Historia Joanny Gryzik von Schomberg-Godula, jednej z najbardziej znanych mieszkanek Szombierek, to gotowy scenariusz na film. O jednej z ciekawszych postaci w historii Bytomia, która jako sześcioletnia dziewczynka z ubogiej rodziny stała się spadkobierczynią potężnej fortuny, przypomina obecnie skwer jej imienia, gdzie stanęła ławeczka z podobizną śląskiego Kopciuszka - poinformował UM w Bytomiu.
Na projekt zrealizowany w ramach Bytomskiego Budżetu Obywatelskiego, którego pomysłodawczynią jest radna Joanna Stępień, zagłosowało prawie 150 osób. Koncepcję instalacji artystycznej w kształcie ławki oraz wbudowanej w jej strukturę podobizny Joanny Gryzik-Schaffgotsch, przygotował Jacek Wichrowski, właściciel Pracowni Stalowe Anioły.
Ławka stanęła pomiędzy Szkolą Podstawową nr 45 i Przedszkolem nr 39 Zielony Zakątek w Szombierkach (ul. Zakątek 3), gdzie w latach 1841– 1945 stał pałac Karola Goduli. Wycięte z blachy ażurowe elementy oparcia ławki swoim kształtem przypominają budowle należące do potentatki. Koszt inwestycji to ponad 71 tys. zł.
Joanna Gryzik urodziła się w 1842 r. w chłopskiej rodzinie, a po śmierci ojca została oddana na służbę do domu Karola Goduli, jednego z najbogatszych ludzi w XIX-wiecznej Europie. Godula posiadał liczne kopalnie galmanu i węgla kamiennego, posiadłości ziemskie m.in. w Szombierkach, Orzegowie, Bobrku czy Chudowie. To właśnie dzięki pomocy Karola Goduli, będąca dzieckiem, Joanna, rozpoczęła edukację, zaś w wieku 6 lat została jego spadkobierczynią. Godula zapisał jej cały majątek.
W 1858 r. król Prus Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern nadał Joannie Gryczik szlachectwo, zmieniając jej nazwisko na Gryzik von Schomberg-Godula i nadał herb. Znalazły się w nim błękit i złoto, barwy Górnego Śląska oraz kupla (godło górnicze). W tym samym roku Joanna poślubiła w Bytomiu hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha, spisując wcześniej w pałacu w Szombierkach kontrakt ślubny.
Joanna słynęła z wielu fundacji, między innymi ufundowała kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Szombierkach, gdzie w 1909 roku złożone zostały prochy Karola Goduli, kościół św. Rodziny w Bobrku, ale również osiedla robotnicze, finansowała sierocińce oraz wspierała szkolnictwo.
Rok po ślubie, w 1859 r., wraz z mężem Joanna zakupiła pałac w Kopicach, który rozbudowali, stając się ich rodzinną posiadłością. Tam też zmarła w 1910 r. W testamencie zapisała spore sumy na rzecz służby pałacowej w Kopicach, sióstr szarytek we Wrocławiu oraz dla zakładów głuchoniemych we Wrocławiu i Raciborzu. Pochowana została w rodzinnym mauzoleum w Kopicach, które w 1945 r. zostało sprofanowane przez wojska Armii Czerwonej.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
