Polska wchodzi w nową erę polityki surowcowej – tak można podsumować wystąpienie prof. Krzysztofa Galosa, głównego geologa kraju, podczas 6. Polskiego Kongresu Górniczego w Lublinie. Podkreślił on, że bezpieczeństwo surowcowe staje się dziś jednym z kluczowych filarów bezpieczeństwa państwa, a nowa strategia surowcowa ma objąć cały łańcuch wartości – od poszukiwań złóż, przez ich eksploatację, przetwarzanie, aż po recykling i dywersyfikację dostaw.
Podczas sesji plenarnej VI Polskiego Kongresu Górniczego w Lublinie prof. inż. Krzysztof Galos, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz Główny Geolog Kraju, przedstawił kluczowe założenia nowej Polityki Surowcowej Państwa, która ma być próbą odpowiedzi na wyzwania geopolityczne, gospodarcze i technologiczne stojące przed Polską w nadchodzących dekadach.
– Bezpieczeństwo surowcowe nie jest dziś tematem sektorowym – to fundament funkcjonowania nowoczesnej gospodarki i jeden z filarów bezpieczeństwa państwa. Odpowiedzialna polityka surowcowa musi obejmować cały łańcuch wartości – od poszukiwania i wydobycia kopalin, przez przetwarzanie i recykling, po dywersyfikację źródeł dostaw surowców – podkreślił prof. Galos.
Centralnym punktem wystąpienia był unijny Akt o Surowcach Krytycznych (CRMA – Critical Raw Materials Act), który wszedł w życie 23 maja 2024 r. i definiuje nowy model działań na rzecz zabezpieczenia dostaw surowców dla całej Unii Europejskiej. Rozporządzenie wyróżnia 34 surowce krytyczne, z których 17 uznano za strategiczne, i nakłada na UE i jej państwa członkowskie ambitne cele do roku 2030: co najmniej 10 proc. zużycia strategicznych surowców ma pochodzić z wydobycia w UE, co najmniej 40 proc. – z przetwarzania w UE, co najmniej 25 proc. z recyklingu, a dostawy z jednego kraju trzeciego nie mogą przekraczać 65 proc. całkowitego zużycia.
Jak zaznaczył wiceminister Galos, CRMA nie tylko zmienia sposób myślenia o surowcach, ale też nakłada na państwa członkowskie, w tym Polskę, konkretne zobowiązania. Obejmują one m.in. utworzenie i działanie krajowego punktu kontaktowego ds. projektów strategicznych, przygotowanie programów poszukiwań złóż surowców krytycznych, systematyczne monitorowanie rynków surowcowych i ryzyk dostaw, a także budowę krajowych systemów gromadzenia zapasów i wspólnych zakupów.
Polska mapa surowcowa – potencjał i wyzwania
W swoim wystąpieniu prof. Krzysztof Galos przedstawił szczegółową analizę krajowego potencjału surowcowego. Polska dysponuje zarówno złożami kopalin do produkcji surowców strategicznych czy krytycznych (m.in. miedzi, węgla koksowego, helu, wolframu, tytanu, wanadu, surowców skaleniowych, barytu i fluorytu), jak i szeroką gamą surowców kluczowych dla polskiej gospodarki, które nie znalazły się na unijnej liście (np. paliwa kopalne, surowce budowlane, chemiczne czy metalurgiczne).
– Musimy myśleć nie tylko kategoriami potrzeb europejskich, ale też krajowych. Polska gospodarka potrzebuje ponad 40 surowców kluczowych, z czego część nie jest ani krytyczna, ani strategiczna z punktu widzenia Brukseli. Dlatego nasza polityka musi uwzględniać również te surowce i ich źródła – zaznaczył.
W ramach realizacji CRMA Polska przygotowała Krajowy Program Poszukiwań Surowców Krytycznych, który do 2033 r. ma być finansowany ze środków publicznych na łącznym poziomie ok. 185 mln zł. Program obejmuje trzy grupy priorytetów poszukiwawczych, z najwyższym priorytetem dla takich surowców jak: miedź, platynowce, grafit, hel czy baryt.
Nowa Polityka Surowcowa – fundament bezpieczeństwa gospodarczego
Nowa Polityka Surowcowa Państwa, nad którą prace koordynuje Główny Geolog Kraju, będzie dokumentem strategicznym określającym kompleksowe działania w całym łańcuchu wartości surowców – od eksploracji po recykling i import. Jej głównym celem jest zapewnienie polskiej gospodarce stabilnego dostępu do surowców mineralnych – zarówno ze źródeł pierwotnych, jak i wtórnych – w duchu gospodarki o obiegu zamkniętym.
Polityka ma zostać zintegrowana z innymi strategiami państwa, w tym energetyczną, przemysłową i ekologiczną, a jej opracowanie i wdrożenie będzie realizowane w ścisłej współpracy z innymi resortami, w szczególności odpowiedzialnymi za gospodarkę, energię, klimat, infrastrukturę i sprawy zagraniczne.
– Naszym zadaniem jest stworzenie systemu, który nie tylko zapewni Polsce dostęp do niezbędnych surowców, ale także zwiększy odporność gospodarki na szoki geopolityczne i rynkowe. To inwestycja w przyszłość, konkurencyjność i bezpieczeństwo państwa – podsumował prof. Krzysztof Galos.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
