Kiedy rozbija się samolot, po kilkunastu minutach w mediach pojawiają się od razu głosy na temat potencjalnej przyczyny katastrofy. Kiedy trafiają do mnie takie pytania, zawsze mówię to samo – to, co dziś wydaje się możliwą przyczyną, zweryfikuje odsłuchanie nagrań z kokpitu i analiza parametrów zapisanych w czarnej skrzynce. Można rozmawiać o typie samolotu, o podobnych katastrofach, analizować przebieg lotu, pogodę, ale nie o przyczynach, bo te prawie zawsze okazują się inne niż domysły czynione zaraz po wypadku.
Komisja badająca przyczyny wypadku dowie się, jak pracowały silniki, czy sprawna była awionika – czyli systemy sterowania, urządzenia nawigacyjne, czy odczyt danych był niezakłócony. Usłyszy rozmowy pilotów, także te z kontrolerami. Oceni, czy decyzje i reakcje były właściwe. Czy może zawiódł sprzęt, co jednak jest znacznie rzadszą przyczyną wypadków lotniczych niż błąd ludzki. Czasem pilota, czasem obsługi naziemnej. Czasami do katastrof dochodzi przez warunki atmosferyczne – gwałtowną burzę przy podejściu do lądowania, mgłę na lotnisku, które nie jest odpowiednio oprzyrządowane. A czasem przez błędy konstrukcyjne – dlatego przy każdej pojawiają się pytania o uziemienie danego typu samolotu, bo może właśnie to była przyczyna. To wszystko ustalają komisje.
W internecie zaroiło się od opinii
Tymczasem po tragicznym wypadku w Radomiu, w którym zginął jeden z najlepszych polskich pilotów, lider F-16 Tiger Demo Team, mjr Maciej „Slab” Krakowian z 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach, w internecie zaroiło się od opinii wygłaszanych przez ludzi, którzy F-16 i inne samoloty naddźwiękowe widzieli na pokazach i wystawach. „Wydawało mu się, że panuje nad maszyną” – słyszę w radiu i czytam później powielaną w internecie opinię człowieka, który, owszem, zna się na lotnictwie, ale w życiu latał tylko małymi samolotami i znany jest z tego, że jest znany i zawsze gotów coś powiedzieć. Byłoby to nawet śmieszne, gdyby nie dotyczyło wyjątkowo tragicznej dla naszego lotnictwa sytuacji. Kiedyś piloci śmiali się z byłego już rzecznika jednego z portów lotniczych, który sam – nie mając nawet prywatnej licencji – zawsze był gotów komentować katastrofy. Dziś jednak nikomu do śmiechu nie jest.
Pojawiają się pytania nie tylko o przyczyny katastrofy, ale i o sens organizowania pokazów lotniczych czy udziału w nich samolotów bojowych Wojska Polskiego. Formułują je na ogół ludzie, którzy na pokazach nigdy nie byli, a o lotnictwie nie wiedzą nic. To właśnie udział samolotów bojowych wywołuje największe emocje widzów. Nie dlatego, że są głośne i latają szybko. Tylko dlatego, że budują przekonanie, że naszego nieba strzegą najlepsi. Że potrafią nas obronić, że skoro tak potrafią latać, to w powietrzu Polska nie da się zaskoczyć wrogowi.
Zawsze mieliśmy świetnych pilotów. Kto nie zna nazwisk Żwirko i Wigura? Kto nie słyszał o Dywizjonie 303 i Polakach w Bitwie o Anglię? Maciej Krakowian był kontynuatorem najlepszych tradycji polskiego lotnictwa. Jednym z tych wspaniałych ludzi, o których mówi się, że mają kerozynę we krwi.
Widziałem Go po raz ostatni 20 czerwca w Lesznie
Tysiące ludzi oklaskiwało Jego przelot. Dziś te tysiące opłakują Go i wspierają zbiórkę pieniędzy dla dwójki Jego dzieci. Zbiórkę, która, jak to w Polsce, już wywołuje hejt, bo przecież renta, bo odszkodowanie, bo inni też giną, a na nich nikt nie organizuje zbiórki. Ale ta zbiórka jest wyjątkowa. Ci, którzy wpłacają, wiedzą doskonale, że żadne pieniądze nie zastąpią dzieciom ojca. Zawsze pogodny i skromny „Slab” pewnie nie wiedział nawet, że ma tylu fanów. Którzy dziś żegnają Go, wspierając Jego Rodzinę, bo kwiaty, które przynieśliby na pożegnanie, i tak nie zmieściłyby się na cmentarzu. Pasjonaci lotnictwa uszanują z pewnością wolę Rodziny, by pożegnanie miało charakter prywatny. Mam nadzieję, że paparazzi również.
Bo z szacunkiem po śmierci różnie u nas bywa…
Pewien sfrustrowany nieudacznik mieniący się naukowcem, szukając rozgłosu, który systematycznie traci, nazwał zmarłego pilota „piratem”.
Inni snuli dywagacje, że to zabawa za pieniądze wojska, a pilot nie zginął w walce, tylko na „cyrkowym pokazie”. Tyle że owe pokazy to także forma treningu, ale skąd mają to wiedzieć.
Skąd mają wiedzieć, kiedy nigdy nie widzieli, jak lata. Maciej Krakowian był mistrzem nad mistrzami. Pilotem postrzeganym w środowisku lotniczym tak, jak kibice piłki nożnej widzą Ronaldo, a fani tenisa Igę Świątek. Tyle że Ronaldo może nie strzelić karnego i żyje dalej. Iga Świątek może przegrać w dwóch setach i odpaść z turnieju, ale wygra kolejny. „Slab” nie poleci w kolejny lot. Ale może gdzieś tam, z niebieskiego nieba widzi, jak pięknie żegnają Go piloci, odlatujący powoli z Radomia, po odwołanym Air Show. I jak płaczą po Nim młodzi ludzie, którzy stoją za płotem lotniska i patrząc na te samoloty, marzą o lataniu…
***
Mjr Maciej „Slab” Krakowian był polskim pilotem F-16, związanym z 6. Eskadrą Lotniczą wchodzącą w skład 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu-Krzesinach oraz instruktorem i liderem zespołu F-16 Tiger Demo Team Poland, z ponad 1400 godzinami nalotu, w tym 1200 na F-16. Absolwent Liceum Lotniczego w Dęblinie i Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w Colorado Springs. Dyplom jej ukończenia wręczał mu prezydent USA Barack Obama. Specjalizował się w lotnictwie taktycznym.
Zginął w katastrofie lotniczej w sierpniu 2025 roku podczas ćwiczeń przed prestiżowym Air Show Radom 2025. Zostawił żonę Magdę i dwóch synów, bliźniaków. Miał zaledwie 37 lat. Jego śmierć wstrząsnęła środowiskiem lotniczym i wojskowym.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
