru lub radu zostają oczyszczone na terenie kopalń.
Ze względu na zasolenie wód kopalnianych, w których stężenie chlorków i siarczanów utrzymuje się na poziomie około 20 000 mg /l, wprowadzanie tych wód do rzeki Odry jest ściśle dostosowywane do wielkości przepływu oraz od stężenia soli w rzece przed przekrojem dozowania wód kopalnianych.
Rzeki Odra i Olza dopływając z Czech zawierają już ok. 450 ton sumy jonów chlorkowych i siarczanowych. Kolektorem „Olza” wprowadza się także około 550 ton tych jonów w ciągu doby. Możemy stwierdzić, że dotychczasowe wyniki polsko-czeskich badań w rejonie oddziaływania wód kopalnianych wprowadzanych do rzeki Odry jednoznacznie wskazują na pozytywny efekt pracy systemu retencyjno-dozującego „Olza” w skali regionalnej – mówi dr Leszek Drobek, kierownik projektu w GIG.
Projekt SUWAT jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Polska 2014 – 2020, Interreg V-A. Koordynatorem projektu jest VSB - Uniwersytet Techniczny w Ostrawie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
