Paweł Wyciślok: Kiedy akcja ratownicza dobiega końca, gasną światła fleszy i znikają telewizyjne przekazy

- Trzeba sobie zadać pytanie, czy ludzie odpowiedzialni za ratownictwo górnicze nie dostrzegają tych alarmujących sygnałów, że jeżeli za parę lat na emerytury górnicze odejdą ratownicy z tego największego przedziału wiekowego i nie zastąpią ich nowi, to nie będzie miał kto zabezpieczyć pracujących pod ziemią górników. Warto zwrócić na ten problem uwagę, zanim będzie za późno! - apeluje w rozmowie z portalem netTG.pl Paweł Wyciślok, przewodniczący Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce. 

- Dochodzą mnie słuchy, że ratownicy górniczy nie są zadowoleni ze swoich zarobków. Potwierdza pan?
- W naszym fachu to jest tak, że dopóki trwa akcja, dopóty wszyscy podziwiają nasz kunszt, odwagę ratowników, ich poświęcenie, determinację, wysokie kwalifikacje, umiejętności i długo mógłbym jeszcze wymieniać. Lecz kiedy akcja ratownicza dobiega końca, gasną światła fleszy i znikają telewizyjne przekazy, kończą się zapewnienia poprawy sprzętu, zwiększenia stanów osobowych drużyn ratowniczych, czy podwyższenia tzw. dodatków ratowniczych, które od prawie 14 lat pozostają w tej samej wysokości. Nietrudno sobie porównać, jaką wartość w 2009 r. miał dodatek ratowniczy w kwocie 300 zł, czy dodatek za godzinę w akcji ratowniczej w kwocie 24 zł za godzinę, a jaką wartość te dodatki mają obecnie. Tych dodatków ratowniczych tak właściwie już nie ma, gdyż zostały przez te 14 lat pożarte przez inflację. W ubiegłych latach, kiedy tworzono zakładowe układy zbiorowe pracy, w ówczesnych spółkach węglowych strony tych porozumień, czyli pracodawcy i przedstawiciele organizacji związkowych ustalili kwoty odpowiednie i godne wykonywania tej profesji. One wynikały z wyliczeń ze średniego wynagrodzenia przedsiębiorstw. Ale w 2008 r. postanowiono w byłej już Kompanii Węglowej zburzyć ten przyjęty porządek. Ustalono, że wszystkie dodatki, nie tylko ratownicze, ale również dodatki dla przodowych, strzałowych, sanitariuszy itd., zostaną ustalone kwotowo z możliwością corocznej ich waloryzacji. Tylko raz, w 2009 r. wywiązano się z tego ustalenia. Od tamtego czasu wszystkie dodatki dla członków drużyn ratowniczych i pracowników Kompanii Węglowej, a później Polskiej Grupy Górniczej zostały zamrożone. Nasuwa się refleksja, że niewiele ponad dekadę temu w spółkach węglowych zdawano sobie sprawę z tego, jak trudna, odpowiedzialna i niebezpieczna jest praca ratowników górniczych, a obecnie chyba już nie. 

- Ale 6 czerwca br. w Polskiej Grupie Górniczej podpisano porozumienie płacowe podwyższające dodatki. Dlaczego wobec tego Związek Zawodowy Ratowników Górniczych w Polsce nie podpisał go?
- Otóż przodowym i strzałowym słusznie podwyższono dodatki o 100 proc., natomiast członkom drużyn ratowniczych podwyższono dodatek ratowniczy już tylko o 30 proc. z 300 zł na 400 zł. Wszystkie pozostałe dodatki, w tym za udział w akcji ratowniczej, pozostają w niezmienionej od 14 lat kwocie. Tak samo potraktowano również tych wszystkich pracowników, którym jakiekolwiek dodatki z racji wykonywanej przez nich pracy się należą. Dlatego nasza organizacja nie podpisała tego porozumienia, gdyż uważamy, że jest rażąco niesprawiedliwe. Pytam zatem, kim dla pracodawców są ratownicy górniczy? Czy takie traktowanie nas ma coś wspólnego z szacunkiem i uznaniem naszej pracy, o której tak często się wypowiadają? 

- Jak się sprawa ma w pozostałych spółkach węglowych?
- W spółce Tauron Wydobycie zawarte niedawno porozumienie zwiększyło dodatek ratowniczy o 40 zł, a dodatek za godzinę udziału w akcji ratowniczej wzrósł o… 6 zł. W Jastrzębskiej Spółce Węglowej, mimo trwających rozmów, nadal brak jest rozstrzygnięć regulujących dodatki ratownicze. W Węglokoksie Kraj ratownicy górniczy również oczekują na waloryzację od 14 lat. Od dłuższego czasu obserwujemy w ratownictwie sytuację, jaka jeszcze do tej pory nie miała nigdy miejsca. W niektórych kopalniach, nie tylko w Polskiej Grupie Górniczej, ale również w pozostałych spółkach węglowych, brakuje chętnych kandydatów do ratownictwa górniczego. Pracodawcy wiedzą o tym zjawisku, gdyż problem był wielokrotnie zgłaszany przez naszą organizację podczas posiedzeń Zespołu ds. Ratownictwa Górniczego przy Wyższym Urzędzie Górniczym w Katowicach. W skład tego Zespołu wchodzą m.in. przedstawiciele spółek węglowych, którzy również dostrzegają problem braku chętnych kandydatów do pracy w ratownictwie górniczym. Istotnym powodem tego, że młodzi do ratownictwa się nie garną, są żenująco niskie dodatki ratownicze, które przecież od zawsze przyznawane były z szacunku dla wykonywanej pracy, ale również jako motywacja do wstępowania do drużyn ratowniczych. Brak chętnych kandydatów do ratownictwa ciągnie za sobą kolejny problem. Aby zapewnić pracującej załodze kopalni wymagane bezpieczeństwo, ratownicy górniczy pełnią dyżur w pogotowiu ratowniczym przez 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. W kopalnianych stacjach ratownictwa górniczego, w których stan osobowy jest niski, ratownicy górniczy, aby zapewnić codzienne obłożenie zastępów ratowniczych, częstokroć pracują niemalże przez cały miesiąc. To nie powinno mieć miejsca. 

- Jaki jest obecnie przeciętny wiek ratownika górniczego?
- Ja bym chętnie to pytanie rozszerzył o staż pracy członków drużyn ratowniczych w kopalnianych stacjach ratownictwa górniczego. Otóż wszystkie prowadzone przez spółki węglowe analizy jasno wskazują, że obecnie w drużynach ratowniczych zdecydowaną większość stanowią ratownicy górniczy w przedziale wieku od 30 do 40 lat i starsi. Najgorzej sytuacja wygląda w przedziale wiekowym do 25 lat, który balansuje na poziomie 5-10 proc. stanu drużyn ratowniczych. Trzeba sobie zadać pytanie, czy ludzie odpowiedzialni za ratownictwo górnicze nie dostrzegają tych alarmujących sygnałów, że jeżeli za parę lat na emerytury górnicze odejdą ratownicy z tego największego przedziału wiekowego i nie zastąpią ich nowi, to nie będzie miał kto zabezpieczyć pracujących pod ziemią górników. Warto zwrócić na ten problem uwagę, zanim będzie za późno!

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.