Główne surowce krytyczne niezbędne dla rozwoju odnawialnych źródeł energii to metale, w szczególności miedź, srebro, pierwiastki ziem rzadkich oraz lit, nikiel i kobalt. Stały wzrost produkcji węgla koksowego jest zgodny z założeniami transformacji energetycznej UE. Prawie 75 proc. zasobów budowlanych UE jest nieefektywnych energetycznie - takie wnioski wybrzmiewają z obrad kolejnego dnia XXXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia Surowców Energetycznych i Energii w Gospodarce Krajowej.
Rosnące zapotrzebowanie na minerały do czystych technologii takie jak lit, miedź i kobalt oraz w ujęciu globalnym spadek roli paliw kopalnych są głównymi, wzajemnie powiązanymi trendami, które kształtują globalną gospodarkę surowcową i stosownie do Rozporządzenia UE 2024/1252 będą napędzać wtórne poszukiwania – podkreślono podczas tegorocznej XXXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia Surowców Energetycznych i Energii w Gospodarce Krajowej, która odbywała się w dniach 20-22 października w Zakopanem.
Węgiel koksowy po raz czwarty uzyskał status surowca krytycznego
Charakterystycznym działaniem w USA jest np. rozszerzenie listy surowców krytycznych. Na liście, co istotne dla Polski, znalazły się miedź, srebro i ren. BloombergNEF szacuje, że do 2030 r. północnoamerykańska produkcja akumulatorów wzrośnie siedmiokrotnie – podkreślił Jan A. Stefanowicz w prezentacji Eksploracja i eksploatacja złóż kopalin, kompatybilność z rozwojem inwestycji w OZE i magazynami energii.
Z kolei Aleksandra Burczyk, Jacek Witek i Jan Marcisz przypomnieli, że w 2024 r. węgiel koksowy po raz czwarty uzyskał status surowca krytycznego dla europejskiej gospodarki, a więc mającego ogromne znaczenie gospodarcze, obarczone ryzykiem przerwania dostaw ze względu na wysoką koncentrację ich produkcji poza Unią Europejską. W planach długoterminowych JSW stale zakłada ponad 80-proc. produkcję węgla koksowego.
Pozostała część produkcji to węgiel do celów energetycznych, który trafia do energetyki zawodowej. JSW nie prowadzi sprzedaży węgla odbiorcom indywidualnym. Zakładany stały wzrost produkcji węgla koksowego, surowca krytycznego Unii Europejskiej, jest zgodny z założeniami transformacji energetycznej. Produkcja węgla do celów energetycznych prowadzona jest w kopalni Knurów – Szczygłowice oraz w kopalni Budryk. Węgiel ten charakteryzuje się niską zawartością siarki – poniżej 0,5 proc. i niską zawartością chloru – poniżej 0,3 proc. przy średniej klasie sprzedaży 21–23.
Prawie 75 proc. zasobów budowlanych UE jest nieefektywnych energetycznie
Istotnym dokumentem wpływającym na wielkość zapotrzebowania na energię końcową (EP) przez gospodarstwa domowe jest Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków – Energy Performance of Buildings Directive (EPDP, Dyrektywa UE 2024/1275) – przypomniała dr hab. inż. Katarzyna Stala-Szlugaj z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
Będzie musiała zostać transponowana do prawa krajowego do 29 maja 2026 r. Dyrektywa EPDP bezpośrednio przyczynia się do realizacji celów UE w zakresie energii i klimatu, a zwłaszcza do osiągnięcia w pełni zdekarbonizowanych zasobów budowlanych do 2050 r. poprzez renowację energetyczną. Prawie 75 proc. zasobów budowlanych UE jest nieefektywnych energetycznie, a dodatkowo około 85–95 proc. istniejących budynków będzie nadal funkcjonowało w 2050 r.
- Dlatego kluczowym celem przytaczanej dyrektywy jest inicjowanie i wspieranie renowacji budynków, w tym przechodzenie na bezemisyjne systemy grzewcze – dodała dr hab. inż. Katarzyna Stala-Szlugaj.
Wzrasta wolumen mocy zainstalowanej w turbinach wiatrowych
Z dużym zainteresowaniem uczestników konferencji spotkał się również materiał opracowany przez Piotra Olczaka i Michała Kopacza, także z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
Otóż w Polsce od kilkunastu lat wzrasta wolumen mocy zainstalowanej w turbinach wiatrowych zlokalizowanych na lądzie. Wpływa to negatywnie na ceny energii elektrycznej, obniżając je do 0, a czasami nawet poniżej 0 zł/MWh w okresach wysokiej wietrzności współwystępującej z niskim zapotrzebowaniem na energię w skali kraju lub wysokimi wartościami energii produkowanej z instalacji fotowoltaicznych. Zjawisko to sprawia, że wysokie wolumeny produkcji energii z turbin wiatrowych nie przekładają się na wysokie przychody.
To z kolei wpływa na kwestionowanie zasadności inwestycyjnej w związku z niską efektywnością ekonomiczną instalacji nowych turbin wiatrowych, zwłaszcza w perspektywie budowy morskich farm wiatrowych. Jednym z rozwiązań w zakresie zwiększenia efektywności ekonomicznej funkcjonowania instalacji turbin wiatrowych jest – zdaniem krakowskich naukowców - magazynowanie energii elektrycznej u źródła, czyli u wytwórcy. Zaproponowano zatem autorski algorytm operacyjnego funkcjonowania magazynu energii elektrycznej (użyteczna pojemność 2,4 MWh) współpracującego z turbiną wiatrową o mocy 3 MW. Przeanalizowano funkcjonowanie hybrydowego połączenia infrastruktury turbiny wiatrowej i magazynu na podstawie danych z okresu czerech ostatnich lat, przy zmienności wybranych parametrów operacyjnych decydujących o statusie pracy magazynu energii elektrycznej.
Wśród tych parametrów analizowano także wpływ na efektywność ekonomiczną układu: maksymalnej mocy ładowania i rozładowania magazynu, sygnałów cenowych decydujących o pracy magazynu. Wyniki przedstawiono w postaci różnicy w przychodach pomiędzy proponowanym rozwiązaniem hybrydowym a samodzielnym funkcjonowaniem turbiny wiatrowej na rynku w kontekście Towarowej Giełdy Energii. W wyniku analiz oszacowano, że maksymalny dodatkowy przychód przy wskazanych uwarunkowaniach modelowych może wynieść 430 tys. zł.
Obrady odbywają się pod patronatem Komitetu Górnictwa PAN oraz Komitetu Problemów Energetyki PAN. Z ramienia Instytutu GSMiE PAN konferencję zorganizowała Pracownia Ekonomiki i Badań Rynku Paliwowo-Energetycznego.
Obradom patronowała medialnie Trybuna Górnicza i portal nettg.pl
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
