Sosnowiec: apel do PKP

Prezydent Sosnowca zaapelował w środę do PKP o wspólne przygotowanie i zgłoszenie do unijnych środków projektu rewitalizacji dzielnicy Maczki. W tej dawnej kolejowej osadzie stoi zrujnowana perła kolejowej architektury - dworzec na dawnej granicy Rosji i Austrii.

Podczas środowego spotkania z dyrektorem PKP S.A. ds. nieruchomości Jarosławem Batorem, prezydent Sosnowca Kazimierz Górski zaproponował władzom spółki wspólny unijny projekt - w oparciu m.in. o posiadane w Maczkach przez kolej ok. 200 ha gruntów. Projekt mógłby odnosić się do założeń ochrony historycznego dziedzictwa kolei i rewitalizacji zdegradowanej dzielnicy.

- Maczki to dzielnica, w której narodziła się polska kolej, bo to m.in. tam po raz pierwszy odbiliśmy (od Rosjan, podczas powstania styczniowego - PAP) dworce. Maczki to dzielnica graniczna, historyczna dla całej Europy. Państwo tam macie jeszcze 200 hektarów - mówił Górski.

Leżące od 1975 r. w granicach Sosnowca Maczki rozwinęły się w połowie XIX w. jako osada kolejowa w pobliżu ówczesnego styku granic trzech mocarstw - Austrii, Prus i Rosji. W 1848 r. zbudowano tam ostatnią stację kolei warszawsko-wiedeńskiej (po rosyjskiej stronie). Pod koniec XIX w. doprowadzono do niej też odnogę kolei iwanogrodzko-dąbrowskiej z Dęblina do Dąbrowy Górniczej.

Monumentalny budynek stacji nazywanej przez lata "Granica" powstał w latach 1839-1848. Zgodnie z projektem architekta Enrico Marconiego, ozdobiono go m.in. stiukami, gzymsami i pilastrami, a dachy peronów podtrzymywały kształtne żeliwne kolumny. Wokół stacji powstało osiedle dla kolejarzy, pracowników komory celnej, funkcjonariuszy straży granicznej, wojska i żandarmerii.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r., wraz z przesunięciem granic państwowych, komunikacyjne znaczenie Maczek osłabło. Po drugiej wojnie światowej nadal kursowały tamtędy pociągi - m.in. z oddalonej o ok. 3 km stacji Jaworzno-Szczakowa do Dąbrowy Górniczej Ząbkowic (na linii Katowice-Częstochowa). W 2009 r. po raz ostatni zatrzymał się tam pociąg osobowy, jednak już wcześniej dworzec - wraz z okolicą - zaczął ulegać degradacji.

Przed groźbą bezpowrotnego zniszczenia tej części kolejowego i regionalnego dziedzictwa od lat ostrzegają społecznicy skupieni m.in. w oddziałach PTTK czy Forum Dla Zagłębia Dąbrowskiego. Miasto odpowiada, że problemem jest m.in. wyspowy charakter dworca. Oznacza to, że czynne tory kolejowe otaczają obiekt z obu stron. "Od wielu lat już wnoszę do kolei, by przerzucić jeden tor - wtedy dworzec byłby dostępny i można byłoby coś z nim zrobić" - mówił w środę Górski.

- Niech kolej spróbuje razem z nami napisać projekt unijny (...) jako ochrona dziedzictwa (...) na tym granicznym dworcu. Tam można podejść również biznesowo, bo 200 hektarów to potężne zaplecze do budowy osiedla mieszkaniowego - w dzielnicy, gdzie buduje się już wiele domów jednorodzinnych. Uzbrójmy ten teren, przywróćmy go do życia - zaproponował Górski.

Wymieniając zalety Maczek, prezydent Sosnowca przypomniał, że w pobliżu płynie dawna graniczna rzeka Biała Przemsza - dziś czysta. Na jednym z jej jazów planowana jest budowa elektrowni wodnej, na wzór takiej, jaka przed wojną służyła tam kolei. Planowane są też inne inwestycje; gotowa jest dokumentacja pod kątem budowy w pobliżu Maczek drogi, która ma połączyć trasy S1 i DK-94 przez tereny inwestycyjne w Sławkowie. Na końcu linii szerokotorowej z Ukrainy działa tam należący m.in. do spółek Grupy PKP Euroterminal Sławków.

Dyrektor Bator nie odniósł się wprost do propozycji prezydenta Sosnowca, zaznaczył jedynie, że "wszystko sobie zanotował".

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.