Jednemu górnictwo kojarzy się z czarną robotą, drugiemu - ze świętowaniem Barbórki. Ktoś inny mówiąc górnictwo, myśli o dzieciństwie, w którym górnicza orkiestra była czymś oczekiwanym i niezwykłym... Zapytaliśmy kilku VIP-ów o ich skojarzenia z górnictwem.
BOGDAN WOŁKOWSKI, wielokrotny mistrz świata w trikach bilardowych:
Mój ojciec był górnikiem, więc można powiedzieć, że w rodzinie mamy jakieś górnicze tradycje. Powiem więcej: przez kilka lat sam byłem związany z górnictwem i kombajnami. Naprawiałem je, tyle że na powierzchni. Barbórka? Kojarzy mi się z karczmami piwnymi. Tyle że nigdy na takiej imprezie nie byłem. Bo tak generalnie, może zabrzmi to nieodpowiednio, ale 4 grudnia w górnictwie kojarzy mi się z dniem wolnym od pracy i imieninami Barbary.
KAMIL DURCZOK, dziennikarz:
Mam w głowie dwa obrazki związane z Barbórką. Pierwszy - z lat dziecięcych. Drugi - sprzed bodaj sześciu lat. Obrazek pierwszy: kopalnia Boże Dary, Katowice Kostuchna. Dziadek był w niej sztygarem. Już od 3 grudnia byłem w domu dziadków i czekałem na Barbórkę. A z samego rana podziwiałem przemarsz górniczej orkiestry. Potem do dziadków zjeżdżała się cała rodzina. Zasiadaliśmy do uroczystego obiadu i okolicznościowych rozmów.
Ten drugi obrazek utrwalony w pamięci, związany jest z kopalnią Wesoła, a dokładniej z Karczmą Piwną z okazji Barbórki. Byłem na kilku Karczmach, ale tę z Wesołej będę pamiętał szczególnie. Dlaczego? A dlatego, że zostałem tam urzędowo i zgodnie z całym rytuałem ochrzczony na gwarka "wodoleja".
Porównuję to górnictwo węgla kamiennego sprzed dwudziestu lat z tym obecnym. Gołym okiem widać, że po zmianach, które przeszła ta branża, dziś jest ona nowoczesna i - raz lepiej, raz gorzej - radzi sobie na rynku. A gdy przejeżdżam koło jakiejś kopalni, widzę szyb, to coś tak symbolicznie kłuje w sercu. Może to nostalgia za pierwotnym krajobrazem Śląska?
MAREK KEMPSKI, b. wojewoda śląski:
Kiedy myślę o górnictwie, wspominam ludzi związanych z tą branżą.
W swoim życiu spotkałem ich wielu. Nie sposób wszystkich wymienić. Niemal każdy z nich zasługuje na odrębną historię. Chcąc, nie chcąc, muszę kogoś wyróżnić. Któż nie pamięta swych pierwszych szefów? Moimi byli dyrektorzy kopalni Sośnica Stanisław Łyda i Jan Owoc. Mocni faceci. Pierwsi ministrom się nie kłaniali. Pracując kilka lat "na dole", nie spodziewałem się, że w przyszłości będą nas łączyć bliskie relacje. Zawsze je sobie ceniłem. Nie da się ukryć, że po stronie związkowców lista górniczych przyjaciół jest dużo szersza. Jaś Romański z PRG Sosnowiec. Kiedyś spadł do szybu. Cudem przeżył. Dotkliwie się połamał. Jak twierdzi, już po dwóch miesiącach stoczył w szpitalu poważną walkę na kule. Andrzej Ciok i Sławek Kozłowski z Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Trzeba mieć charakter, aby liderować najbardziej radykalnym górnikom w kraju. Nie jest to łatwy kawałek chleba. Leszek Witelus z KWK Sosnowiec i Tadek Jedynak z Manifestu Lipcowego. Legendy Solidarności...
Uwielbiam ludzi mających dystans do samych siebie. Godzinami mogę słuchać ich opowiadań. Lekko opowiadają o ciężkich czasach. Jurek Wartak z kopalni Wujek. Niektórzy nie wybaczyli mu ręki podanej Jaruzelskiemu. Nie zrozumieli tego gestu. Cenię Jurka za własne zdanie i nie tylko. Adam Byzdra i Krzysiek Urban z Katowickiego Holdingu Węglowego. Bliscy mi ludzie. Żaden nie ustąpi nawet na krok. Mają coś z sędziego i rejenta. Nie zmienia to postaci rzeczy, że zawsze można na nich liczyć. Nie przepadam za tekstami opisującymi romantyzm pracy górnika. Brutalna prawda jest taka, że jest to ciężka i niebezpieczna robota, a romantyzmu w niej tyle, co kot napłakał. Kiedy myślę o górnictwie, wspominam ludzi. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta. Bo ich podziwiam.
