Przypadające w ubiegłym roku półwiecze górnictwa naftowego w Zielonej Górze było okazją do refleksji nad tym, jak niewiele pozostaje materialnej spuścizny po tego rodzaju zakładach górniczych. Po eksploatacji podziemnej mamy zachowanych w Polsce wiele interesujących sztolni i kopalń, część z nich wpisana została na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Co pozostanie po kopalniach ropy naftowej i gazu ziemnego?
Okazuje się, że tego rodzaju zabytków górniczych jest bardzo niewiele. Gdy w 2008 r. przypadał jubileusz czterdziestolecia górnictwa zielonogórskiego, przed siedzibą Oddziału PGNiG SA w Zielonej Górze umieszczony pomnik Ignacego Łukasiewicza, patrona polskiego przemysłu naftowego. Jest to jeden z niewielu w kraju pomników ukazujących całą postać Łukasiewicza.
Trzy lata później, w 2011 r. akcent górniczy miały dożynki gminy Krokowa koło Pucka na Pomorzu. W trakcie tamtych obchodów we wsi Żarnowiec odsłonięto tablicę informacyjną i konika pompowego przekazanego przez PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze. Choć Żarnowiec kojarzy się głównie z funkcjonującą tam elektrownią szczytowo-pompową oraz niezbudowaną elektrownię jądrową, to tablica i kamień ufundowany przez gminę upamiętniły odkrycie i 40-letnią eksploatację złoża ropy naftowej i gazu ziemnego Żarnowiec-Dębki.
Również w 2011 r. konik pompowy i tablica informacyjna stanęły we wsi Rybaki w gminie Maszewo niedaleko Krosna Odrzańskiego. Ówczesna Spółka Poszukiwania Nafty i Gazu „NAFTA” z Piły przekazała kamień z tablicą upamiętniającą pierwsze odkrycie ropy naftowej w tej części kraju w 1961 r. otworem Rybaki-1. Trzeba przypomnieć, że tamte odkrycie obudziło wielkie nadzieje na eksploatację ropy w Polsce południowo-zachodniej. W jego następstwie zwiększono poszukiwania, co w efekcie doprowadziło do założenia w 1968 r. Przedsiębiorstwa Poszukiwań Naftowych w Zielonej Górze.
Kolejna pamiątka po górnictwie naftowym trafiła w 2012 r. do Parku Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji w Witnicy w powiecie gorzowskim. Na prośbę burmistrza miasta i gminy Witnica przekazana tam została przez PGNiG SA głowica eksploatacyjna. Natomiast firma Diament przekazała diamentowe wiertło, koronkę i odłamek rdzenia skały roponośnej z odwiertu w Sosnach. Witnicki park jest ogólnodostępnym terenem rekreacyjnym w mieście położonym na rubieżach Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Znajdują się w nim także pamiątki po górnictwie węglowym okolic Gorzowa Wielkopolskiego i Witnicy, np. kamienie graniczne pól górniczych.
W 2015 r. zielonogórski oddział PGNiG SA przekazał do Muzeum Geologicznego im. Jana Ziomka Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzki eksponaty na potrzeby ekspozycji na temat paliw kopalnianych. Muzeum wzbogaciło swe zbiory o zestaw zawierający próbki ropy naftowej, siarkę, proppant oraz fragment skały gazonośnej i roponośnej. Prócz tego w skład kolekcji weszło kilka rdzeni skał gazonośnych i roponośnych, takich jak: dolomit główny, wapień cechsztyński, czerwony spągowiec, karbon oraz skał uszczelniających, takich jak: anhydryt, gips i sól.
Obchodzony w 2018 r. jubileuszu 50-lecia górnictwa naftowego w Zielonej Górze uczczono ustawieniem kolejnej głowicy eksploatacyjnej i tablicy pamiątkowej. Umieszczone zostały w Zatoniu - dawnej wsi, a od 2015 r. dzielnicy Zielonej Góry. Stanęły przy tamtejszym kościele filialnym NMP Częstochowskiej. Głowica upamiętnia odwiert wykonany przez powołane w 1968 r. Przedsiębiorstwo Poszukiwań Naftowych w Zielonej Górze.
O ile jednostki samorządu terytorialnego czy parafie mogą liczyć na przekazanie tego rodzaju pamiątek górniczych, o tyle hobbyści czy kolekcjonerzy już raczej nie. Jak nas poinformowało biuro prasowe PGNiG SA, nie było dotąd takich przypadków, a jakakolwiek darowizna wymaga odpowiedniej uchwały i zgody zarządu spółki.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
