Czterdzieści lat temu, z początkiem stycznia 1981 r., utworzony został Gorczański Park Narodowy. To jeden z nielicznych parków narodowych na terenie Polski, na terenie którego nie udokumentowano w przeszłości działalności górniczej.
Park narodowy w centralnej części Gorców utworzony został rozporządzeniem Rady Ministrów z 8 sierpnia 1980 r. na terenie województwa nowosądeckiego. Funkcjonować zaczął z początkiem kolejnego roku. Większą część powierzchni Parku zajmują tereny leśne, wyłączone z obszaru nadleśnictw Limanowa i Krościenko. W momencie utworzenia zajmował ponad 59 km kw., po czterdziestu latach obejmuje znacznie więcej, bo 70,3 km kw.
Gorce to jedno z wyższych pasm górskich w Karpatach, a zarazem jedyne mające postać rozrogu - gdzie od najwyższego szczytu odchodzą promieniście grzbiety w kilku kierunkach. Pod tym względem Gorce przypominają Masyw Śnieżnika.
W przeszłości Gorców znaleźć można wyraźne związki z hutnictwem, objawiające się w nazewnictwie przysiółków, np. Hucisko czy Stara Huta. U podnóża gór funkcjonowały huty szkła, wykorzystujące spore ilości miejscowego drewna. Góry te miały też krótki epizod funkcjonowania w roli pogranicza. W latach 1770-1772 przez Gorce przebiegała granica polsko-austriacka, a w dwóch wsiach funkcjonowały przejścia graniczne. Później, gdy Gorce znalazły się w całości pod zaborem austriackim, odwiedził je około 1803 r. Stanisław Staszic, nazywany ojcem polskiej geologii.
Chociaż w samym Gorczańskim Parku Narodowym nie notowano eksploatacji kopalin, to w jego pobliżu znajdują się odwierty, z których pobierana jest woda mineralna, np. we wsi Szczawa. Znanymi uzdrowiskami są też sąsiadujące z Gorcami miejscowości Rabka-Zdrój i Szczawnica. Być może źródłom tych wód można przypisać notowane w dalekiej przeszłości wyziewy siarkowodoru. Kronika parafii rzymskokatolickiej w Krościenku nad Dunajcem, a więc w miejscowości leżącej obok Szczawnicy, podawała, że w 1845 r. w okolicy spadł deszcz siarczysty, na polach osiadła powłoka siarczana, a w powietrzu zapach siarki trwał czas niemały.
Gorczański Park Narodowy jest jednym z 23 parków na terenie Polski. Chronologicznie jest czternastym utworzonym parkiem, natomiast pod względem powierzchni zajmuje siedemnaste miejsce.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
