W grudniu został przyjęty budżet rudy Śląskiej na 2024 r. Zaplanowane w nim dochody, jak i wydatki miasta przekroczą ponad miliard złotych. Po stronie wydatków na inwestycje znalazły się środki z zakresu rewitalizacji. Obejmą one m.in. Wielki Piec Huty Pokój oraz Szyb Franciszek. Na pierwsze z tych zadań - jak informuje rudzki samorząd – zabezpieczono w budżecie 15,7 mln zł, a na drugie 5,8 mln zł.
Wielki Piec Hutniczy wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty Pokój, która została założona w 1840 roku. Obiekt uruchomiono w 1968 roku, co zarejestrowała nawet Polska Kronika Filmowa. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania Wielki Piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 roku. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejna modernizacja urządzenia miała miejsce w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje”, przekształcone wkrótce w Stalmag Sp. z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu Wielkiego Pieca, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisany został do rejestru zabytków.
Pod koniec 2018 r. formalnym właścicielem Wielkiego Pieca wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto. Po paru miesiącach został ogłoszony międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji jego zagospodarowania, do którego zgłosiło się 96 pracowni projektowych i architektów. Autorem najlepszego projektu okazał się „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa. W 2020 roku Wielki Piec Huty „Pokój” został wpisany na Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego - ERIH (European Route of Industrial Heritage).
Jak informował na początku grudnia ub.r. rudzki samorząd, miasto otrzyma 75,6 mln zł na przebudowę i rozbudowę zespołu obiektów Wielkiego Pieca Huty Pokój wraz z zagospodarowaniem terenu. 66,2 mln zł będzie pochodzić z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, a blisko 9,5 mln zł budżetu państwa. Środki pochodzić będą z nowego rozdania środków unijnych z Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027. Całość inwestycji szacowana jest na ponad 98,1 mln zł i ma zakończyć się do końca 2026 r.
Drugi z obiektów, na który zabezpieczone środki to szyb Franciszek dawnej kopalni Wawel. Został on wydrążony w 1857 r. jako szyb wydobywczy i przez przeszło pół wieku pełnił tę funkcję. Poza nim do zespołu zabudowań należą budynki nadszybia, kotłowni, straży pożarnej, administracji, rozdzielni oraz stacji ratowniczej. Większość zabudowań powstała w drugiej połowie XIX w., a reszta na początku XX w. Do dziś stanowią jeden z najpiękniejszych i najstarszych zabytków przemysłowych na terenie miasta. Od 1984 r. zabudowania szybu Franciszek figurują w rejestrze zabytków nieruchomych województwa śląskiego. W marcu 2022 r. miasto przejęło część budynków wchodzących w skład zespołu.
W lutym ub.r. Ruda Śląska podpisała umowę z Fundacją Most the Most na dofinansowanie rewaloryzacji szybu Franciszek. Jej wartość wyniosła 1 mln zł.
Przyznane dofinansowanie to wynik wygranej w konkursie Fundacji Most the Most. Konkurs miał dwa etapy. W pierwszym wpłynęły 964 zgłoszenia na 59 zabytkowych obiektów. Ocenę formalną przeszło 37 zabytków, a najlepszy okazał się szyb Franciszek. Z kolei w drugim etapie mieszkańcy zgłaszali pomysły na funkcję społeczną, którą ma pełnić obiekt. Wpłynęło ich 132.
Głosy mieszkańców zadecydowały, że w zrewitalizowanym obiekcie powstanie Lokalne Centrum Tradycji, w którym będą odbywać się warsztaty, spotkania, pokazy czy działalność wystawowa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