Prof. JERZY BRALCZYK, językoznawca:
Górnictwo kojarzę z obrazkami z lat siedemdziesiątych. Może dlatego, że wówczas mieszkałem na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, i w Katowicach, i w Sosnowcu. Trudno zapomnieć święta górnicze obchodzone w tamtych latach. Oczywiście było w nich trochę propagandowej pompy, ale widziałem, że było to też święto górników i ich rodzin. Widziałem, że czuli oni wówczas swoją wyjątkowość. Jak to dzisiaj się ma? Nie jestem ekonomistą, nie jestem politykiem, więc nie będę tłumaczył, dlaczego jadąc dziś do Katowic, widzi się coraz mniej szybów. Można powiedzieć: takie czasy. Barbórka czy Barburka? Ta pierwsza forma jest uważana za poprawną. Zresztą, prawda jest i taka, że coraz rzadziej używa się tego słowa!
ANDRZEJ GRABOWSKI, aktor:
Oj, z górnictwem to jestem, że tak powiem, związany rodzinnie, mam dwóch braci. Jeden jest reżyserem, a drugi - Wiktor - inżynierem geologiem po Akademii Górniczo-Hutniczej. Wiktor - przez dziesięć lat pracował w górnictwie węgla kamiennego, między innymi w kopalni Czeczott. Moje inne skojarzenia z górnictwem poza bratem geologiem? Automatycznie: z ciężką pracą, z pięknym etosem pracy i z niebezpieczeństwami jej towarzyszącymi. Grałem kilka razy górników, ale na dole, w kopalni, nigdy nie byłem. W kopalni węgla, ma się rozumieć, bo w zabytkowej kopalni soli w Wieliczce byłem parokrotnie. Zresztą w tych, że się tak wyrażę, górniczych rolach odgrywałem górników, którzy nie musieli zjeżdżać na dół. Na przykład w "Śmierci jak kromka chleba" grałem górnika, członka Solidarności. Wiadomo, dlaczego nie mógł wówczas zjechać na dół. A w filmie "Piąta pora roku", który jeszcze nie wszedł na ekran, gram przyjaciela górnika emeryta, miłośnika gołębi. Zresztą, w tym filmie też jestem górnikiem emerytem...
Prof. ADAM GIEREK, poseł do Parlamentu Europejskiego:
Barbórka budzi u mnie wielorakie skojarzenia. Te najbardziej sentymentalne, jak to przy okazji tradycyjnych świąt bywa, sięgają oczywiście w czasy dzieciństwa i wczesnej młodości. Pochodzę przecież z rodziny o głębokich górniczych tradycjach. W sosnowieckiej kopalni Kazimierz zginął mój dziadek Adam. Mój ojciec, Edward, też pracował w kopalniach, podobnie jak inni członkowie rodziny.
Obecnie do polskich górniczych spraw, symbolizowanych przez Barbórkę, wracam ustawicznie w Parlamencie Europejskim jako członek Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii. Tam konsekwentnie opowiadam się za utrzymaniem wysokiej pozycji naszego górnictwa w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polsce, a poprzez to całej Europie. Polski węgiel, wydobywany w sposób bezpieczny i ekonomiczny, spalany zgodnie z nowoczesnymi kryteriami ekologicznymi i efektywnościowymi, jest surowcem z dobrą przyszłością. Takiej też przyszłości życzę górnikom i ich rodzinom.
ZBYSZEK ZABOROWSKI, poseł SLD:
Barbórka jest świętem górników, a więc świętem całego Śląska. Kopalnie to część krajobrazu przemysłowego naszego regionu, nierozerwalnie związana z kulturą, obyczajami i śląskim etosem pracy - ciężkiej, niebezpiecznej, ale tak bardzo łączącej brać górniczą. To górnictwo ugruntowało pozycję Śląska w Polsce, rozwijając gospodarkę, infrastrukturę oraz budownictwo miejskie. Osiedla mieszkaniowe budowane dla górników nadają teraz wyjątkowy charakter śląskim miastom i zapewniają kultywowanie w całych rodzinach górniczych tradycji. A dla osłody życia, trudu ciężkiej pracy i poprawy samopoczucia został stworzony śląski maszkiet - kopalniok, czarnym kolorem nawiązujący do węgla, który stał się tradycyjnym przysmakiem dla górników. Z okazji górniczego święta pragnę złożyć wszystkim Górnikom, Pracownikom kopalń i Ich Rodzinom życzenia wszelkiej pomyślności oraz wytrwałości w ciężkiej, niebezpiecznej pracy. Niech święta Barbara nieustannie otacza Was i Wasze rodziny ochronnymi ramionami, zapewniając poczucie bezpieczeństwa, komfortu życia codziennego i pewności jutra.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
