Hydrogenerator, który został zainstalowany w Pompowni Stacjonarnej Boże Dary Centralnego Zakładu Odwadniania Kopalń należącego do Spółki Restrukturyzacji Kopalń, ma za sobą już dwa miesiące pracy. Z tego powodu można już wstępnie podsumować, jak działa ta szyta na miarę instalacja. Jak podkreślał prof. Adam Smoliński, wiceprezes SRK ds. innowacji technologicznych i zamówień, to pierwsze tego typu rozwiązanie w polskim górnictwie, a nawet pierwsze w Europie.
Hydrogenerator produkuje energię elektryczną, wykorzystując naturalny dopływ wód dołowych, które zrzucane są z poziomu 183 m na poziom 416 m. Trzeba pamiętać, że ze zlikwidowanych kopalń konieczne jest stałe odpompowywanie wody, a do pracy pomp potrzeba energii. Ponadto jest ona niezbędna m.in. do pracy wentylatorów, aparatury kontrolno-pomiarowej, pracy maszyny wyciągowej czy oświetlenia.
Zabudowa układu wodnego zapewniającego przepływ wody przez hydrogenerator pozwala na wyprodukowanie energii elektrycznej, która następnie zostanie przeznaczona na potrzeby pompowni. W projekcie zrealizowanym w Bożych Darach skupiono się na trzech głównych założeniach. Pierwszym było wykorzystanie energii wody. Drugim zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną, a ostatnim wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w górnictwie.
Umowę na realizację tego przedsięwzięcia SRK zawarła w marcu br. z firmą KGWE Sp. z o.o. Prace związane z realizacją projektu ruszyły w czerwcu. Zaczęły się od budowy fundamentu pod instalację. Potem skupiono się na budowie układu wodnego zapewniającego przepływ wody przez hydrogenerator od kolektorów zrzutowych z poziomu 183 m na poziom 416 m. Instalacja ruszyła w połowie października.
– Z tego co wiemy, nigdzie na świecie w wyrobiskach dołowych nie ma instalacji tego typu. Z tego też powodu to dla nas zupełnie nowe doświadczenie. Przez te dwa miesiące cała praca hydrogeneratora i towarzyszącej mu infrastruktury przebiegała bezproblemowo. Początkowa faza pracy całej instalacji to był czas różnego rodzaju prób i obserwacji parametrów. One także przebiegły wzorowo i kończyły się oceną pozytywną. Podczas rozruchów instalacji, jak również w późniejszej fazie nie odnotowaliśmy usterki ani awarii – mówi Marek Ludwa, nadsztygar wiodący pompowni Boże Dary, jednocześnie nadsztygar ds. wyciągów szybowych i urządzeń mechanicznych w tym Oddziale CZOK.
Hydrogenerator od chwili włączenia pracuje w zasadzie bez przerwy i generuje energię elektryczną. Krótkie postoje, które miały miejsce, były zaplanowane i wynikały z dokumentacji techniczno-ruchowej. Cała energia, którą wyprodukuje, jest wykorzystywana na bieżące potrzeby własne pompowni Boże Dary.
– Zasilamy nią m.in. oświetlenie w wyrobiskach dołowych, odwodnienie polowe oraz mniejsze urządzenie – tłumaczy Marek Ludwa.
Moc maksymalna hydrogeneratora to 200 kW. Może być ona regulowana poprzez dwie dysze natryskowe, zabudowane w turbinie.
– Te ostatnie tygodnie były swego rodzaju poligonem dla naszej jednostki, więc ta moc była regulowana, aby sprawdzić, jak zachowuje się cała instalacja. Oczywiście pracowała także na maksymalnym obciążeniu. To był taki okres uczenia się tego urządzenia i zdobywania pierwszych doświadczeń – tłumaczy nadsztygar wiodący z Bożych Darów.
Dodaje, że hydrogenerator to w zasadzie urządzenie bezobsługowe. Doskonale wpisuje się w jedno z założeń tego projektu, które mówi o innowacyjnych rozwiązaniach wdrażanych w górnictwie.
– Obsługa sprowadza się do kontroli bieżących parametrów, czyli obserwacji czujników drgań, czujników temperatury oraz przepływu wody, która pochodzi z poziomu 183 m. Aby to ogarnąć, wystarczy jeden pracownik, który przeprowadza kontrolę hydrogeneratora w miejscu zabudowy kilka razy w ciągu zmiany. Ponadto dyspozytor na powierzchni ma cały konieczny podgląd parametrów pracy jednostki. Obsługa w zasadzie jest konieczna jedynie przy wyłączeniu i rozruchu – tłumaczy Marek Ludwa, który przedstawia także efekty pracy pionierskiego rozwiązania.
– W ciągu tych ponad dwóch miesięcy pracy hydrogenerator wyprodukował ponad 190 MWh. W skali doby jest to ponad 3 MWh – wylicza nadsztygar.
Zabudowa hydrogeneratora w pompowni Boże Dary jest pierwszym, pilotażowym projektem tego typu. Jednak, jak w październiku mówił wiceprezes SRK prof. Adam Smoliński, spółka planuje realizację podobnych przedsięwzięć na Oddziałach KWK Centrum i KWK Pokój I – Pokój II. Dodatkowo możliwa jest instalacja hydrogeneratorów o mniejszej mocy przy pompowniach na kolektorach zrzutowych (średnia moc 1 kolektora to 30-40 kW).
– Pamiętajmy, że Oddział CZOK posiada aktualnie 16 pompowni, a od przyszłego roku będzie ich 18. A więc jest naprawdę duży potencjał do realizacji kolejnych innowacyjnych projektów tego typu, które pozwolą przynieść Spółce znaczne oszczędności – stwierdził wówczas prof. Smoliński.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
