Ponad 167 mln t wyniosło wydobycie tej kopaliny w minionym roku. To liczba, która może robić wrażenie. Ta wartość sprawia, że piaski i żwiry, bo o nich mowa, są absolutnym liderem, jeśli chodzi o wydobycie. Ich popularności nie trzeba raczej tłumaczyć. Są nam niezbędne choćby w budownictwie kubaturowym i infrastrukturalnym oraz do produkcji betonu.
„Naturalne kruszywa piaskowo-żwirowe dzielą się na dwie zasadnicze grupy: kruszywa grube obejmujące żwiry i pospółki (kruszywo piaskowo-żwirowe) oraz kruszywa drobne – piaskowe. Rozmieszczenie piasków na obszarze Polski jest na ogół równomierne i jedynie w województwach południowych może zaznaczać się ich niedobór. Natomiast kruszywa naturalne grube, szczególnie poszukiwane, rozmieszczone są nierównomiernie i zwłaszcza województwa centralne odczuwają ich niedostatek” – czytamy w „Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce”, który przedstawił Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.
Liczba złóż piasków i żwirów w 2023 r. wyniosła 11 117, w tym 2 497 eksploatowanych (w tej grupie są złoża, które skreślono z aktualnego bilansu oraz te, gdzie wygaszono koncesje, a tym samym oznaczono jako zaniechane). W porównaniu do poprzedniego roku (2 540 złóż) zanotowano spadek. Wzrosła liczba złóż bez eksploatacji o 161 (z 8 459 w 2022 do 8 620 w 2023 r.). Powierzchnia złóż włączonych do bilansu w 2023 r. wyniosła ok. 3 006 ha. W tym 2 741 ha (183 złoża) o powierzchni powyżej 2 ha oraz 266 (151 złóż) o powierzchni do 2 ha.
Największa ilość zasobów udokumentowana jest w województwach: dolnośląskim (2 337 mln t), podlaskim (1 853 mln t), małopolskim (1 830 mln t), opolskim (1 501 mln t), mazowieckim (1 465 mln t) oraz zachodniopomorskim (1 460 mln t).
Jak wynika z publikacji PIG-PIB, zasoby prognostyczne kruszyw naturalnych piaskowo-żwirowych szacowane są na ponad 13 mld t. Geologiczne zasoby bilansowe kruszyw naturalnych według stanu na 31 grudnia 2023 r. wynosiły 21 131,80 mln t. Przyrost zasobów wyniósł 467,79 mln i był on wynikiem m.in. włączenia do bilansu zasobów kopalin 334 nowych złóż o łącznych zasobach wynoszących ponad 646 mln t. Tu na pierwszy plan wysuwa się woj. zachodniopomorskie – 85,6 mln t w 13 złożach. Ubytki zasobów spowodowane były natomiast m.in. wydobyciem (167,08 mln t) czy skreśleniem z krajowego bilansu zasobów 192 złóż.
Jak podano w „Bilansie...”, stan zasobów bilansowych zwiększył się w ujęciu generalnym, tak jak w poprzednich latach, co było efektem wzrostu udokumentowanych zasobów w większości województw. Największy przyrost nastąpił w województwach: zachodniopomorskim, podkarpackim, podlaskim, lubelskim. Natomiast zasoby przemysłowe w skali kraju zmalały o -7,36 mln t. Przyrost nastąpił w sześciu województwach, a redukcja w pozostałych oraz na Bałtyku. Największe ubytki były w województwach: łódzkim, podlaskim, kujawsko-pomorskim i lubuskim. Zasoby przemysłowe wyniosły w 2023 r. 4 329,90 mln t. Zasoby przemysłowe ustanowione dla złóż zagospodarowanych wynoszą 3 497,31 mln t, a zasoby bilansowe w zakładach czynnych – 4 625,45 mln t.
W 2023 r. wydobycie piasków i żwirów ze złóż wyniosło 167,08 mln t. W stosunku do poprzedniego roku eksploatacja zmalała o -3,7 mln t, czyli o 2,2 proc. Wzrost wydobycia odnotowano w siedmiu województwach, natomiast jego ograniczenie w pozostałych oraz na Bałtyku. Największy spadek eksploatacji zanotowano w województwach: dolnośląskim, mazowieckim, warmińsko-mazurskim, pomorskim oraz zachodniopomorskim.
Naturalne piaski i żwiry wydobywane są również podczas eksploatacji złóż węgla brunatnego. Ze złóż nieudokumentowanych, podczas eksploatacji w 2023 r. w kopalni Bełchatów z pola Szczerców wydobyto 910,33 tys. t kruszywa naturalnego: piaskowego, piaskowo-żwirowego i żwirowo-piaskowego.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
