Zbieranie honorowych odznak górniczych to znaczna część życia Konrada Krupy, którego pasję przedstawialiśmy na łamach „Górniczej”. Bytomianin ma jednak szczególne podejście do swojego hobby. Uważa, że wraz z rozbudowywaniem kolekcji należy poszerzać swoją wiedzę w tym zakresie, a także dzielić się nią.
Efektem tej filozofii jest szczególna publikacja, czyli katalog „Odznaki honorowe polskiego ratownictwa górniczego”. Ukazał się on pod koniec listopada ub.r. Autor przyznał, że powstaniu tej pozycji poświęcił z przerwami kilka lat.
Górnictwo traktowane po macoszemu
Książka liczy 184 strony. Autor przedstawił w niej wszystkie odznaki honorowe polskiego ratownictwa górniczego z lat 1951-2022. Znalazł się w niej także opis struktury ratownictwa górniczego w Polsce oraz wyjaśnienie symboliki używanej w falerystyce ratowniczej. W głównej części katalogu znajdują się informacje o historii poszczególnych wyróżnień oraz regulaminach, które kodyfikowały reguły ich nadawania. Omówione zostały odznaki Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego, Jednostki Ratownictwa Górniczo-Hutniczego KGHM, Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego z Krakowa, Związku Zawodowego Ratowników Górniczych w Polsce oraz odznaki stowarzyszeń i kopalnianych organizacji związkowych. Warto podkreślić, że w katalogu znalazły się unikalne, nigdzie do tej pory niepublikowane, informacje o projektantach i projekty odznak. Nie bez znaczenia jest ilość zawartego w nim materiału ikonograficznego, w pozycji znalazło się 198 ilustracji, w tym tylko dwie czarno-białe.
– Powstanie książki jest kolejnym z etapów sposobu prowadzenia kolekcji odznak honorowych polskiego górnictwa, jaki sobie wymyśliłem. Pierwszym z tych etapów było gromadzenie odznak, legitymacji i dyplomów, kolejnym – informacji o nich, czyli czasu nadawania, reguł, którymi kierowano się, nadając te wyróżnienia. W pewnym momencie stwierdziłem, że posiadam dużą ilość materiału nigdzie do tej pory niepublikowanego. I tu dochodzimy do kolejnego etapu pasji kolekcjonerskiej – do dzielenia się swoją wiedzą z innymi – wyjaśnia Konrad Krupa.
Należy wspomnieć, że do tej pory na rynku kolekcjonerskim nie było katalogu, opracowania lub innego tego typu wydawnictwa, które poruszałoby ten temat.
– Polska literatura falerystyczna po macoszemu traktuje tematykę odznak związanych z górnictwem. Owszem, odznaki honorowe nadawane, ogólnie mówiąc, przez państwo mają swoje miejsce w katalogach, jednak reszta nie. Myślę, że najwyższy czas to zmienić, przemijający czas, a także coraz większa ilość zlikwidowanych kopalń i zakładów okołogórniczych drastycznie zmniejsza możliwości znajdowania potrzebnych informacji – mówi kolekcjoner z Bytomia, który wspomina, że kilka osób zainspirowało go do całościowego spojrzenia na temat. Wymienia tu: Zbigniewa Krotke – autora monumentalnej monografii Krzyża Zasługi, Jarosława Wrońskiego – współautora książki o barwie i broni powstańców śląskich oraz Zbigniewa Kiełba – autora książki poświęconej odznaczeniom i odznakom na mundurach Saperów Kaniowskich.
To dopiero pierwsze słowo
Kolekcjoner przyznaje, że praca nad książką była czasochłonna, a dużą trudnością było nabranie przekonania, że będzie w stanie stworzyć taki katalog.
– Po prostu musiałem dojrzeć do tego pomysłu. Spowodowane to było także trudnościami związanymi z gromadzeniem informacji, dokumentów oraz samego materiału falerystycznego – czyli odznak. Nikt, poza Bronisławem Wątrobą, który rozpoczął drążenie tematyki ratowniczych odznak, nie poruszał kompleksowo problematyki odznak honorowych związanych z polskim ratownictwem górniczym. Należy przy tym pamiętać, że książka ta powstała w znacznej mierze w oparciu o moją prywatną kolekcję. Korzystałem także, za co serdecznie dziękuję, ze zbioru wspomnianego wyżej Bronka Wątroby oraz zasobów Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Zaskakujące było dla mnie życzliwe podejście do tematu środowiska ratowniczego, praktycznie w każdym z miejsc, gdzie zwracałem się po pomoc, otrzymywałem ją z naddatkiem. Dotarłem do osób, które projektowały ratownicze wyróżnienia, lub z których inspiracji takowe powstawały. Wszystkim, którzy udzielili mi swojej pomocy, serdecznie dziękuję – mówi autor.
Książkę można nabyć, kontaktując się z Konradem Krupą lub wydawnictwem Illustris z Zabrza. Jest także dostępna w bytomskim antykwariacie „Perseusz”. Warto się jednak pośpieszyć, bo nakład jest ograniczony i wynosi zaledwie 200 egzemplarzy.
Autor wyraża nadzieję, że katalog zaprezentowany w br. to dopiero pierwsze słowo w sprawie odznak honorowych polskiego przemysłu wydobywczego.
– Chciałbym poświęcić tego typu publikację każdej gałęzi górnictwa – od węglowego, przez rudne, solne, siarkowe, skalne, aż po naftę i gaz. Odznaki honorowe zakładów zaplecza, produkujących na potrzeby górnictwa, także znajdą swoje miejsce w jednym z tomów. Plany są rozległe – stwierdza i apeluje do naszych Czytelników.
– Jeśli w Państwa posiadaniu znajdują się górnicze odznaki honorowe lub dokumenty z nimi związane, bardzo proszę o informację, być może pozwolą one uzupełnić lukę w posiadanym przeze mnie materiale. Szczególnie poszukuję pamiątek związanych z kopalniami Morcinek, Słupiec, Nowa Ruda oraz Bytom – wylicza kolekcjoner.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
