Rezygnacja z pracy w kopalni może wynikać z przyczyn wiekowych czy zdrowotnych. W ostatnich latach dużo się również mówiło o konieczności odejścia od węgla do 2049 roku. Większość górników dostrzega jednak duże uzależnienie polskiej gospodarki od tego surowca. Z kolei ci, którzy mogą przejść na emeryturę w wieku 55 lat, postanawiają pozostać aktywni na rynku pracy, tylko że w nieco innym zawodzie. Jakie są perspektywy pracy dla nich?
Jakie jest nastawienie górników do rezygnacji z węgla?
W zeszłym roku powstał projekt reformy polskiego górnictwa. Założono, że wydobycie węgla ma zostać zatrzymane do 2049 roku. Jednak w ostatnim czasie władze przekonały się, że nie będzie to takie łatwe zadanie i zakładają, że proces ten może potrwać znacznie dłużej. Mimo to co jakiś czas bada się nastawienie górników do tej zmiany. Na co zwracają oni uwagę?
Według badań przeprowadzonych przez Instytut Spraw Publicznych znaczna część górników obawia się sytuacji związanej z transformacją energetyczną. Obawy te wiążą się z przyszłością zatrudnienia, wysokością zarobków po rezygnacji z pracy w kopalni, a także z poziomem bezpieczeństwa.
Z opublikowanego przez ISP raportu „Co po węglu? Górnicy o klimacie, transformacji i przyszłości” wynika, że prawie 60 proc. pracowników kopalni jest zdania, że polska gospodarka jest silnie uzależniona od wydobywania węgla. Liczą na dywersyfikację i rozwijanie odnawialnych źródeł energii. Uważają również, że taka zmiana jest pozytywną szansą dla ich regionu. Dlatego też mają nadzieję na to, że uda im się zatrzymać zatrudnienie w kopalniach w tym sektorze aż do emerytury.
Podejście do tematu transformacji różni się jednak w zależności od regionu. Na taki scenariusz zdecydowanie bardziej nastawiają się górnicy ze Śląska. Z kolei ci z Wielkopolski częściej mówią o założeniu własnej działalności (39%) lub o konieczności przekwalifikowania się (36 proc.).
A co z emerytowanymi górnikami? Niektórzy z nich na odpoczynek mogą zdecydować się już w wieku 55 lat. Konieczne jest jednak spełnienie dwóch warunków: posiadać udokumentowane 25 lat pracy górniczej, w tym min. 10 lat pracy wykonywanej pod ziemią w pełnym wymiarze godzin. Część z nich faktycznie postanawia zrezygnować z zawodu, jednak jest pewien odsetek osób, które decydują się pozostać aktywnymi na rynku pracy. Mogą oni zakładać własną działalność lub szukać innego zatrudnienia w tym sektorze, z mniej wymagającymi i obciążającymi obowiązkami.
Prowadzenie własnej działalności – z czym się wiąże?
Jedną z alternatyw pracy w kopalni, jaką wskazują górnicy, jest prowadzenie własnej działalności. Zanim jednak podejmie się ten krok, warto dokładnie przeanalizować, z czym wiąże się prowadzenie własnego biznesu i na jakie aspekty należy szczególnie zwracać uwagę.
Przede wszystkim są to koszty firmy, czyli wszystko to, co związane z prowadzeniem działalności. Sama rejestracja jest darmowa, jednak już na początku należy uwzględnić wydatki m.in. na założenie konta bankowego, wykup pieczątki firmowej i księgowość. Do samej listy kosztów trzeba również doliczyć składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne, a także podatki.
Jednoosobowa działalność może rozliczać się na zasadach ogólnych, czyli tak, jak każda osoba zatrudniona na etat na podstawie umowy o pracę. Inną formą jest podatek liniowy, w której wysokość podatków jest stała (19%) niezależnie od dochodów. Ostatni sposób opodatkowania to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W tym przypadku podatek jest naliczany nie od dochodu, a od przychodu.
Sama księgowość i podatki to jednak nie wszystko. Aby firma utrzymała się na rynku, należy również przeznaczyć środki finansowe na taki obszary, jak:
* marketing i promocja – w końcu bez tego trudno mówić o sukcesie sprzedaży;
* wynajem i prowadzenie lokalu;
* niezbędny sprzęt do wykonywania pracy, w tym sprzęt elektroniczny;
* obsługa strony internetowej;
* wysyłka i obsługa zwrotów.
Dokładne koszty prowadzenia własnej działalności będą uzależnione od konkretnej branży, obszaru, czyli skali działania itp. Warto jednak zrobić wcześniej taką kalkulację, by przeanalizować, jakie są szanse na powodzenie. Zawsze można też postarać się o dofinansowania unijne, które ułatwią start małym przedsiębiorcom.
Jakie są możliwości przebranżowienia dla górników?
Ogół górników w Polsce, bardziej niż do zakładania działalności gospodarczej, jest przekonany do konieczności przekwalifikowania się. Stawia na to aż 30% badanych przez ISP. Jakie są jednak możliwości?
Instytut Spraw Publicznych przeanalizował także ten obszar. Według opublikowanego raportu największe szanse na zatrudnienie górnicy mogą znaleźć w trzech obszarach:
* energetyka odnawialna OZE,
* budownictwo,
* przetwórstwo przemysłowe.
Na możliwość zatrudnienia w sektorze energetycznym związanym z odnawialnymi źródłami energii wskazują często sami górnicy. Jednak dodają, że potrzebowaliby wsparcia w zdobywaniu nowych kwalifikacji. Podejście to różni się jednak w zależności od obszaru. O ile bardziej pozytywnie do zmian odnoszą się górnicy ze Śląska, tak ci z Wielkopolski są bardziej sceptyczni. Uważają, że w ich miejscowościach nie ma przedsiębiorstw, w których mogliby znaleźć inną pracę.
Proces dekarbonizacji jest jednak nieodzowny i mimo że transformacja wydaje się dużym wyzwaniem, to nie jest ona niemożliwa do zrealizowania. Jak podaje Instytutu Badań Strukturalnych, do 2030 roku szacuje się, że ok. 14-36 tysięcy górników będzie musiało poszukać nowych możliwości zatrudnienia. Z kolei jednak według analiz ISP wraz z organizacją WWF na Śląsku będzie możliwość stworzenia ok. 75-85 tysięcy nowych miejsc pracy. Wszystko jednak zależy od intensywności procesu dekarbonizacji, a także od zaangażowania władz, lokalnych samorządów, a nawet i samych górników.
Decyzja o rezygnacji z pracy w kopalni może wynikać z różnych powodów. Niezależnie od tego, górnicy mają różne możliwości przekwalifikowania się lub rozpoczęcia własnej działalności. Warto jednak upewnić się, z czym wiąże się każdy z tych procesów, a w szczególności zapoznać się z kosztami prowadzenia firmy.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
