Marszałek wielkopolski: Od dawna jesteśmy przekonani o zaletach lokalizacji elektrowni atomowej w naszym regionie

- Samorząd województwa wielkopolskiego aktywnie uczestniczy w procesie odchodzenia od węgla brunatnego w Koninie - mówi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie MAREK WOŻNIAK, marszałek województwa wielkopolskiego.

Wielkopolska jest chwalona za innowacyjne inicjatywy energetyczne w zakresie zielonej energii m.in. ws. powstania Wielkopolskiej Doliny Wodorowej. Dlaczego chcecie, by Wielkopolska stała się polską doliną wodorową?
Wodór to ekologiczne i wydajne paliwo, przyszłość dla wielu sektorów, w tym energetyki oraz przemysłu. Technologie wodorowe już w tej chwili znajdują zastosowanie m.in. w transporcie, ciepłownictwie, energetyce.

Wysokie i stale rosnące koszty emisji dwutlenku węgla wymuszają na nas wdrażanie innowacyjnych rozwiązań opartych m.in. na wodorze, rozpoczynając trudny proces dekarbonizacji przemysłu. Widzimy już takie działania u naszych zachodnich kolegów, dlatego jako region nie chcemy zostać w tyle. Na początku lipca utworzyliśmy Wielkopolską Dolinę Wodorową, to dowód w jakim kierunku Wielkopolska podąża już od 2018 r, integrując zainteresowane podmioty biznesu czy uczelnie wyższe.

Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że zabiega pan, by w okolicach Pątnowa powstała jedna z trzech polskich elektrowni atomowych? Skąd taki pomysł?
Pomysł nie jest nowy. W Wielkopolsce od dawna jesteśmy przekonani o zaletach lokalizacji elektrowni atomowej w naszym regionie. Już ponad dekadę temu prowadziliśmy działania związane z informowaniem społeczeństwa odnośnie bezpieczeństwa przy produkcji energii jądrowej. Prowadząc kampanię społeczną i informacyjną, zorganizowaliśmy konkurs dla młodzieży szkolnej, wizyty studyjne w elektrowniach jądrowych Francji, Kanady i USA oraz warsztaty dla MŚP.

Za lokalizacją elektrowni jądrowej w okolicach Pątnowa przemawia fakt, że posiada ona już jako elektrownia systemowa sieć przesyłową, transportową i niezbędną infrastrukturę. Ponadto położona jest w centrum Polski, a jej budowa pozwoli na utrzymanie części dotychczasowych i stworzenie nowych miejsc pracy, stanowiąc bardzo ważny czynnik rozwojowy dla samego Konina i okolic. Co ważne, rozwój energetyki jądrowej wpisuje się bardzo dobrze w rozwój Wielkopolskiej Doliny Wodorowej, będąc działaniem komplementarnym, zapewniającym tzw. zielony wodór dla całej Polski.

Jak województwo wspomaga dekarbonizację, jak kopalnia w Koninie przygotowuje się do odejścia od węgla brunatnego?
Samorząd województwa wielkopolskiego aktywnie uczestniczy w procesie odchodzenia od węgla brunatnego, będąc jednocześnie inicjatorem i jednym z kluczowych podmiotów koordynujących sprawiedliwą transformację Wielkopolski wschodniej. Nasza polityka została dostrzeżona na szczeblu unijnym i krajowym, czego efektem było uwzględnienie Wielkopolski wschodniej w podziale środków z unijnego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.

Zgodnie z dotychczasowymi ustaleniami do subregionu w perspektywie 2021-2027 na ten cel ma trafić około 400 mln euro, z przeznaczeniem na łagodzenie społeczno-gospodarczych skutków odchodzenia od wydobycia i wykorzystania węgla brunatnego. Mamy dobre relacje z Grupą ZEPAK – zarządzającą kopalniami i elektrowniami Wielkopolski wschodniej. Plany inwestycyjne Grupy doskonale wpisują się w cele przyjęte przez Wielkopolskę w Strategii na Rzecz Neutralności Klimatycznej, obejmujące m.in. zmniejszenie do 2030 r. poziomu emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. , zwiększenie udziału energii z odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii do 32 proc. oraz zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 32,5 proc.

Te działania powinny pozwolić na - zakładane przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego - osiągnięcie przez Wielkopolskę Wschodnią neutralności klimatycznej w perspektywie do 2040 r.

