Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa przesłała do redakcji portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie swoje stanowisko w sprawie projektu ustawy o Funduszu Transformacji Śląska. Poniżej przedstawiamy fragmenty przesłanego pisma:
Inicjatywa powołania specjalnego Funduszu Transformacji Śląska pojawiła się w tzw. umowie społecznej dotyczącej transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz wybranych procesów transformacji województwa śląskiego, zawartej w maju ubiegłego roku. Celem Funduszu miało być „skoordynowanie transformacji terenów pogórniczych, przemysłowych i poprzemysłowych z transformacją województwa śląskiego” oraz „odbudowa potencjału gospodarczego Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego”. Do przygotowania projektu ustawy powołującej ww. fundusz zobowiązały się związki zawodowe.
W opinii Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, projekt w aktualnym kształcie należy ocenić bardzo krytycznie. Nowotworzony fundusz powinien przede wszystkim likwidować skutki wygaszania szeroko rozumianego sektora górnictwa węgla kamiennego, w tym firm i instytucji działających w otoczeniu górnictwa. Tymczasem projekt w ogóle nie wspomina o tym sektorze i nie przewiduje wsparcia, które wyraźnie dotyczyłoby tych podmiotów, bądź łagodziłoby konsekwencje wygaszania działalności górniczej. Ponadto, jest on pełen niejasnych, nieprecyzyjnych pojęć, wywołujących wątpliwości interpretacyjne. Wiele zastrzeżeń budzi także brak uregulowań dotyczących relacji pomiędzy nowym funduszem a innymi instrumentami, które mają równolegle zajmować się sprawami transformacji, jak np. Terytorialnymi Planami Sprawiedliwej Transformacji.
Przedmiotowy projekt nie precyzuje w sposób wystarczająco jasny kręgu podmiotów objętych wsparciem. Fundusz ma bowiem za zadanie wspierać bliżej nieokreślone „podmioty, w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom wygaszania działalności gospodarczej, w tym działalności wydobywczej węgla kamiennego, występującym na terytorium województwa śląskiego oraz poza jego terytorium”. Nie wiadomo, czy wsparcie ma być kierowane do osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej czy jeszcze innych.
Co więcej, brak też ograniczenia terytorialnego odnoszącego się do wspieranych jednostek, jeśli chodzi o ich miejsce zamieszkania (zameldowania) czy siedzibę. Wskazuje się jedynie, że negatywne skutki mają wystąpić na terytorium województwa śląskiego oraz poza jego terytorium (czyli de facto mogą dotyczyć całego kraju). Następnie mowa jest o „przeciwdziałaniu negatywnym skutkom wygaszania działalności gospodarczej, w tym działalności wydobywczej węgla kamiennego”, co oznacza, że wsparcie obejmować może wygaszanie każdego rodzaju działalności gospodarczej, bowiem projektowana regulacja nie wskazuje przyczyn takiego wygaszania.
Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa zwraca uwagę, że projekt zakłada fakultatywność wielu działań, co w żaden sposób nie gwarantuje faktycznej realizacji jego założeń. I tak na przykład, w art. 6 przewidziano, że właściwy minister „może opracować i przyjąć” tzw. „program okołogórniczy”. Co więcej, jeśli chodzi o realizację tego programu, zgodnie z brzmieniem projektu „można” ją powierzyć Funduszowi, co oznacza jednak, że możliwe jest także powierzenie tego zadania innym podmiotom.
Biorąc pod uwagę cel tworzenia nowego funduszu udzielającego wsparcia, tj. wsparcie procesu transformacji, zarówno całego regionu, jak i w szczególności podmiotów działających do tej pory w branży górniczej lub z nimi powiązanych, upoważnienie do stworzenia programu okołogórniczego powinno mieć charakter obligatoryjny. Wydaje się, że to on powinien być głównym instrumentem wsparcia.
Co więcej, w odniesieniu do tworzenia „programu okołogórniczego”, brak jest w projekcie wskazania organów za to odpowiedzialnych. Dokument posługuje się pojęciem „właściwy minister”. Oznacza to, że tak naprawę brak jest ministra odpowiedzialnego za jego stworzenie. Należy zauważyć, że np. w przypadku nadzoru nad działalnością funduszu wyraźnie wskazano przedstawicieli: ministra właściwego do spraw aktywów państwowych, ministra właściwego do spraw budżetu, ministra właściwego do spraw finansów publicznych, ministra właściwego do spraw gospodarki, ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego oraz ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.
Ustawa powinna wyraźnie wskazywać, także w odniesieniu do „programu okołogórniczego”, konkretnie który (lub którzy) z ministrów są odpowiedzialni za stworzenie takiego dokumentu. GIPH stoi na stanowisku, że aby proces transformacji i wsparcia zapobiegającego negatywnym jego skutkom był skuteczny, musi istnieć wyraźny obowiązek działania odpowiednich instytucji państwa.
Duże wątpliwości budzą również postanowienia odnoszące się do nadzoru nad Funduszem. Projekt przewiduje, że sprawować go ma 6 przedstawicieli różnych ministerstw,
3 przedstawicieli związków zawodowych, 2 przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego (jednak bez wskazania jakiego szczebla). Całkowicie pominięto przedstawicieli organizacji pracodawców, czyli podmiotów najbardziej zainteresowanych transformacją firm
i instytucji okołogórniczych.
Podsumowując, w opinii Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, w obecnym kształcie projekt ustawy o Funduszu Transformacji Śląska zawiera tak wiele nieścisłości i błędnych sformułowań, że przed skierowaniem go do dalszych prac legislacyjnych, wymaga gruntownej przebudowy.
Członkowie Izby zaproponowali niemal 30 uwag szczegółowych do przedmiotowego projektu. Pełna wersja opinii GIPH dostępna jest na stronie www.giph.com.pl.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Ten projekt to po prostu głupota i kpina z osób mieszkających na śląsku. Powiedzcie mi proszę, skoro obecnie trwa inwazja Rosji na Ukrainę, co w związku z tym spowodowało, że nastąpiło embargo na węgiel z Rosji to czy nie lepiej zająć się wydobyciem naszego krajowego węgla wykorzystując przy tym wszelkie możliwe środki? Skoro w obecnej chwili mówi się o braku węgla to dlaczego rząd podejmuje jakieś durne decyzje aby zaorać sektor węglowy jeszcze bardziej przyczyniając się przy tym do braku możliwości zakupu węgla do ogrzewania oraz do jeszcze większych problemów środowiskowych, które spowodują wyrąb drzew w lasach i innych miejscach na szeroką skalę, gdyż ludzie nie będą mieli czym palić. Dlaczego mamy węgiel sprowadzać z krajów takich jak Mozambik, czy Kolumbia w których trwają wojny z rebelią, w których giną ludzie? A przez to istnieje ryzyko, że te konflikty mogą też mieć wpływy na spowodowanie embarga na różne surowce, jeżeli dojdzie do czegoś jeszcze. Oczywiście Śląsk to nie tylko kopalnie węgla kamiennego, ale działania, które doprowadzą do zniszczenia gospodarki jeszcze bardziej będą dla nas wszystkich odczuwalne, nie tylko na Śląsku.