W Poznaniu ma swoją siedzibę Enea, jedna z największych czterech polskich firm energetycznych. Jak samorząd współpracuje z tą firmą w zakresie zmian energetycznych?
Samorząd województwa w zakresie zmian w prawie energetycznym upatruje olbrzymią szansę na rozwój energii zeroemisyjnej. Mam nadzieję, że planowane od 2022 r. przez rząd zmiany wdrażające unijną dyrektywę rynkową 2019/944 wprowadzą rozwiązania niezbędne do poprawy funkcjonowania rynku energii w Polsce.

Wiemy jednak, że Enea modernizuje swoje sieci dystrybucyjne. Dwa lata temu podpisałem umowę z przedstawicielami spółki Enea Operator. Dotyczyła ona dofinansowania środkami unijnymi kwotą 8 mln zł w ramach działań w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych.

W Polsce jest wielki boom fotowoltaiczny. Jak samorząd wspiera finansowo tych mieszkańców Wielkopolski, którzy zdecydowali się na energię słoneczną?
Energia pochodząca ze słońca staję się coraz bardziej powszechna wśród mieszkańców Wielkopolski dzięki sporej dotacji unijnej z WRPO na lata 2014 - 2020. Ponad 275 mln zł Zarząd Województwa Wielkopolskiego przeznaczył na realizację 55 projektów tzw. parasolowych dotyczących montażu instalacji do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Beneficjentami są samorządy i instytucje prywatne. W przypadku gmin ostatecznym odbiorcą są mieszkańcy.

W wielu regionach jest problem kopciuchów. W jakim zakresie dotyczy on Wielkopolski?
WRPO 2014+ nie dedykuje specjalnego dofinansowania do wymiany tzw. kopciuchów, lecz daje taką możliwość przy pozyskiwaniu wsparcia na wymianę źródeł ciepła. Wsparciem są objęte projekty zakładające kompleksową, głęboką modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej lub budynków zamieszkania zbiorowego.

Jeden z elementów projektu w zakresie termomodernizowanego budynku może stanowić przebudowa systemów grzewczych, systemów wentylacji i klimatyzacji. Dotychczasowe wsparcie na ten cel przekroczyło 400 mln zł. Zgodnie z zapisami uchwał termin, na wymianę tzw. kopciuchów to 1 stycznia 2024 r.

Czy jest pan już zadowolony z jakości powietrza w Wielkopolsce ?
Problem spalania paliw stałych w przestarzałych kotłach lub piecach jak najbardziej dotyczy także województwa wielkopolskiego, dlatego jakość powietrza w regionie wciąż nie jest zadowalająca.

Na terenie województwa w dalszym ciągu występują strefy z ponadnormatywnymi stężeniami takich substancji, jak pył zawieszony PM10, PM2,5, benzoalfapiren, dlatego Sejmik Województwa Wielkopolskiego przyjął uchwały w sprawie programów ochrony powietrza dla wszystkich stref w województwie. Mają one na celu przede wszystkim ochronę zdrowia mieszkańców oraz określenie skutecznych i możliwych do zrealizowania działań, których wdrożenie powinno doprowadzić do osiągnięcia zadowalającej jakości powietrza.

Działania te obejmują m.in. podłączenie do sieci ciepłowniczej, wymianę starych niskosprawnych kotłów węglowych na nowe, wymianę ogrzewania węglowego na ogrzewanie proekologiczne oraz termomodernizację budynków.Ponadto już w 2017 r. Sejmik przyjął trzy tzw. uchwały „antysmogowe” dla Poznania, Kalisza i pozostałej części województwa wielkopolskiego. Uchwały te wprowadzają ograniczenia i zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw oraz zakazują stosowania paliw stałych najgorszej jakości.

Jednym z priorytetów jest dla nas również zeroemisyjny transport, dlatego staramy się, aby jak największy strumień unijnych środków płynął na budowę dróg rowerowych i infrastrukturę z nimi związaną. Dodatkowo cały czas rozwija się nasza spółka Koleje Wielkopolskie, która niedawno obchodziła 10-lecie funkcjonowania. Przez dekadę z jej ofert skorzystały ponad 73 mln pasażerów. Przez ten czas stopniowo spółka zapełniała też mapę Wielkopolski, dodając nowe połączenia. Obecnie obsługujemy już 15 odcinków linii.

Te wszystkie działania mają nas przybliżyć do Europejskiego Zielonego Ładu, jako region chcemy być w jego awangardzie. Zmiany klimatyczne i podjęte zobowiązania strategiczne przez Unię Europejską i Polskę wymagają podjęcia zdecydowanych działań zmierzających do zapobieżenia ewentualnym niekorzystnym zjawiskom gospodarczym, których wpływ na tempo rozwoju regionu może spowodować jego spowolnienie.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.